تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک؛ موتور محرک طلای سیاه
قیمت نفت‌خام روز چهارشنبه برای چهارمین روز متوالی افزایش یافت؛ زیرا قطع‌شدن خط لوله انتقال نفت عراق به ترکیه و همزمان تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک روسیه و امارات متحده عربی، نگرانی‌ها را در مورد چشمانداز محدودیت عرضه افزایش داد. اپراتور دولتی خط لوله ترکیه اعلام کرد، پس از انفجاری که روز سه‌شنبه جریان نفت در خط لوله کرکوک به جیهان را کاهش داد، آتش مهار شده و این خط لوله در اسرع وقت عملیاتی خواهد شد. کماکان علت انفجار این خط لوله مشخص نیست. این خط لوله که بزرگ‌ترین خط لوله صادراتی عراق با ظرفیت 450هزار بشکه در روز محسوب می‌شود، در گذشته نیز چند بار توسط شورشیان کرد مخالف دولت ترکیه، یعنی حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) منفجر شده است. البته روز چهارشنبه مقامات اعلام کردند که جریان نفت از این خط لوله از سر گرفته شده است.
تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک در شرق اروپا و نقاط دیگر خاورمیانه، عامل افزاینده دیگر در بازار نفت بود. امارات، سومین تولیدکننده بزرگ اوپک، پس از حمله حوثی‌‌‌ها به تاسیسات ذخیره‌‌‌سازی نفت‌خام در ابوظبی خواهان تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل برای محکومیت حمله انصارالله به این کشور شده است. جنبش حوثی‌‌‌ها همچنین امارات را تهدید به انجام حملات بیشتری کرده است که می‌‌‌تواند در صورت وقوع شرایط بازار نفت را به لبه بحرانی بزرگ بکشاند. در همین حال، دومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان نیز درگیر تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک خود است و نگرانی‌ها درباره حمله روسیه به اوکراین، به شکل بی‌سابقه‌‌‌ای افزایش یافته است.
نفت 100دلاری در دسترس است
ادوارد مویا، تحلیلگر اواندا با اشاره به مساله تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک در سراسر جهان و بالاخص خاورمیانه، در یادداشتی اظهار کرد: «اوپک‌پلاس در رسیدن به سهمیه تولید خود کوتاهی می‌کند و اگر تنش‌‌‌های ژئوپلیتیکی همچنان داغ باقی بمانند، ممکن است نفت برنت برای رسیدن به قیمت 100دلار در هر بشکه به فشار چندان زیادی نیاز نداشته باشد.»
در همین حال، آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) هم در گزارش جدید خود گفته که مازاد عرضه جهانی در حال کاهش است و تقاضای نفت نیز در مسیر رسیدن به سطوح پیشاهمه‌گیری قرار دارد. همچنین بانک گلدمن‌ساکس پیش‌بینی کرده که بهای نفت‌خام در سه‌ماهه سوم سال‌جاری میلادی به 100دلار در هر بشکه خواهد رسید. گزارش ماهانه اوپک نیز نشان می‌دهد که این کارتل انتظار دارد تقاضا برای نفت همچنان قوی بماند و چشمانداز مطمئنی به این گروه برای افزایش تولید بدهد. داده‌‌‌های اوپک نشان می‌دهد که ذخایر نفتی به شکل قابل‌توجهی کمتر از میانگین پنج‌ساله است. همچنین یک منبع در اوپک به خبرگزاری رویترز گفته است که ممکن است در چند ماه آینده به دلیل بهبود تقاضا و ظرفیت محدود اوپک‌پلاس برای افزایش عرضه، افزایش قیمت نفت همچنان ادامه یابد و قیمت هر بشکه نفت‌خام از سطح 100دلاری هم عبور کند.
از سوی دیگر، افزایش قیمت، خطر بحران تورم در کشورهای مصرف‌کننده را تشدید کرده و آنها را برای کنترل بهای طلای سیاه به تکاپو انداخته است. سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا روز سه‌شنبه گفت که کاخ‌سفید قیمت‌های نفت را رصد می‌کند و در صورت لزوم، با کشورهای اوپک‌پلاس در این باره گفت‌‌‌وگو خواهد کرد. روز گذشته، بهای قراردادهای آتی شاخص نفتی وست تگزاس اینترمدییت یک‌دلار و 9سنت معادل 28/ 1درصد رشد کرد و هر بشکه نفت خام این شاخص به بهای 86دلار و 52سنت معامله شد. در معاملات دیروز بازار نیویورک، بهای این شاخص نفتی آمریکایی تا 87دلار و 8سنت در هر بشکه جهش کرد که بالاترین قیمت ثبت‌شده برای این شاخص از 9 اکتبر 2014 میلادی است.
هر بشکه نفت خام برنت نیز در بازار لندن با افزایش 01/ 1درصدی به 88دلار و 39سنت رسید که نمایانگر رشد 88سنتی بهای هر بشکه از این شاخص بازار آتی طلای سیاه است. روز چهارشنبه، در ابتدای جلسه معاملاتی بازار لندن بهای نفت برنت تا 89دلار و 5سنت نیز پیشروی کرد که بالاترین رکورد ثبت‌شده برای این شاخص از 13اکتبر سال 2014 به این سو محسوب می‌شود.
دیدگاه صعودی کارشناسان در افق‌‌‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت
جان کمپ، ستون‌نویس رویترز در مقاله جدید خود به نظرسنجی‌ای که از متخصصان بازار انرژی انجام داده است، اشاره می‌کند و انتظار دارد قیمت‌های نفت خام در آینده باز هم افزایش پیدا کند، اما نقطه توقف روند صعودی آنها نامشخص است. این هفتمین نظرسنجی سالانه کمپ از کارشناسان بازار انرژی است.
کارشناسان انتظار دارند که نفت خام برنت تا اواسط دهه میلادی جاری به طور میانگین 80 تا 85 دلار هر بشکه باشد، در حالی که در پیش از همه‌گیری کووید-19 آنها انتظار داشتند در این برهه زمانی برنت 70دلاری باشد. قیمت‌های پیش‌بینی‌شده از سوی کارشناسان عمدتا 10 تا 15 دلار بالاتر از قیمت معاملات آتی نفت در زمان انجام این نظرسنجی در 11 تا 14 ژانویه 2022 است. این در حالی است که قیمت پیش‌بینی‌شده کارشناسان برای آینده در دوران پیشاهمه‌گیری حداکثر 10دلار رشد انتظار می‌‌‌رفت. با این حال، مهم‌ترین تغییرات در پیشبینیهای پس از دوران همه‌گیری، پراکندگی گسترده دیدگاه‌‌‌ها درباره قیمت‌هاست که برخی ارقام بسیار بالا یا بسیار پایینی را برای آینده طلای سیاه پیش‌بینی می‌کنند. پیش‌بینی‌‌‌ها چه در کوتاه‌مدت برای 2023-2022 و چه پیشبینیهای بلندمدت برای 2026-2025 دارای اختلاف‌‌‌ها و انحرافات بسیار بیشتری نسبت به افق‌‌‌های پیش‌بینی‌شده قبل از همه‌گیری است. جان کمپ می‌‌‌گوید ویروس کرونا در کنار رکود اقتصادی، رکوردشکنی بی‌سابقه بهای نفت‌خام، تثبیت صنعت شیل و نگرانی‌های مربوط به انتشار گازهای گلخانه در مورد سرمایه‌گذاری‌‌‌های جدید در صنعت نفت و گاز دست به دست هم داده‌‌‌اند تا عدم‌اطمینان نسبت به چشمانداز قیمتی در میان کارشناسان را تشدید کنند. جالب است که انحراف استاندارد در پاسخ‌‌‌های کارشناسان برای سال دوم افق پیش‌بینی رویترز، به 17دلار در هر بشکه و برای سال پنجم به 26دلار در هر بشکه می‌‌‌رسند که بسیار بالاتر از سطح اختلاف در پیشبینیهای کارشناسان درباره همین دوره زمانی، در عصر پیشاهمه‌گیری است. با این حال، تقریبا همه پاسخ‌دهندگان فکر می‌کنند که قیمت‌ها در سال 2025 تا سطوح 110دلار یا 125دلار در هر بشکه خواهند رسید. همچنین تعداد کارشناسانی که فکر می‌کنند بهای نفت خام در پنج‌سال آینده از 120دلار یا حتی 150دلار عبور خواهد کرد، به شکل معناداری افزایش یافته است. این نظرسنجی با شرکت بیش از 10هزار متخصص بازار انرژی و سایر بخش‌‌‌ها انجام شده است.
