روزنامه دیواری یکی از ابزارهای فرهنگی و آموزشی در مدارس، دانشگاه ها و محیط های کاری است که نقش مؤثری در رشد خلاقیت، تقویت روحیه همکاری، افزایش آگاهی عمومی و افزایش نوشتاری و هنری افراد دارد. این نوع رسانه که به صورت دیجیتالی یا دستی تهیه می شود، معمولا بر روی مقوای بزرگ یا دیوار نصب شده و حاوی مطالب گوناگون از قبیل مقاله های کوتاه، اخبار، نقاشی، طنز، گزارش، کاریکاتور و عکس است. ویژگی های روزنامه دیواری می تواند توجه مخاطبین را جلب کرده و پیام های مهم را به شکلی دلنشین منتقل کند. در این مطلب به بررسی مهم ترین ویژگی های روزنامه دیواری می پردازیم.
بررسی ویژگی های روزنامه دیواری
در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی ویژگی های روزنامه دیواری از جنبه های مختلف ساختاری، آموزشی و محتوایی بپردازیم.
جنبه آموزشی و تربیتی
اولین ویژگی بارز روزنامه دیواری، جنبه تربیتی و آموزشی آن است. روزنامه دیواری فضایی است برای تمرین نگارش، تحقیق، ویرایش و بیان افکار. دانش آموزان در پروسه تولید آن با مفاهیم اساسی نگارش آشنا می شوند، یاد می گیرند چگونه اطلاعات را از منابع گوناگون جمع آوری کرده و به شکلی خلاصه وار، منظم و قابل فهم ارائه دهند. هم چنین با مهارت های زبانی و تمرین های مداوم، دستور نگارش در انتخاب واژگان در آن ها تقویت می شود. علاوه بر این می توان گفت کار گروهی برای تهیه روزنامه دیواری باعث افزایش روحیه همکاری، تقسیم وظایف و مسئولیت پذیری بین اعضای گروه می شود.
خلاقیت و زیبایی بصری
خلاقیت و زیبایی بصری، یکی از ویژگی های مهم روزنامه دیواری است. صفحه آرایی و طراحی نقش بسیار مهمی در جلب توجه مخاطب دارد. چینش منظم متن ها، انتخاب تصاویر مناسب، استفاده از رنگ های گوناگون، تیترهای جذاب و طراحی زیبای هنری باعث می شود روزنامه دیواری از یکنواختی خارج شده و مخاطب به خواندن ترغیب شود. هر چند هدف آن آموزش و اطلاع رسانی است، اما زیبایی بصری، علاقه و انگیزه را در بین بینندگان بالا می برد. بسیاری از مربیان و معلمین از روزنامه دیواری برای تقویت اصول ارتباط صحیح با دانش آموزان و ایجاد حس زیبایی شناسی و دقت بصری در آن ها استفاده می کنند.
محتوای مناسب
محتوا یکی از فاکتورهای مهم روزنامه دیواری به شمار می آید. مطالب آن باید آموزنده، مفید، کوتاه و متناسب با سطح درک و علاقه مخاطبان باشد. انتخاب موضوعات باید با دقت بسیار انجام شود. به عنوان مثال در مدارس موضوعات علمی، ادبی، دینی، اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی از پرکاربردترین محورهای روزنامه دیواری هستند. محتوای آن باید روان و ساده بوده تا برای تمامی مخاطبان قابل درک باشد و از زیاده گویی و استفاده از اصطلاحات دشوار اجتناب شود. بهتر است در هر بخش، نکات مهم به صورت خلاصه بیان شوند تا مخاطب بتواند در زمان کوتاه اطلاعات مفیدی دریافت کند.
تقویت مهارت های ارتباطی
یکی از مهم ترین ویژگی های قابل توجه روزنامه دیواری، نقش آن در افزایش مهارت های ارتباطی است. دانش آموزان در فرآیند تهیه روزنانه دیواری می آموزند چگونه با یکدیگر گفت و گو کنند، نظرات مختلف را بشنوند و برای رسیدن به نتیجه ای مشترک تعامل سازنده ای داشته باشند. این کار باعث می شود آن ها مفهوم واقعی کار تیمی را در عمل تجربه کنند. علاوه بر این با انتشار مطالب خود، حس اعتماد به نفس در نویسندگان تقویت می شود، به دلیل اینکه آثار آن ها در معرض دید دیگران قرار می گیرد و بازخورد مستقیم دریافت می کنند.
پرورش روحیه تحقیق و پژوهش
روزنامه دیواری ابزاری برای پرورش روحیه تحقیق و پژوهش است. زمانی که گروه نهیه کننده تصمیم می گیرد موضوع خاصی را بررسی کند، به جستجوی اطلاعات در کتاب ها، منابع اینترنتی و گفتگو با افراد متخصص می پردازد. این پروسه، روحیه پژوهشگری را در دانش آموزان تقویت کرده و آن ها را به سوی مطالعه بیشتر سوق می دهد. به تدریج، علاقه به یادگیری و تحقیق در آن ها نهادینه شده و ذهن پرسش گر و تحلیل گر پیدا می کنند.
تنوع در سبک و محتوا
ویژگی مهم دیگر روزنامه دیواری، تنوع در سبک و محتوا است. بر خلاف رسانه های رسمی که ساختاری ثابت دارند، روزنامه دیواری می تواند شکل های مختلفی به خود بگیرد. ممکن است شامل بخش هایی مثل مقاله، طنز، شعر، لطیفه، کاریکاتور، مصاحبه یا جدول باشد. این تنوع باعث جذابیت بیشتر و جلوگیری از خستگی مخاطب می شود. علاوه بر این به افراد با استعدادهای گوناگون این فرصت را می دهد تا توانایی های خود را بروز دهند. فردی در طراحی یا نقاشی، شخص دیگر در نویسندگی و سایرین در تنظیم و چیدمان مطالب مهارت دارند. تمام این مهارت ها در کنار هم محصولی هماهنگ و ارزشمند را پدید می آورند.
انتقال ارزش ها، آداب و سنت های جامعه
از جنبه فرهنگی، روزنامه دیواری بستری برای انتقال آداب، ارزش ها و سنت های جامعه است. مطالبی که در آن منتشر می شود، به این صورت است که با هدف ترویج اخلاق نیک، احترام به دیگران، تلاش، صداقت و همدلی تهیه می شود. بدین ترتیب، روزنامه دیواری می تواند تأثیر مثبتی در شکل گیری هویت فرهنگی دانش آموزان داشته باشد. همچنین، اخبار مدرسه، معرفی دانش آموزان موفق، مناسبت های ملی و مذهبی و مسابقات سبب ایجاد حس تعلق و همبستگی در میان اعضای مدرسه می شود.
به روزسانی مستمر
یکی از ویژگی های روزنامه دیواری، موقتی بودن و به روز رسانی مستمر آن است. برخلاف کتاب ها که ثابت می مانند، روزنامه دیواری معمولا در بازه های زمانی مشخص مانند هفته ای یا ماهانه تغییر می کند. این ویژگی موجب پویایی و تازگی آن می شود. مخاطبین همیشه منتظر نسخه جدید هستند تا مطالب تازه بخوانند. این امر باعث تداوم ارتباط بین سازندگان و مخاطبان می شود و حس پویایی و حرکت در فضای آموزشی را تقویت می کند.
نظم و انسجام مطالب
یکی از نکات مهم در تهیه روزنامه دیواری، به نظم و انسجام مطالب مربوط می شود. هر چند تنوع محتوا جذابیت می آورد، اما باید از پراکندگی بی هدف مطالب خودداری شود. بهتر است بخش های مختلف ساختار منظم داشته باشد و بین آن ها هماهنگی ایجاد گردد. به عنوان مثال اگر محور روزنامه در مورد محیط زیست است، همه قسمت ها از شعر تا مقاله باید با این موضوع ارتباط داشته باشد تا انسجام کلی حفظ شود. علاوه بر این، اندازه حروف، فاصله خطوط و نحوه قرارگیری متن و تصاویر باید خوانا و هماهنگ باشند.
پرورش تفکر انتقادی
ویژگی مهم دیگر روزنامه دیواری، نقش آن در پرورش و تقویت تفکر انتقادی است. در پروسه تهیه مطالب، دانش آموزان باید در مورد صحت و اعتبار اطلاعات تصمیم بگیرند، به عنوان مثال در روزنامه دیواری دهه فجر لازم است منابع مختلف را مقایسه کنند و بتوانند از بین حجم زیادی از داده ها، بهترین ها را انتخاب کنند. این پروسه به صورت ناخودآگاه باعث شکل گیری روحیه نقادانه و قدرت تحلیل در ذهن آنان می شود. بر خلاف حفظ کردن مطالب درسی، روزنامه دیواری آن ها را به اندیشیدن و ارزیابی مستقل وا می دارد. زمانی که افراد یاد می گیرند به هر خبری بدون تحقیق اعتماد نکنند، در آینده به شهروندانی تحلیل گر و آگاه تبدیل می شوند.
قابلیت انعطاف پذیری بالا در ساختار و محتوا
ویژگی دیگر روزنامه دیواری، قابلیت انعطاف پذیری بالا در ساختار و محتواست. روزنامه دیواری محدود به قاالب خاصی نیست و می تواند با هدف یا مناسبت تغییر شکل دهد. به عنوان مثال در هفته سلامت، می تواند جنبه آموزشی و بهداشتی پیدا کند و در هفته معلم، رنگ و بوی قدردانی و احساسات انسانی بگیرد. این انعطاف پذیری بالا موجب می شود روزنامه دیواری در هر موضوعی کاربرد زیادی داشته باشد و هر بار حس تازگی به مخاطب القا کند. این ویژگی باعث شده است که در مدارس، دانشگاه ها، ادارات و حتی اردوهای فرهنگی از آن استفاده شود.
