«بهشتآباد»، نام طرحی است که آب را از سرشاخههای کارون به فلات مرکزی ایران انتقال میدهد؛ طرحی که مخالفان اصلی آن علاوهبر سازمان محیطزیست کشور، مردم استانهای خوزستان و چهارمحالوبختیاری بودند.
به گزارش ، روزنامه وقایع اتفاقیه نوشت: آنها پس از زمزمههای اجراییشدن این طرح، زنجیره انسانی حمایت از کارون را راه انداختند. مردم خوزستان میگویند که تحت هیچ شرایطی نخواهند گذاشت آب کارون را برای مصارف کشاورزی و صنعتی به استانهای دیگر منتقل کنند و فقط درصورتیکه این انتقال آب برای شرب باشد، حاضر هستند آن را با دیگر هموطنان خود شریک شوند و در غیراینصورت «چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است». آنها معتقدند، ریزگردهایی که حالا بلای جان مردم خوزستان شده، پیامدهای خشکشدن تالابهاست و سدسازی و انتقال آب کارون، اوضاع را از این هم بدتر میکند. غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان در حالی دو روز پیش از عدم موافقت دولت با انتقال آب کارون خبر داده که پیشازاین وزیر نیرو بهصراحت اعلام کرده بود برای نجات استانهای فلات مرکزی ایران از خشکسالی، این طرح اجرایی خواهد شد. یکی از اعضای شورای نمایندگان استان خوزستان معتقد است، تکذیب اجراییشدن طرح «بهشتآباد» برای آرامکردن افکار عمومی پس از بحران چند هفته پیش در اهواز است.
با انتقال آب موافقت نکردهایم
سال گذشته و با جدیشدن بحران ریزگردها، زمزمههایی مبنیبر توقف طرح انتقال آب از سد بهشتآباد به فلات مرکزی ایران شنیده شد. همان روزها رسول زرگرپور، استاندار اصفهان، اعلام کرده بود که طرح متوقف نشده است. زرگرپور به ایرنا گفته بود: این طرح طبق وعده دولت با جدیت و قوت در حال انجام است. او تأکید کرده بود که وزارت نیرو نهتنها از اجرای این طرح منصرف نشده بلکه وزیر و معاون او این طرح را جزء اولویتها اعلام کردهاند. این در حالی است که دو روز پیش و در جریان نشست هماندیشی دولت و دانشگاه و بررسی مشکلات زیستمحیطی خوزستان، استاندار خوزستان اعلام کرد که با انتقال آب کارون موافقت نشده است. شریعتی در این نشست گفته بود: «کسی با انتقال آب کارون موافقت نکرده است، من شخصا مخالف انتقال آب تمام رودخانههای استان ازجمله کرخه، کارون، زهره و مارون هستم. طرح «بهشتآباد» در کدام دولت تصویب شده و آیا در این دولت اجرا شده است؟ رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در نامهاش نوشته که این طرح، مجوز زیستمحیطی ندارد و نباید اجرا شود.» طرح «بهشتآباد» در سال 90 و همزمان با دولت دهم تصویب شد. مخالفان طرح معتقدند بودند این طرح، زیر فشار استیضاح مجید نامجو، وزیر نیروی وقت به تصویب رسیده و دامن آن، همه دولتهای بعدی را خواهد گرفت. تصویب این طرح در حالی بود که سازمان حفاظت محیطزیست کشور در سال 1386، مرکز پژوهشهای مجلس در سال 1387 و سازمان مدیریت منابع آب ایران بهعنوان متولی آب کشور در تیر سال 95 به این طرح، اشکالات فراوانی گرفتند و آن را تأیید نکردند.
بااینحال، در دولت یازدهم نیز این طرح با جدیت از سوی حمید چیتچیان، وزیر نیرو پیگیری شد؛ چیتچیان پیشازاین در تشریح این طرح گفته بود: «تونل کوهرنگ1 قبل از انقلاب ساخته شده و تونل کوهرنگ2 پس از آن اجرا شده است. تونل کوهرنگ3 نیز درحالحاضر در حال اجراست و تمام آبی که از کارون به اصفهان یا فلات مرکزی یا به قم منتقل شده، به یک میلیارد مترمکعب نیز نمیرسد، درحالیکه کل آبی که در کارون جریان دارد بالغ بر 21 میلیارد مترمکعب است؛ بنابراین آب برداشتی، کمتر از پنج درصد آب خوزستان میشود.» آمار اعلامشده از سوی چیتچیان در حالی است که طبق تحقیقات سازمان محیطزیست در صورت افتتاح طرح کوهرنگ3 که آب رودخانه بیرگان (کوهرنگ) را با 30 مترمکعب در ثانیه منتقل میکند، آب ورودی به کارون به 135 مترمکعب در ثانیه خواهد رسید. بهاینترتیب، بیش از یکپنجم آب ورودی به کارون، تنها در افتتاح پروژه کوهرنگ3 کسر خواهد شد. افتتاح پروژه «بهشتآباد» آب ورودی به رودخانه کارون در ایستگاه کارون4 را به صد مترمکعب تقلیل خواهد داد و بهاینترتیب با همین دو طرح، بیش از یکسوم آب کارون کسر خواهد شد.
عیسی بزرگزاده، معاون فنی و پژوهشهای شرکت آب نیرو، سال گذشته درباره کشمکشها بر سر اجراییشدن یا توقف این طرح، آب پاکی را روی دست مخالفان ریخت و از اجراییشدن طرح سد بهشتآباد در استانهای مرکزی ایران خبر داد. بزرگزاده درباره چگونگی اجرای این طرح به مهر گفته است: «ما هماکنون با تمام توان در حال تلاش برای اجراییشدن عملیات سد بهشتآباد هستیم و قراردادی به مبلغ 6 میلیارد تومان برای عملیات ژئوتکنیک تکمیلی در محل سد بستهایم. شغل و وظیفه ما این است که دائم به این مسئله بیندیشیم که چگونه این پروژه را به نحوی اجرایی کنیم که به نفع چهار استان یزد، کرمان، چهارمحال و اصفهان تمام شود و علاقه نداریم به حواشی این مسئله وارد شویم.»
صحبتهای بزرگزاده خبر از عدم توقف طرح بهشتآباد میدهد، درحالیکه پیشازاین هم به نظر میرسید پروژهای که تا این مرحله با این هزینه اجرایی شده، متوقف نخواهد شد.
متوقفنشدن انتقال آب، نقض توافق است
قاسم ساعدی، نماینده مردم خوزستانی در واکنش به صحبتهای اخیر شریعتی مبنیبر عدم موافقت دوبل با پروژه انتقال آب به «وقایعاتفاقیه» میگوید: بارها در جلساتی که از سوی مجمع نمایندگان استان خوزستان با وزیر نیرو، وزیر جهاد کشاورزی و نمایندگان رئیسجمهوری داشتیم، اعلام کردیم که نباید جلگه حاصلخیز خوزستان را برای توسعه صنعتی به بیابان تبدیل کنیم؛ مردم استانهای فلات مرکزی، همانقدر حق توسعه صنعت را دارند که مردم خوزستان.
ساعدی، حرفهای شهروندان خوزستانی را درباره انتقال آب برای شرب تأیید میکند و میگوید: مسئولان و مردم خوزستان اگر یک قطره آب در کارون داشته باشند، حاضر هستند آن را برای شرب با بقیه تقسیم کنند اما این ظلم است که 80 درصد مردم خوزستان که از راه کشاورزی، امرارمعاش میکنند را بیکار کنیم و آب کارون که حق آنها برای کشاورزی است را به جای دیگری انتقال دهیم. آنطور که ساعدی میگوید، استانهای مرکزی ایران درزمینه تأمین آب کشاورزی مشکلی ندارند و انتقال آب به این بهانه برای آنان غیرقانونی است: «طبق اطلاعاتی که کمیته حقیقتیاب ما درباره انتقال آب کارون بهدست آورده، یقین پیدا کردیم که هیچکدام از این استانها مشکلی برای تأمین آب کشاورزی ندارند.
ما میگوییم حتی اگر مشکلی هم دراینزمینه در فلات مرکزی ایران وجود دارد، طبق قوانین، آب، اول حق مردم خوزستان است.»
در آخرین سفری که حسن روحانی، رئیسجمهوری، به استان خوزستان داشت، به مردم استان قول داد برای حل بحران ریزگردها جلوی هرگونه سدسازی و انتقال آب از کارون گرفته خواهد شد. نماینده مردم دشت آزادگان در مجلس میگوید: «مردم به حرفهای رئیسجمهوری اعتماد کردهاند و انتظار دارند پروژه «بهشتآباد» متوقف شود. ما هم پس از حرفهای شریعتی، استاندار خوزستان و آقای روحانی، عملیات انتقال آب از سد بهشتآباد را رصد میکنیم و واقعیتی که در حال رخدادن است را به مردم گزارش خواهیم داد.»