جاذبه های گردشگری شیراز ؛ اماکن و بناهای تاریخی شهر

 راهی دیاری هستیم که با عطر بهارنارنجش سرمستمان می کند و لذتی وصف ناپذیر را برایمان به ارمغان می آورد…

شهری از جنس شعر و ادب به قدمت تاریخ که با تماشایش سراسر وجودمان سرشار از آرامش می شود. مقصدمان شیراز است، جایی که شکوه تخت جمشید را در خود جای داده و جایگاه ابدی شاعرانی همچون حافظ و سعدی است. در کوچه هایش با شعر همقدم می شوی و طعم آشتی با تاریخ را می چشی…

پیش تر از این هم در سفرهایی به این دیار سری زدیم و بسیاری از دیدنی هایش را برایتان به تصویر کشیدیم. تاریخ این دیار را در باغ های زیبا و چشم نواز، آرامگاه های لبریز از هنر، موزه های پر از گنجینه های با ارزش و بناهای مذهبی آکنده از نشانه های ایمان و عشق، مرور کردیم و در مطالب زیر به معرفی آنها پرداختیم:

جاذبه های گردشگری شیراز ؛ باغ های تاریخی شهر

جاذبه های گردشگری شیراز ؛ آرامگاه های مشاهیر

موزه های شیراز ؛ نمایش تاریخ در مهد شعر و هنر

جاذبه های گردشگری شیراز ؛ اماکن تاریخی و مذهبی شهر

این بار می خواهیم به سراغ بناهای تاریخی این شهر برویم که امروز با وجود چشیدن سرد و گرم روزگار در جای جای شهر شکوه و عظمت خود را به رخ بینندگان می کشند. بناهایی که رازهایی را در قلب خود پنهان کرده و مهر سکوت بر لبان خود زده اند.

با کارناوال همراه شوید تا با هم نگاهی به بناهای تاریخی شیراز داشته باشیم…

1- دروازه قرآن

اگر از سمت اصفهان وارد شیراز شوید، در مدخل ورودی شهر، طاقی بزرگ وجود دارد که باید ماشین ها از زیر آن عبور کنند. این بنای جالب به دروازه قرآن مشهور است و علت این نام، قرآنی است که در محفظه ی بالای به دستور عضدالوله دیلمی قرار داده شده تا مسافرین و میهمانان شیراز به سلامت گذر کنند.

شیراز در گذشته شش دروازه داشته که امروز تنها همین “دروازه قرآن” باقی مانده؛ این دروازه به دستور  عضدالوله دیلمی در مدخل تنگ الله اکبر ساخته شد. با گذشت زمان این دروازه رو به ویرانی تهاد تا اینکه در دوره کریم خان زند، بازسازی شده و قرآنی نفیس به خط سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری در اطاقک بالای دروازه قرار دادند. این اثر تاریخی بار دیگر براساس بی درایتی شهردار شیراز در سال 1315 شمسی براثر انفجار دینامیت تخریب شد. یکی از بازرگانان شیراز در سال  1328شمسی دروازه قرآن رااز نو بنا کرد. 

قرآن دوره کریم خان مشهور به “هفده من” و قرآن دیگر در سال 1316 به موزه پارس شیراز منتقل شد.

آدرس: شیراز. تنگه لله اکبر

2- ارگ کریم خانی

یکی از جاذبه های تاریخی و جالب شیراز، #ارگ کریم خانی است که در دوره زندیه با بهترین مصالح و دست برترین معماران عصر ساخته شد. این بنا مهمترین و بزرگترین ساختمان زندیه می باشد که در زمینی به گستردگی 12800متر مربع بنا شده؛ چون محل زندگی کریم خان بود ه ارگ کریم خانی شهرت یافت. این ارگ ترکیبی از معماری مسکونی و نظامی است و در دوره قاجار محل زندگی فرمانروایان محلی بوده؛ اما در دوره پهلوی به زندان مبدل شد و این تغییر کاربری نادرست، سبب آسیب های جدی این بنا شد. در حال حاضر ارگ کریم خان، موزه ای از مجسمه های جالب و تماشایی است و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود .

 در سال 1351 خورشیدی ارگ کریم خانی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

آدرس: میدان شهدا (شهرداری سابق)

شماره تماس: 2301985

ساعات بازدید: در شش ماه اول سال از ساعت 7:30صبح تا 21 و در شش ماه دوم از ساعت 8صبح الی 20٫

بلیط ورودی: برای گردشگران داخلی 30000 ریال و گردشگران خارجی 200000 ریال.

3- بازار وکیل

درمیان تمام بناهای ساخته شده، مجموعه بی نظیر #بازار وکیل مانند گوهری می درخشید. شروع ساخت این مجموعه بزرگ حدودا از سال 1137 خورشیدی آغاز شد و تا سال 1156 توسعه و تکمیل آن به طول انجامید. در دوره های متفاوت تعمیرات و تغییرات اساسی در کالبد بازار صورت گرفته برای مثال در سال 1315 خورشیدی با احداث خیابان زند، ارتباط راسته شمالی با ادامه خود تا چهارسوق بزرگ بازار قطع شد و بخشی از راسته شمالی شامل 8 طاق و کاروانسرای قوامی و قسمتی از کاروانسرای روغنی به ناچار تخریب شد.
چندی پیش نیز اسنادی تجاری که بیش از 100 سال قدمت داشتند در بازار وکیل کشف شد در این اسناد لیست قیمت ها، خریدها و فروش ها و مواردی مربوط به بازار و تجارت وجود داشت.
بازار وکیل در 17ام تیر سال 1351 ثبت ملی شد.

بازار وکیل شیراز ؛ خرید در شهر تاریخ ، ادب و هنر را در کارناوال بخوانید.

آدرس: مرکز شهر شیراز.خیابان زند. میدان شهدا

4- حمام وکیل

یکی دیگر از بناهای دوره زندیه در شیراز #حمام وکیل می باشد که در کنار دیگر آثار این دوره مثل مسجد و بازار وکیل واقع شده است. این حمام به عنووام حمام عمومی شهر مورد استفاده بوده و بخشی را به عنوان شاه نشین (ویژه شاه) داشته، در دوره پهلوی قسمت هایی از آن را به حمام نمره تبدیل کردند و این تغییر وضعیت، سبب خارج شدن شکل معماری آن از حالت اصلی آن شده که اداره باستان شناسی در سال 1351 آن را مرمت کرد. پس از چند سال تبدیل به رستوران و سفره‌ خانه و موزه فرش‌ های دستباف (فروشگاه فرش‌های دستباف) شد و در نهایت، امروز حمام وکیل موزه ای با  30 مجسمه مومی در حالت های مختلف، می باشد.

این بنا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

آدرس: خیابان لطفعلی خان زند –  خیابان طالقانی – جنب مسجد وکیل

تلفن: 32247646

ساعات بازدید: در شش ماه اول سال از ساعت 7:30 صبح الی 20 و در شش ماه دوم از ساعت 8 صبح الی 19

بلیط ورودی: برای کردشگران داخلی  25000 ریال و برای گردشگران خارجی  200000 ریال

5- خانه زینت الملوک

در خیابان لطفعلی خان زند شیراز در ضلع غربی نارنجستان قوام، بنایی زیبا و باشکوه قرار دارد که به پاس نیکی های مالکش، زینت الملک مشهور شده است. شروع ساخت این خانه قاجاری که در سال 1290 هجری قمری توسط علی محمد خان قوام الملک دوم و اتمام آن در سال 1302 هجری قمری توسط محمد رضا خان قوام الملک سوم صورت گرفت قرار دارد. ابتدا این خانه محل سکونت و زندگی (اندرونی) قوام ها و خانواده آن ها بوده که از طریق دری در زیرزمین به نارنجستان قوام راه می یابد. خانه زینت الملک بیش از بیست اتاق مزین به گچبری، نقاشی و آیینه کاری های بسیار نفیس و چشمگیر است.  بنیاد فارس شناسی در سال 1373شمسی با همکاری میراث فرهنگی به بهسازی و مرمت این خانه تاریخی پرداخت و در سال بعد زیرزمین آن به نگارخانه ای برای نمایش آثار هنرمندان شیرازی و ایرانی تبدیل شد. سپس با همکاری سازمان ایرانگردی و جهانگردی پارس و بنیاد فارس شناسی از سال 1382شمسی به موزه گنجینه فارس تبدیل شد.

برای آشنایی با این جاذبه ی تاریخی مطالعه ی مطلب موزه مشاهیر شیراز ؛ خانه زینت الملک در کارناوال را از دست ندهید.

آدرس: خیابان لطفعلی خان زند – محله گود عربان

ساعات بازدید: از 8٫00 تا 19٫00

بلیط ورودی: برای کردشگران داخلی 30000 ریال و برای گردشگران خارجی  200000 ریال

6- عمارت دیوانخانه شیراز

در نزدیکی ارگ کریم خان، عمارتی وجود دارد که به دستور کریم خان در دوره ی حکومتش، ساخته شد. عمارت دیوانخانه، بنایی با پلان مستطیل و دو طبقه می باشد که به وسیله دو راه پله طبقات به هم مرتبط می شوند. این بنا، یک ایوان و دو تالار، شاه نشین دارد و مزین به کاسه سازی که نوعی مقرنس کاری است. مصالح آن  آجر و سنگ می باشد که سنگ های مرمر آن را از تبریز و یزد به شیراز می آوردند.

عمارت دیوانخانه، در سال 1354 با شماره ی 914 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

آدرس: خیابان 22 بهمن (جنب ارگ).

7- گهواره دید

برج دیده بانی و خبررسانی در سمت چپ تنگ الله اکبر واقع شده که در دوره دیلمیان برای فرستادن پیام های فوری در این بنا از آتش، تابش نور در آیینه، بوق و شیپور استفاده می کردند. در سال 1381 در کنار این بنا هشت شهید گمنام را به خاک سپرده و در آنجا صبح جمعه دعای ندبه می خوانند.

آدرس: ضلع شرقی دروازه قرآن

8- بند امیر

یک پل تاریخی متعلق به قرن چهارم هجری ( دوره دیلمی ) بر روی رود کر قرار دارد. این پل به دستو.ر عضدالدوله در فاصله ی پل خان و دریاچه ی بختگان به طول 120 متر پنج متر عرض  با لاشه سنگ ساخته شده است.

این پل به منظور آبیاری دشت وسیع  کربال علیا بنا شد که این منطقه را از مشکل بی آبی نجات داده و وسیله ای برای به راه انداختن آسیاب ها نیز بوده است.

آدرس: 43 کیلومتری شیراز – بخش زرقان – روستای بند امیر

9- پاسارگاد

پاسارگاد یکی از شهرهای باقی مانده از دوران هخامنشی است. کوروش، پاسارگاد را به عنوان مرکز فرماندهی خود برگزیدو کاخ هایی در آن بنا نمود. مقبره کوروش بزرگ یکی از مهم ترین قسمت های پاسارگاد است که تقریبا سالم باقی مانده، به جز مقبره ، کاخ بار عام، مقبره کمبوجیه، تل تخت، کاخ بار اختصاصی، کاروانسرای مظفری، هم جزء آثار باستانی موجود در پاسارگاد به شمار می آیند. بر طبق گفته مورخان رومی این مکان به دستور کوروش بزرگ ساخته شده است. این را می توان از تشابه طراحی باغ ها و آرامگاه کوروش دریافت.
پاسارگاد در سال 1383 در لیست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

پاسارگاد ؛ یادگاری به جامانده از شکوه و قدرت ایران باستان را در کارناوال مطالعه کنید.

آدرس: 120 کیلومتری شیراز، سعادت شهر

 شماره تماس: 43341556

ساعات بازدید: از 8٫00 تا 17٫30

بلیط ورودی: برای گردشگران داخلی 30000 ریال و برای گردشگران خارجی 200000 ریال

10- تخت جمشید

تخت جمشید نام یکی از شهرهای باستانی ایران است که با نام های دیگری همچون پارسه، پرسپولیس، پرسه‌پلیس، هزارستون، صدستون و یا چهل‌منار نیز خوانده می شود و در سالیان دور برای مدتی طولانی به عنوان پایتخت باشکوه زمان امپراتوری هخامنشیان بوده‌ است. در سال 518 پیش از میلاد بنای تخت جمشید به عنوان پایتخت جدید هخامنشیان  آغاز شد و بنیانگذار آن داریوش بزرگ بود. سپس پسر وی، خشایارشا و نوه‌اش اردشیر یکم، به گسترش این مجموعه پرداختند. یکی از بناهای این شهر شکوهمند، کاخ تخت جمشید می باشد که در دوران داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول بنا گردید و تا 200 سال مورد استفاده قرار گرفت.

 سنگ‌نبشته‌ها و فلزنوشته‌های موجود در این بنا و حکاکی هایی که بر روی دیواره‌ها و لوحه‌های آن دیده می شود یکی از منابع مهم کارشناسان برای شناخت این دوره ی تاریخی می باشند. نشانه های تاریخی حکایت از این دارد که سردار یونانی، اسکندر مقدونی  در سال 330 پیش از میلاد، طی حمله به ایران، تخت جمشید را به آتش کشید و این مجموعه ی بی نظیر را تخریب نمود که در جریان آن بسیاری از کتاب‌ها، فرهنگ و هنر هخامنشی از بین رفت. بقایای این شهر هنوز هم در شمال شهرستان مرودشت، شمال استان فارس (شمال شرقی شیراز) به چشم می خورند و بسیاری را به سوی خود می کشانند.

اهمیت این مجموعه به حدی است که نام آن با شماره ی 20 از تاریخ 24 شهریور سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد و  از سال 1979 به عنوان یکی از آثار ثبت شده ی ایران در میراث جهانی یونسکو به شمار می رود.

برای تماشای این مجموعه در اوج زیبایی و شکوه می توانید به هنگام اجرای برنامه ی نور و صدا در ساعت 20٫30 به این مجموعه مراجعه کنید. اما لازم است یک ساعت پیش از شروع برنامه با پرداخت 30000 ریال برای گردشگران داخلی و 200000 ریال برای گردشگران خارجی، بلیط این برنامه را تهیه نمایید.

آدرس: 10 کیلومتری شمال مرودشت

 شماره تماس: 43341556

ساعات بازدید: از 8٫00 تا 17٫30

بلیط ورودی: برای گردشگران داخلی 30000 ریال و برای گردشگران خارجی 200000 ریال

11- نقش رستم

اگر شش و نیم کیلومتر از تخت جمشید فاصله بگیریم چشممان به محوطه ی باستانی دیگری خواهد افتاد که #نقش رستم نام دارد و از حدود سال 1200 پیش از میلاد تا 625 میلادی مورد توجه قرار داشته است. آرامگاه‌های شاهنشاهانی مانند داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم نیز در این محوطه به چشم می خورند. آرامگاه پنجمی هم در آن وجود دارد که احتمال می رود متعلق به داریوش سوم باشد. در کنار این آرامگاه ها، در این محوطه ی باستانی یادمان‌هایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان نیز خودنمایی می کنند. این محوطه از تاریخ 24 شهریورماه سال 1310 با شماره ی 21 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.

کعبه زرتشت: یکی از بناهای مهم محوطه ی نقش رستم، کعبه زرتشت می باشد که با راز های سر به مهر خود درست روبه روی آرامگاه داریوش دوم قرار گرفته است.  هنوز کسی راجع به کاربرد دقیق آن چیزی نمی داند اما دیدگاه‌ها و تفسیرهای متفاوتی درباره ی آن وجود دارد. برخی معتقدند که این بنا یک آتشگاه و آتشکده و مکان روشن کردن آتش مقدس و محلی برای عبادت بوده‌است. گروهی دیگر این بنا را به دلیل شباهتش به آرامگاه کورش بزرگ، آن را آرامگاه یکی از شاهان یا بزرگان هخامنشی تصور می کنند و در این میان برخی دیگر از ایران‌شناسان این اتاقک سنگی را محلی برای نگهداری اسناد و کتاب‌های مقدس می دانند. البته نظریات دیگری همچون معبدی برای ایزد آناهیتا و یا تقویم آفتابی هم شنیده شده است که کمتر مورد توجه هستند.

آدرس: شهرستان مرودشت

شماره تماس: 43341556

ساعات بازدید: از 8٫00 تا 17٫30

بلیط ورودی: برای گردشگران داخلی 30000 ریال و برای گردشگران خارجی 200000 ریال

12- نقش رجب

از پادشاهان ساسانی نقش برجسته های بسیاری باقی مانده که اغلب آن ها در استان فارس قرار دارند. آن ها برای نمایش قدرت، بزرگداشت مراسمی چون غلبه بر دشمن، تاجگذاری و… دستور نَقر ( کوبیدن و یا حک کردن ) این صحنه ها بر دل صخره ها را صادر می کردند تا همگان بدانند و ببیند قدرت و مرتبه ی شهریاران ساسانی را. این نقوش بیشتر در حوالی تخت جمشید به تصویر در می آمد چون شاهان ابتدایی ساسانی از فارس برخاستند و در تلاش بودند تا خود را دودمان هخامنشی منسوب کنند.

یکی از مناطق حاوی این نقوش، نقش رجب در56 کیلومتری شمال شرقی شیراز و در 3 کیلومتری شمال تخت جمشید می باشد. این منطقه در مسیر تخت جمشید به استخر در سمت راست جاده قرار دارد؛ مسیری که در بیست و پنج قرن پیش شاهراه ارتباطی شوش به شهر سارد ( پایتخت لیدی ) بوده است.

نقش رجب در دامنه شمالی کوه رحمت، دارای سه صحنه ی حجاری شده از دیهیم‌بخشی (تاج گذاری) به اردشیر بابکان، دیهیم‌بخشی به شاپور اول، شاپور اول و درباریان و یک نقش تک از کرتیر موبد ساسانی است.

برای آشنایی با این اثر تاریخی شما را به خواندن مطلب نقش رجب فارس ؛ یادگاری از صلابت پادشاهان ساسانی دعوت می کنیم.

آدرس: شهرستان مرودشت

شماره تماس: 43341556

ساعات بازدید: از 8٫00 تا 17٫30

بلیط ورودی: برای گردشگران داخلی 20000 ریال و برای گردشگران خارجی 80000 ریال

سخن آخر

از گشت و گذار در جاذبه های تاریخی شیراز لذت بردید؟

آیا جاذبه ای هست که در این مطلب به آن اشاره نشده باشد؟

تجربیات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

منتظر نظرات شما دوستان خوب کارناوالی هستیم…