علیت

در تبیین جایگاه استقراء، برخی از قضایای بدیهی ارسطویی و میزان اعتماد به آن ها را بررسی نمودیم. اینک ادامه مقال را پی می گیریم.

به دلیل ارتباط تنگاتنگ میان اصل علیت با جواز صدور قضایای کلی در علوم و به جهت وابستگی پذیرش قاعده علیت به حجیت استقراء بررسی اعتبار استقراء ضروری به نظر می رسد. مقاله حاضر سعی دارد رابطه میان استقراء و استنباط قضایای کلی از جزئیات با علیت عامه و خاصه را مورد بررسی قرار دهد.

هیچ پدیده ای خارج از قانون علیت نیست . معجزه هم پدیده ای است مشمول همین قانون . اما در معجزه روابطی نامحسوس حاکم است و شرائط خاص زمانی و مکانی از صحنه حذف می شود .

اسلام، قانون علیت را می پذیرد، از نظر اسلام، اگر سببی تحقق یابد و مانعی بر سر راه آن نباشد، معلول هم تحقق می پذیرد

قانون علیت و معلولیت(قطعیت معلول، هنگام حضور علت) و این که با فرض وجود علت، وجود معلول قطعی می شود از مسایل قطعی فلسفی است ولی در فیزیک «کوانتم» این مسأله ابطال شده و به اثبات رسیده است که آگاهی از علت هرگز، وجود معلول رابه صورت قطعی به دنبال ندارد.

در شماره گذشته در باره «علم و اختیار انسان »به استناد نوشته پرفسور چینز در کتاب راز آفرینش(ترجمه مهندس رضا) از آقای ماکس پلانک فیزیکدان مشهور مطلبی را نقل کردیم و آن این که : نظم و ترتیب قانون علیت که پیشتر پیشوای سیر علوم و اندیشه علمای ما بود دیگر توانایی هدایت افکار ما را ندارد....