بارداری یکی از عمیق ترین حوادث روانشناختی در زندگی یک زن است. تغییرات به وجود آمده در بارداری و زایمان هر زن باعث عکس العمل های روانشناختی و اضطراب شده و سطح اضطراب در مادران با بارداری ناخواسته بیشتر است.
تحقیقات انجام شده روی مادران جوان در سال 2006 نشان داد که مشکلات به وجود آمده پس از سقط جنین اجباری بارداری ناخواسته برای این گروه از مادران، در مقایسه با مادرانی که با دریافت حمایتها، دوران بارداری ناخواسته را به پایان برده بودند. به میزان 5 برابر بیشتر آسیب 5 برابر ایجاد کرده است. مادران یاد شده با مشکلات خوابیدن؛ مسائل رفتاری؛ افسردگی شدید؛ مشکلات روانپزشکی و همین طور مشکلاتی که آنها به سمت تفکر انتحاری و خودکشی هدایت کرده است، روبرو بوده اند.
خشم مادر در دوران بارداریهای ناخوسته، درون ریز بوده و متوجه نوزاد می شود. رسیدگیهای مادران پس از تولد نوزاد حاصل بارداریهای ناخواسته نسبت به مادرانی که دوران بارداری خواسته و برنامه ریزی شده خود را با نشاط و خوشحالی سپری کرده بودند کمتر بوده است. همچنین طلاق نیز به عنوان پیامد بارداریهای ناخواسته، حتی در خانواده هایی که تعداد فرزندان آنها زیاد نبوده است؛ گزارش شده است پیامدهای روحی و روانی مؤثر بر مادر می تواند تعادل خانواده را به هم زند و آنها را به سوی طلاق سوق دهد.
در موردی که مادر عکس العمل های منفی نسبت به نوزاد ناخواسته خود دارد؛ موارد به چند دسته تقسیم می شود. یکی از این ابعاد بعد اقتصادی است. بارداریهای ناخواسته به ویژه وقتی که در طبقات اقتصادی اجتماعی پایین تر اتفاق افتد باعث می شود که پدر و مادر از مراقبت از نوزاد خود و به عهده گرفتن سرپرستی وی سرباز زنند.
بعد عاطفی: مادر در دوران بارداری باید رابطه ی معنادار و عاطفی با جنین خود برقرار کند که از نظر روانشناختی، مادران بایستی در دوران بارداری از روحیه ی بالایی برخوردار باشند؛ از آواهای خوش و کلمات زیبا استفاده کرده و حتی با جنین خود صحبت کند. همچنین مادران بایستی بعد از تولد نوزاد؛ عشق؛ علاقه؛ و عواطف خود را به کودک ابراز نمایند. متأسفانه امروزه شاهدیم که بسیاری از مادران انگیزه ی نامناسبی دارند که از آنها به عنوان مادر یخچالی نام برده می شود. یکی از دلایل مادر یخچالی، بارداری ناخواسته است.
تحقیقات نشان می دهد مادرانی که در ابراز عواطف خود ناتوان هستند؛ نمی توانند نگاه مستقیم به کودک خود داشته باشند و تماس چشمی ندارند. نداشتن تماس چشمی از سمیتومهایی است که در افراد با مشکلات روحی و روانی مشاهده می شود.
تحقیقات نشان داده است که فرزندان حاصل از بارداریهای ناخواسته در مقایسه با فرزندان حاصل از بارداریهای ناخواسته از اعتماد به نفس پایین تری برخوردار هستند. اضافه بر مسائل اعتماد به نفس پیامدهای روانشناختی؛ اجتماعی؛ اقتصادی برای فرزندان ناخواسته به وجود می آید. همچنین بی ثباتی در زندگی زناشویی، محدودیت برای تحصیل در مادران علاقه مند به تحصیل و محدودیتهای که در پی بارداریهای ناخواسته برای اشتغال به وجود می آید در مادران این فرزندها گزارش شده است.
اگر مادر با بارداری ناخواسته در طول بارداری مورد حمایت قرار گیرد و اطلاع رسانی؛ شناخت؛ آگاهی و مهارتهای عاطفی به او آموزش داده شود؛ انطباق و سازگاری او با بارداری، هر چند که ناخواسته است افزایش می یابد و از وضعیت بسیار بهتری برخوردار خواهد بود تا خانمهایی که در راستای خاتمه دادن به بارداری ناخواسته، خودشان عمل می کنند. باید به یاد داشت که پیامدهای روانشناختی بسیار وخیم و خطرناکی به دنبال سقط جنین عمدی و غیر عمدی در زندگی افراد به وجود خواهد آمد.
در نهایت باز هم تأکید می کنیم که مسائل روانشناختی در بارداریهای ناخواسته جدی تر تلقی شده، وضعیت مادر در اولویت قرار گرفته و تا حد ممکن به افراد با بارداریهای ناخواسته؛ برای وفق دادن شرایط آنها، کمک رسانی شود. این انطباق و رسیدگی بهتر به مادران باعث ایجاد مشکلات کمتر برای مادر؛ فرزند و خانواده او خواهد شد.
منبع:
نشریه پیام پزشک، ش 60
انتشارات صندوق جمعیت ملل متحده و اداره ی تنظیم خانواده و جمعیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به مناسبت روز جهانی جمعیت سال 2008
/ع
