در ادامه نگرانیها نسبت به روند خصوصیسازی صنعت خودرو و تغییرات پرابهام در ساختار سهامداری ایرانخودرو، برخی نمایندگان مجلس نسبت به شکلگیری یک انحصار جدید هشدار میدهند؛ انحصاری که بهجای ارتقای بهرهوری و رقابت، میتواند به تعمیق رانت و تضعیف صنعت خودرو منجر شود.
در همین رابطه، علی خضریان، نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، در گفتوگو با تابناک اظهار داشت: متأسفانه شواهد و اطلاعات موجود نشان میدهد که با اقدامات زنجیرهای و حسابشده، شرکت کروز در حال تکمیل فرآیند تصاحب مدیریتی ایرانخودرو است؛ موضوعی که نهتنها با روح خصوصیسازی واقعی همخوانی ندارد، بلکه مصداق روشن خصوصیسازی رانتی و انحصارگرایانه است.
وی در ادامه با خطاب قرار دادن وزیر صمت تصریح کرد: اکنون یک سال از عمر مدیریتی شرکت کروز در ایرانخودرو میگذرد؛ در این مدت، با وجود بزرگ شدن ساختار سازمانی شرکت، چرا صرفاً به سمت مونتاژ خودروهای چینی رفتهاید و خبری از تحقیق و توسعه و تولید یک محصول ایرانی بهعنوان «خودروی ملی» نیست؟
خضریان با طرح پرسشهایی درباره عملکرد مالی ایرانخودرو افزود: با وجود افزایش حدود ۱۰۰ درصدی قیمت اغلب محصولات ایرانخودرو، چرا زیان انباشته این شرکت از حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان به ۳۵۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است؟ اکنون زمان پاسخگویی است که تفاوت بخش خصوصی رانتی با بخش دولتی در چیست؛ آن هم در حالی که به نظر میرسد حتی بخش دولتی عملکرد بهتری داشته است.
عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس با اشاره به نحوه انتفاع شرکت کروز در پوشش ایرانخودرو گفت: چرا سهم تولید قطعات داخلی به نفع شرکت کروز در اغلب محصولات بهطور قابلتوجهی افزایش یافته و سود حاصل از فروش این قطعات مستقیماً به جیب کروز میرود، اما خبری از سرمایهگذاری مؤثر برای خود ایرانخودرو نیست؟
وی در ادامه به آخرین تحولات سهامداری اشاره کرد و گفت: در حال حاضر گروه بهمن، بهعنوان یکی از شرکتهای زیرمجموعه کروز، در مزایده خرید ۲۰ درصد از سهام شرکت «سپهرکیش ایرانیان» ـ متعلق به تعاونی خاص کارکنان ایرانخودرو ـ شرکت کرده و قرار است نتایج نهایی این مزایده در سوم دیماه اعلام شود. کروز هماکنون ۳۱٫۷۵ درصد از سهام سپهرکیش را در اختیار دارد و در صورت نهایی شدن این خرید، سهم مالکیت این مجموعه به ۵۱٫۷۵ درصد افزایش مییابد؛ موضوعی که به معنای تصاحب کنترل مدیریتی سپهرکیش است.
خضریان با تشریح ابعاد این واگذاری تأکید کرد: سپهرکیش ایرانیان مالک ۱۰ درصد از سهام ایرانخودرو است و افزایش سهم کروز در این شرکت، عملاً حق رأی این ۱۰ درصد را در مجامع ایرانخودرو در اختیار کروز قرار میدهد. به بیان ساده، سه کرسی مدیریتی و مسیر تصمیمسازی ایرانخودرو عملاً تحت نفوذ کامل کروز قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: این روند در حالی دنبال میشود که کروز همزمان با خرید و تجمیع سهام تودلی، از جمله سهام شرکت خگستر، در حال افزایش سهم مستقیم و غیرمستقیم خود در ایرانخودرو است؛ بهطوری که در صورت تکمیل این فرآیند، مالکیت این مجموعه از مرز ۵۰ درصد عبور کرده و کنترل اکثریتی ایرانخودرو بهطور کامل در اختیار یک گروه خاص قرار میگیرد.
این نماینده مجلس با انتقاد از عملکرد نهادهای مسئول خاطرنشان کرد: سؤال جدی اینجاست که چرا چنین واگذاریهایی بدون شفافیت، بدون رقابت واقعی و بدون نظارت مؤثر انجام میشود؟ وزارت صمت بهجای ایفای نقش نظارتی، عملاً به تسهیلگر یک جریان خاص تبدیل شده و برخوردهای دوگانه با پروندههای مشابه، اعتماد عمومی را بهشدت تضعیف کرده است.
عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در پایان تصریح کرد: خصوصیسازی اگر بهجای ارتقای بهرهوری، رقابت سالم و تأمین منافع مردم، به ابزاری برای انتقال داراییهای ملی به یک مافیا تبدیل شود، نتیجهای جز تضعیف صنعت خودرو و افزایش نارضایتی عمومی نخواهد داشت. صنعت خودرو باید از چنگال انحصار و رانت آزاد شود و این امر نیازمند ورود جدی نهادهای نظارتی و شفافسازی فوری است.
خضریان در پایان گفتوگو با تابناک با اشاره به آغاز ثبتنامهای جدید ایرانخودرو افزود: این ثبتنامها عملاً برای جمعآوری پول از مردم و تأمین منابع جهت خرید همین سهام انجام میشود که در ادامه همان مسیر نگرانکننده خصوصیسازی رانتی قرار دارد.
