بسیاری از افرادی که جراحی زیبایی بینی انجام می‌دهند، پس از عمل با مشکلی به نام جوش صورت مواجه می‌شوند. این جوش‌ها که ممکن است روی بینی و گونه‌ها ظاهر شوند، در واقع یک عارضه‌ی شایع و معمولاً موقتی پس از رینوپلاستی هستند. پوست صورت بعد از عمل بینی به دلیل تغییرات فیزیکی و التهابی که در بدن رخ می‌دهد، حساس‌تر شده و غدد چربی فعال‌تر از قبل به ترشح روغن می‌پردازند. همچنین وجود آتل و چسب بر روی بینی که تا حدود یک هفته پس از عمل باقی می‌ماند، مانع تنفس پوست و تخلیه‌ی طبیعی چربی‌ها شده و می‌تواند به بسته شدن منافذ پوست و ایجاد آکنه منجر شود. در کنار این موارد، عواملی مانند استرس‌های مرتبط با عمل و مصرف برخی داروهای بعد از جراحی نیز می‌توانند در بروز جوش‌ها نقش داشته باشند. در ادامه، مهم‌ترین علل جوش زدن بعد از عمل بینی و راهکارهای مؤثر برای پیشگیری و درمان آن را بررسی می‌کنیم.
علت‌های جوش زدن بعد از عمل بینی
دلایل متعددی وجود دارد که باعث می‌شود پوست صورت پس از جراحی بینی مستعد جوش زدن شود. مهم‌ترین عوامل دخیل از زبان بهترین جراح بینی مشهد عبارتند از:
- بسته شدن منافذ پوست زیر آتل و چسب: بعد از جراحی بینی، یک آتل و باند مخصوص برای محافظت و تثبیت بینی روی آن قرار می‌گیرد که معمولاً 7 تا 10 روز روی بینی و صورت باقی می‌ماند. در این مدت، ناحیه‌ی زیر آتل و چسب قابل شستشو نیست و پوست نمی‌تواند به خوبی نفس بکشد. تجمع چربی، عرق و باکتری در منافذ بسته‌ی پوست طی این مدت به راحتی موجب شکل‌گیری جوش‌های سرسفید و سرسیاه روی بینی و اطراف آن می‌شود. علاوه بر این، برخی افراد ممکن است نسبت به جنس چسب یا مواد به‌کاررفته در پانسمان حساسیت داشته باشند که خود می‌تواند باعث قرمزی، خارش و جوش‌های ریز شود.
- افزایش ترشح چربی پوست: عمل جراحی بینی نوعی استرس فیزیکی برای بدن است و سیستم ایمنی در پاسخ به این استرس، به صورت موقت فعالیت غدد چربی پوست را بیشتر می‌کند. تورم و التهاب بافت بینی پس از عمل نیز می‌تواند پیام‌رسان‌های شیمیایی را فعال کند که نتیجه‌ی آن چرب‌تر شدن غیرعادی پوست در روزها و هفته‌های پس از جراحی است. این چربی اضافه اگر به موقع پاکسازی نشود، همراه با سلول‌های مرده‌ی پوست، منافذ را مسدود کرده و زمینه را برای آکنه مهیا می‌کند.
- مصرف داروهای بعد از جراحی: گاهی بروز جوش‌های صورت پس از عمل بینی به علت واکنش بدن به داروهایی است که در دوره‌ی نقاهت مصرف می‌شوند. برای مثال, برخی افراد نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها یا مسکن‌های تجویز شده حساسیت پوستی نشان می‌دهند و این امر می‌تواند به صورت جوش یا بثورات روی صورت نمایان شود. هرچند این مورد شیوع زیادی ندارد، اما در صورت مشاهده‌ی بثورات یا خارش شدید پس از مصرف داروهای جدید، باید پزشک خود را در جریان بگذارید.
- رعایت نکردن بهداشت پوست در دوره‌ی نقاهت: پس از عمل بینی، به دلیل وجود بانداژ و حساسیت ناحیه‌ی عمل، ممکن است فرد نتواند مانند سابق صورت خود را شستشو دهد یا از روتین‌های مراقبتی پوست استفاده کند. عدم تمیز کردن منظم پوست و تماس دست آلوده با صورت می‌تواند باکتری‌ها و آلودگی‌ها را به پوست منتقل کرده و باعث افزایش جوش‌ها شود. همچنین استفاده از مواد آرایشی روی پوست در این دوران (بر خلاف توصیه‌ی پزشکان که معمولاً تا مدتی پس از عمل از آرایش پرهیز شود) می‌تواند منافذ را مسدود کرده و وضعیت آکنه را بدتر کند.
- استرس و تغییرات هورمونی: اضطراب قبل و بعد از عمل بینی یک واکنش طبیعی در بسیاری از افراد است؛ اما همین استرس می‌تواند از طریق ترشح هورمون‌های مربوط به استرس (مانند کورتیزول) تعادل هورمونی بدن را مختل کند. نتیجه‌ی این امر، تحریک بیشتر غدد چربی و مستعد شدن پوست برای جوش زدن است. در واقع استرس‌های روحی یکی از عوامل شناخته‌شده در تشدید آکنه محسوب می‌شوند.
- تغذیه‌ی نامناسب و کمبود آب: رژیم غذایی فرد در روزها و هفته‌های بعد از جراحی می‌تواند بر وضعیت پوست تأثیر بگذارد. مصرف زیاد مواد قندی و غذاهای چرب یا فرآوری‌شده ممکن است التهاب عمومی بدن را افزایش داده و زمینه‌ی جوش زدن را تقویت کند. از سوی دیگر, نخوردن آب کافی و کمبود میوه‌ها و سبزیجات تازه در رژیم غذایی می‌تواند سموم و مواد زائد را در بدن انباشته کرده و از طریق پوست دفع آن‌ها به شکل جوش صورت بگیرد.
با این وجود، جای نگرانی نیست؛ با مراقبت‌های صحیح و روش‌های درمانی مناسب می‌توان این جوش‌ها را کنترل و برطرف کرد.
درمان جوش صورت بعد از عمل بینی
1. تمیز کردن ملایم پوست: تا زمانی که آتل روی بینی قرار دارد و طبق دستور پزشک نباید آن ناحیه خیس شود، می‌توانید از یک تونر پاک‌کننده‌ی ملایم (بدون الکل) برای پاک کردن سایر قسمت‌های صورت استفاده کنید. تونر مخصوص پوست‌های چرب یا میسلار واتر گزینه‌ی خوبی برای زدودن چربی اضافه و آلودگی‌ها از پوست است. پس از برداشتن گچ و چسب بینی توسط پزشک (معمولاً پس از یک هفته)، به تدریج شستشوی عادی صورت با آب ولرم و شوینده‌ی ملایم غیرصابونی را آغاز کنید. روزی دو بار صورت خود را به آرامی بشویید و خشک کنید تا منافذ پوست تمیز بمانند. دقت کنید که فشار زیادی به بینی وارد نشود و از ماساژ شدید پوست پرهیز کنید.
2. استفاده از محصولات موضعی ضدجوش: برای خشک کردن و کوچک کردن جوش‌ها می‌توان از کرم‌ها یا ژل‌های ضدآکنه‌ی موجود در داروخانه استفاده کرد. محصولاتی که حاوی بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک یا روغن درخت چای هستند، به کاهش باکتری‌های مولد جوش و التهاب کمک می‌کنند. این محصولات را طبق دستورالعملشان و با احتیاط به کار برید؛ مثلاً ژل ضدجوش را مستقیماً روی خود جوش‌ها بزنید و از تماس آن با بخیه‌ها یا زخم‌های اطراف بینی خودداری کنید. اگر پوست حساسی دارید، ابتدا روی بخش کوچکی از پوست تست کنید تا مطمئن شوید دچار تحریک یا آلرژی نمی‌شوید.
3. درمان‌های خانگی و ماسک‌های طبیعی: برخی روش‌های ساده خانگی می‌توانند در کاهش التهاب و بهبود جوش‌ها مؤثر باشند. برای مثال, ماسک ماست و زردچوبه یک ترکیب ضدالتهاب و ضدباکتری طبیعی است؛ یک قاشق غذاخوری ماست کم‌چرب را با نصف قاشق چای‌خوری پودر زردچوبه مخلوط کنید و 20 دقیقه روی صورت (به جز نواحی دارای بخیه) قرار دهید، سپس با آب ولرم بشویید. تونر چای سبز نیز یکی دیگر از گزینه‌های مفید است؛ پنبه‌ی آغشته به چای سبز خنک‌شده (مخلوط با چند قطره آبلیمو) را روزی دو بار روی پوست بمالید. چای سبز دارای آنتی‌اکسیدان و قابض طبیعی است که چربی پوست را کاهش می‌دهد و جوش‌ها را خشک می‌کند. ژل آلوئه‌ورا نیز یک التیام‌بخش عالی برای پوست‌های ملتهب است؛ ژل خالص آلوئه‌ورا را روی جوش‌ها بگذارید تا التهاب و قرمزی را کم کند.
4. مصرف داروهای خوراکی (در موارد شدید): چنانچه جوش‌های پس از عمل شدید باشند و با روش‌های موضعی طی چند هفته کنترل نشوند، لازم است با پزشک متخصص پوست یا جراح بینی خود مشورت کنید. ممکن است پزشک برای مدت محدودی آنتی‌بیوتیک خوراکی تجویز کند تا عفونت باکتریایی احتمالی در جوش‌ها را مهار نماید. در موارد آکنه‌ی بسیار شدید و ماندگار، گاهی از قرص‌های ایزوترتینوئین (راکوتان) تحت نظر متخصص استفاده می‌شود که تولید چربی پوست را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد؛ البته این دارو به علت عوارض جانبی بالقوه معمولاً آخرین خط درمان است و هرگز نباید خودسرانه مصرف شود.
5. اقدامات تکمیلی و توصیه‌های کلی: هرگز جوش‌ها را فشار ندهید و تخلیه نکنید؛ این کار نه تنها می‌تواند باکتری‌ها را به بافت‌های عمقی‌تر پوست منتقل کرده و التهاب را بیشتر کند، بلکه خطر ایجاد زخم و اسکار دائمی را نیز افزایش می‌دهد. صبور باشید و به پوست فرصت ترمیم بدهید. تا حد امکان از آرایش کردن روی جوش‌ها خودداری کنید، زیرا محصولات آرایشی می‌توانند منافذ را بیشتر مسدود کرده و روند بهبود را کندتر کنند. تعویض منظم روبالشی و حوله‌ی صورت (حداقل هفته‌ای دو بار) نیز به کاهش باکتری‌های محیطی کمک کرده و از تکرار آکنه جلوگیری می‌کند. در صورتی که جوش‌های سرسیاه روی بینی مشاهده می‌کنید، می‌توانید پس از بهبودی اولیه‌ی زخم‌ها از نوارهای پاکسازی بینی یا اسکراب‌های ملایم استفاده کنید؛ اما بهتر است تخلیه‌ی نقاط سرسیاه و جوش‌های مقاوم را به یک متخصص پوست بسپارید تا با ابزار استریل این کار را انجام دهد.
نتیجه‌گیری
جوش زدن صورت بعد از جراحی بینی اتفاقی آزاردهنده اما رایج است و خوشبختانه در بیشتر موارد جای نگرانی ندارد. با رعایت بهداشت پوست, استفاده‌ی صحیح از محصولات مراقبتی و به‌کارگیری درمان‌های ذکرشده می‌توانید این جوش‌ها را تحت کنترل درآورید و به بهبود سریع‌تر پوست خود کمک کنید. به یاد داشته باشید که بدن شما در حال ترمیم است و این جوش‌ها نیز معمولاً ظرف چند هفته تا چند ماه خودبه‌خود برطرف می‌شوند. در این مدت, با مراقبت مناسب و حفظ آرامش, هم به سلامت پوستتان کمک می‌کنید و هم دوران نقاهت پس از عمل بینی را با آسودگی بیشتری پشت سر خواهید گذاشت.
