سال‌هاست تلاش فعالان زیست‌محیطی مرکزی برای بیخطرسازی پسماندها به نتیجه نرسیده است دفن زباله‌های بیمارستانی در استان مرکزی و شهر اراک قصه نخ‌نمایی است که از سال‌ها پیش خطر و تهدیدهای ناشی از آن از سوی فعالان زیست‌محیطی هشدار داده می‌شود، اما همواره این معضل زیست‌محیطی درلابه‌لای بهانه‌هایی از جنس کمبود اعتبار و همکاری نکردن پزشکان بخش خصوصی گم می‌شود.
به گزارش به نقل از همشهری ،زباله‌های بیمارستانی یا عفونی، زباله‌هایی هستند که با همه خطر و تهدیدهای بهداشتی به جای جمع‌آوری و دفن بهداشتی و اصولی پابه‌پای زباله‌های عادی یا از سوی خودروهای جمع‌آوری زباله شهرداری از شهر جمع‌آوری یا از سوی زباله‌گردان شکار می‌شوند. حسین، با 14 سال سن، یکی از این زباله‌گردهاست که با قد و قواره کوتاه و کوچکش هر شب در سیاهی شبانه شهر، لابه‌لای کیسه‌های زباله، پی رزق و روزی‌اش می‌گردد. می‌گوید از 6 سالگی لابه‌لای همین زباله‌ها بزرگ شده است. پیدا کردن سرنگ و بطری سرم را به زباله‌های خانگی ترجیح می‌دهد: «هم پول بیشتری نصیبم می‌شود و هم تفکیکش راحت‌تر است» نه از خطر احتمالی خبر دارد نه از ضرورت تجهیزاتی که باید همراه خود برای این کار داشته باشد. دست‌های پینه بسته و سیاهش را نشان می‌دهد: «هر روز چند سوزن سرنگ به دستم فرو می‌رود. خیلی از سرنگ‌ها حاوی خون است.» دستکش دردست ندارد؛ دست‌هایی که هر لحظه در معرض ابتلا به بیماری‌های واگیردار و خطرناکی اعم از هپاتیت قرار دارد. دکتر معصومه ابراهیمی، از متخصصان عفونی، می‌گوید: «متاسفانه زباله‌های بیمارستانی و عفونی عامل مهم انتقال بیماری‌های واگیردار در جامعه هستند.»
قانونی که اجرایی نشد
وقتی سال 83 قانون جامع پسماند کشور در مجلس شورای اسلامی تصویب و شواری نگهبان هم مهر تاییدی بر آن زد همه گمان کردند این مصوبه فصل‌الخطاب مشکلات دفع بهداشتی زباله‌های عفونی و پزشکی هم هست؛ غافل از این‌که روزگار سیاه زباله‌های بیمارستانی و عفونی قرار نیست سفید شود.
عملکرد جزیره‌ای و پاره پاره در حوزه ساماندهی زباله‌های عفونی و بیمارستانی شهر اراک حکایت از آن‌که در طول 14 سال گذشته که از عمر تصویب قانون جامع پسماند کشور می‌گذرد تاکنون اقدام عاجلی برای سر و سامان دادن به این معضل بهداشتی و زیست‌محیطی در چهارمین قطب صنعتی صورت نگرفته است.
80 درصد زباله‌های عفونی بی‌خطر می‌شوند
مدیر کل حفاظت محیط‌زیست مرکزی گرچه زباله‌های عفونی را تهدید جدی علیه محیط‌زیست و سلامت مردم استان مرکزی عنوان می‌کند، اما می‌گوید: «از مجموع 22 بیمارستان فعال در استان مرکزی 21 بیمارستان دارای تجهیزات اتوکلاو هستند که به بی‌خطر کردن زباله‌های بیمارستانی اقدام می‌کنند.» رضا میرزایی مجموع پسماندهای عفونی تولیدی در استان را 9 تن در هر روز برمی‌شمرد و می‌گوید: «80 درصد این زباله‌ها بیمارستانی هستند و بی‌خطر می‌شوند و 2 تن دیگر تولید مراکز درمانی خصوصی و مطب‌هاست و عمده مشکلات ما در این بخش متمرکز است.» او می‌گوید: «سابقه پرونده ساماندهی زباله‌های عفونی را که در اراک به عنوان مرکز استان مرکزی بررسی می‌کنیم حکایت از آن دارد که طبق مصوبه شورای اسلامی شهر اراک، شهرداری این شهر موظف به جمع‌آوری اصولی و بهداشتی زباله‌های عفونی و مطب‌ها در قبال دریافت مبلغی به ازای انجام این کار شده. این درحالی است که متاسفانه طی این سال‌ها شاهد عملکرد قابل قبولی از سوی شهرداری در این باره نبوده‌ایم.»
ساخت ماشین امحای زباله
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مرکزی هم 22مهر امسال در حالی خبر مجددی از ساخت ماشین زباله‌سوز برای امحای زباله‌های مراکز درمانی و مطب‌ها از سوی ماشین‌سازی اراک می‌دهد که اردیبهشت امسال این امر در سایه نبود اعتبار کافی تحقق نیافت.
مریم خیری، کارشناس پسماند معاونت هماهنگی امور عمرانی استاندار مرکزی، می‌گوید: «گرچه این روزها شهرداری اراک کار جمع‌آوری زباله‌های عفونی را عهده‌دار شده است، اما از آنجا که کار جمع‌آوری و دفن به صورت غیراصولی انجام می‌شود سایه تهدیدها همچنان بر سر سلامت جامعه قرار دارد، زیرا شهرداری فاقد خودروی اتوکلاو جمع‌آوری این گونه زباله‌هاست.»
او البته معتقد است زنجیره دفن پسماندها در همه بخش‌های استان مرکزی می‌لنگد و سال‌هاست تلاش‌های فعالان زیست‌محیطی استان برای بیخطرسازی پسماندها به نتیجه نرسیده است. از زباله‌های صنعتی گرفته تا زباله‌های الکترونیکی و بیمارستانی. کارشناس پسماند معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری مرکزی می‌گوید: «بعد از جمع‌آوری غیراصولی پسماندهای عفونی و پزشکی از سطح مراکز درمانی و مطب پزشکان، مشکل اصلی ما در این حوزه به محل دفن زباله‌ها و پراکندگی آنها در محیط‌زیست به دست زباله‌گردها برمی‌گردد.»
او ادامه می‌دهد: «از این گذشته گرچه زباله‌های عفونی و مطب‌ها به ظاهر با آهک‌ریزی و پوشش خاک دفن می‌شوند، اما نکته مهم این است که با توجه به بیخطرسازی زباله‌های فوق قبل از دفن زباله‌ها منابع آبی و خاکی تا چه حد تحت خطر هستند.»
رئیس کمیسیون خدمات شهری و محیط زیست شورای شهر اراک هم با بیان این‌که پیگیری موضوع امحای زباله‌های عفونی یکی از اولویت‌های شورای شهر و شهرداری اراک است، اظهار می‌کند: «دفن غیر اصولی زباله‌های بیمارستانی در محل دفن زباله‌های عمومی و شهری تهدید مهم پیش روی منابع زیرزمینی شهر است.»طوفان محمدی با بیان این‌که شرکت ماشین‌سازی اراک در حال ساخت دستگاه زباله‌سوز بیمارستانی است، می‌گوید: «این دستگاه که ظرفیت اتوکلاو 6تن زباله را دارد بعد از ساخت فقط در صورت دریافت تاییدیه‌های اروپایی، آمریکایی و سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند در حوزه امحای زباله‌های بیمارستانی به کار گرفته شود.»
