حقوق کودک؛ قاچاق کودکان، تجارتی سودآور (۱)

قاچاق کودکان در سطح بین‌المللی به‌عنوان نقض بزرگ حقوق بشر شناخته می‌شود که در هر منطقه از جهان وجود دارد. این قاچاق تجارتی غیرقانونی و غیراخلاقی به شمار می‌رود، چراکه با قربانیان مانند بردگان رفتار می‌کنند. با حقوق کودک امروز روزچین همراه باشید.

بر اساس برآوردها، هر روز 3 هزار کودک قربانی قاچاق می‌شوند. درآمد حاصل از قاچاق انسان، به‌ویژه قاچاق کودکان و زنان، بر پایۀ سنجش سازمان بین‌المللی مهاجرت، به 10 میلیارد دلار در سال می‌رسد.

تعریف

قاچاق و تجارت کودکان با ربودن و انتقال و تهیۀ مسکن توسط شخص یا اشخاصی به روش‌های مختلف انجام می‌شود. قاچاق انسان ممکن است از طریق توسل به زور، آدم‌ربایی، فریب یا سوء‌استفاده از قدرت و مقام صورت بگیرد. هدیه‌دادن، پرداخت مبلغ یا هر منفعت دیگری در قبال کودک و اختیارداشتن بر قربانی، به قاچاق کودک کمک می‌کند.

قاچاق کودکان دارای تعاریف جهانی و یکسانی نیست، اما در هر کشور برای آن تعریفی وجود دارد. یکی از این موارد، کنوانسیون حقوق کودک در سال 1989 است که به قاچاق کودکان در ماده 11 خط 1 اشاره می‌کند و می‌گوید که انتقال غیرقانونی و غیرقابل بازگشت کودکان ممنوع است.

قاچاقچیان کودک خود را از طریق شبکه‌های بزرگ بین‌المللی سازماندهی کرده‌اند و در بسیاری از فعالیت‌ها مانند قاچاق مواد مخدر یا فحشا شرکت می‌کنند. کودکان نیز به‌دلیل ترس از خشونت فیزیکی و روانی از اربابان خود اطاعت می‌کنند. اغلب کودکان از کشور و سرزمین مادری خود به کشورهای دیگر برده می‌شوند. بنابراین، انزوایِ زبانی و جغرافیایی باعث تقویت تحکم قاچاقچیان بر قربانیانی می‌شود که قادر به فرار نیستند.

چرا قاچاق کودکان وجود دارد؟

دلایل زیادی برای قاچاق کودکان وجود دارد. کودکان زیر پنج سال و بدون اوراق هویتی قربانیان اصلی قاچاقچیان هستند. در ادامه، به‌دلایل اصلی و عمدۀ قاچاق کودکان اشاره می‌کنیم.

فقر

فقر یکی از علت‌های اصلی قاچاق کودکان است. خانواده‌های فقیر گاهی‌ فرزندان خود را رها می‌کنند یا در قبال مبلغی آن‌ها را به‌دست قاچاقچیان می‌سپارند. فقر موجب افزایش چشمگیر تعداد کودکان خیابانی و یتیم می‌شود. این کودکانِ آسیب‌پذیر و معصوم، قربانی‌های ایده‌آلی برای قاچاقچیان به شمار می‌روند که با وعدۀ زندگی بهتر و شرایط کار مناسب‌تر در کشوری دیگر، آنان را قانع می‌کنند. اما واقعیت کاملاً متفاوت است.

بحران‌های انسانی و طبیعی

قاچاق کودکان به‌ویژه در مناطقی که بلایای طبیعی مثل سیل یا زلزله رخ داده است و یا کشورهایی که دچار جنگ شده‌اند، بسیار برجسته است. مثلاً پس از وقوع زلزله در هائیتی در سال 2010، قاچاقچیان از طریق قاچاق کودکان از وضعیت پیش‌آمده به نفع خود استفاده کردند. همچنین بهتر است بدانیم که قاچاق کودکان در کشورهایی که حقوق بشر نقض می‌شود، بیشتر است.

کمبود آموزش

بی‌سوادی و فقدان آموزش باعث می‌شود که خانواده‌ها در برابر قاچاقچیان آسیب‌پذیرتر شوند.

عدم ثبت تولد

بیشترین تهدید برای کودکانی‌ست که تولدشان هرگز ثبت نشده است. هر سال، 40 میلیون کودک بدون ثبت رسمی به دنیا می‌آیند و این، یعنی نقضِ داشتنِ حق هویت.

تجارت سودآور

تجارت و قاچاق کودکان یکی از کارهای بسیار سودآور است. به‌عنوان‌مثال، زنی صربستانی فرزند خود را در قبال 2900 یورو به قاچاقچیان کرواتی فروخت و پول زیادی نصیبش شد. این قاچاق بسیار سودآور است و باعث افزایش واسطه‌ها و شرکت افراد بیشتری در این کار می‌شود.

ضعف قانون

قاچاقچیان کودک معمولاً ترسی از این کار ندارند، چراکه قوانین کافی نیستند و جزای سختی منتظر این افراد نیست. وجودنداشتن مقررات کیفری علیه قاچاق کودک در قوانین داخلی بسیاری از کشورها نیز دلیل دیگری برای افزایش این جنایت است.

پذیرش بین‌المللی

ا‌زآنجایی‌که فرزندخواندگیِ کودکان از کشورهای دیگر از طرف زوجین در حال افزایش است، قاچاقچیان و سازمان‌های مربوطه برای پیداکردن مشتری دچار مشکل نمی‌شوند. به‌گفتۀ یونیسف، تعداد نوزادان و کودکان گواتمالایی که به زوج‌های ایالات متحدۀ آمریکا و اروپا فروخته می‌شوند، بین 1000 تا 1500 کودک در سال است. درحالی‌که مادران گواتمالایی در قبال فروش فرزندشان 30 دلار دریافت می‌کنند، زوج‌های آمریکایی و اروپایی بین 15،000 تا 20،000 دلار پرداخت می‌نمایند.

استفاده از کودکان

کودکان برای اهداف استثمار جنسی، گدایی، کار اجباری یا ازدواج‌های اجباری فروخته می‌شوند. این کودکان را اغلب در کار ساخت‌و‌ساز، کار در کارخانه‌ها یا به‌عنوان خدمتکار خانگی به کار وادار می‌کنند.

فروش اعضای بدن

فروش اعضای بدن کودک یکی دیگر از دلایل قاچاق کودکان است. قاچاقچیان از طریق فروش اعضای بدن این کودکان به افراد بیمار و پولدار، پول‌های هنگفتی به جیب می‌زنند. البته خانواده‌های فقیر نیز برای فرار از شرایط زندگی خود، کودکان را به فروش اعضای بدنشان و دریافت مبلغی پول مجبور می‌کنند؛ هرساله 5 تا 10 درصد از پیوند کلیه در جهان از طریق فروش این عضو انجام می‌شود.

در بخش دوم مقاله، به وضعیت قاچاق کودکان در ایران و قوانین بین‌المللی و قوانین ایران در قبال نقض حقوق کودکان و راهکارهای ارائه‌شده خواهیم پرداخت.

این مقاله را در شبکه‌های اجتماعی بازنشر دهید