بررسی‌های انجام شده توسط سازمان جهانی بهداشت حاکی از این است که از هر 5 زوج ایرانی، یک زوج در معرض ناباروری قرار دارند و این در حالی است که 40 درصد عوامل ناباروری مردانه و 40 درصد آن نیز زنانه است.
به گزارش به نقل از روزنامه اطلاعات بر اساس این بررسی حدود 15 درصد عوامل مشترک و حدود 5 درصد نیز عوامل ناشناخته هستند و مسأله مهم این است که افزایش سن ازدواج یکی از عواملی است که روی نرخ باروری کشور تأثیر مستقیم گذاشته است.
تحقیقات انجام شده در کشور نشان می‌دهد 15 تا 20 درصد زوجینی که در سنین باروری‌اند نابارور هستند. این در حالی است که مراجعه در زمان مناسب جهت تشخیص در سنین جوانی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا که نه تنها درمان‌های مناسب‌تری برای زوجین در سنین جوانی انجام میشود بلکه هزینه کمتری نیز به آنان تحمیل میشود.
بیماری‌های اورولوژی
دکتر مهری مهراد ـ رئیس انجمن نورویورولوژی ایران در مورد مشکلات تولیدمثل می‌گوید: اورولوژی شاخه‌ای از علم پزشکی است که با جراحی و درمان سیستم دفع ادراری مردان و زنان و همچنین ارگان‌های تولیدمثل مردان سروکار دارد.
وی با بیان این مطلب که بیماری‌های اورولوژی هر کدام علائم منحصر بفرد خود را دارند و در صورت بروز فرد مبتلا باید حتماً به پزشک مراجعه کند، می‌افزاید: مشکلات اورولوژی بعد از میانسالی در خانم‌ها و آقایان خودش را نشان می‌دهد.
خانم‌ها بعد از حاملگی‌ها و زایمان‌های متعدد و شروع سن یائسگی با مشکلات ادراری مواجه می‌شوند که برخی از آنها شامل عفونت‌های ادراری مکرر، خشکی بی‌اختیاری ادرار و تغییر شکل دادن آناتومی نرمال است.
این در حالی است که پیشگیری و درمان بیماری‌های اورولوژی در زنان قبل از سن یائسگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است از این‌رو بیماران با مراجعه به مراکز درمانی اورولوژی و دریافت درمان‌های پیشگیری کننده مانند فیزیوتراپی کف لگن، تقویت عضلات کف لگن از عوارض بیماری‌های اورولوژیکی می‌توانند در امان باشند.
رئیس انجمن نورویورولوژی ایران خاطرنشان می‌کند: برای درمان بیماری‌های اورولوژی در خانم‌ها قبل از سن یائسگی می‌توان از لیزر درمانی استفاده کرد. در این روش جدید که با تزریق فاکتورهای رشد در فرد انجام میشود عفونت‌های ادراری برطرف میشود.
بیماری پروستات و علائم آن
دکتر مهراد در مورد عوارض اورولوژیکی میانسالی در آقایان می‌گوید: از مهمترین عوارض اورولوژیکی می‌توان به پروستات و مشکلات پس از جراحی اشاره کرد. غده پروستات درهمه آقایان وجود دارد ولی بعد از سن 35 سالگی بزرگتر میشود و عارضه ایجاد می‌کند.
عوارض ادراری پروستات در افراد میانسال شامل مشکل در دفع ادرار، قطره قطره آمدن ادرار، تکرر ادرار در شب و قطع و وصل شدن ادرار است. غده پروستات به دو شکل خوش خیم و بدخیم تغییر شکل می‌دهد. بدخیمی پروستات را می‌توان با آزمایش PSA تشخیص داد از این‌رو مراجعات دوره‌ای و انجام چکاپ جهت سلامت پروستات برای آقایان ضروری است.
وی با بیان این مطلب که عوارض جراحی پروستات خصوصاً جراحی رادیکال پروستات شامل بی‌اختیاری ادرار و ناتوانی جنسی در آقایان است، می‌افزاید: مشکلات باروری یکی از معضلات خانواده‌ها است که سبب از هم گسیختگی ارکان خانواده هم میشود. برای بیماران مبتلا به عوارض جراحی پروستات روش جدید درمانی در مرکز دیابت تهران انجام میشود بدین‌گونه که فاکتورهای رشد فرد از خون فرد گرفته و دوباره به خودش تزریق میشود که این روش در بیماران بسیار مؤثر بوده است.
روش‌ها و تکنولوژی‌های جدیدی برای درمان بی‌اختیاری آقایان ابداع شده که به وسیله جراحی‌های سرپایی و حتی در برخی موارد بدون نیاز به جراحی می‌توان این مشکل را در افراد میانسال برطرف کرد.
راه‌اندازی نخستین مرکز سلامت باروری
دکتر مهراد از راه‌اندازی مراکز سلامت باروری برای بیماران خبر داده و می‌گوید: حدود 41 درصد افراد مبتلا به دیابت که 5 سال از بیماری‌شان گذشته باشد در معرض خطر ناباروری قرار دارند. دیسک کمر، افسردگی،
امـ اس و دیابت از جمله بیماری‌هایی است که می‌تواند باعث ایجاد اختلال در باروری افراد شوند. بسیاری از افراد جامعه از جمله بیماران مبتلا به دیابت، امـ اس و پارکینسون و افراد گرفتار دیسک کمر دچار مشکلات نوروژنیک می‌شوند.
وی با اشاره به این مطلب که مشکل ادراری اولین تظاهر بیماری امـ اس به شمار می‌رود می‌افزاید: این مسائل می‌تواند سبب مشکلات باروری در این افراد شود که با علم نورویورولوژی می‌توانبه این بیماران کمک کرد.
لازم به ذکر است که به غیر از بیماران سایر افراد سالم نیز می‌توانند از خدمات مربوط به این حوزه سلامت در کلینیک‌ها و مراکزدرمانی بهره‌مند شوند.
این متخصص اورولوژی یادآوری می‌کند: امروزه بسیاری از افراد مبتلا به دیابت در سنین باروری قرار دارند که با استفاده از روش‌های غیرتهاجمی می‌توان جهت رفع مشکل آنان اقدام کرد. اگر افراد مبتلا به دیابت چکاپ مرتب اورولوژی داشته باشند زودتر می‌توانند درمان شوند.
بی‌اختیاری ادرار و انواع آن
دکتر مهراد در مورد بی‌اختیاری ادرار هم می‌گوید: بی‌اختیاری ادرار علل مختلفی دارد که در مردان دیابت، پروستات و امـ اس دلیل اصلی آن به شمار می‌رود این در حالی است که بی‌اختیاری ادرار 4 نوع مختلف دارد که در نوع اول فرد با افزایش فشار داخل شکم از جمله هنگام سرفه، عطسه و ورزش دچار بی‌اختیاری ادرار میشود. نوع دوم بی‌اختیاری، فوریتی است و نوع سوم ترکیب نوع اول و دوم به شمار می‌رود.
همچنین در نوع چهارم فرد شبانه‌روز دچار بی‌اختیاری بوده و باید به صورت کامل از پوشک استفاده کند. میلیون‌ها نفر در دنیا دچار بی‌اختیاری ادرار هستند که نگه داشتن ادرار می‌تواند به تدریج سبب بی‌اختیاری ادرار در افراد شود بنابراین والدین باید همواره این توصیه را به کودکان خود داشته باشند که از نگه داشتن ادرار در مثانه اجتناب کنند. تظاهر ابتلا به ام ـ اس بی‌اختیاری ادرار است و در واقع در 30 درصد موارد این افراد گرفتار مشکلات ادراری می‌شوند.
دیابت مثانه بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مشکلاتی مانند دفع نشدن ادرار، بی‌اختیاری ادرار، عفونت ادرار را برای بیماران در بر دارد که در صورت بی‌توجهی به آن بیماران گرفتار دیالیز می‌شوند. این در حالی است که درمان این بیماران با استفاده از علم نورویورولوژی از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی می‌افزاید: بیماران پارکینسون و افراد مبتلا به دیسک کمر که عمل نشده و یا مناسب عمل نشده‌اند از بیمارانی هستند که دارای مثانه عصبی هستند. کودکان با اختلال مادرزادی مننگوسل و میلومننگوسل نیز از افرادی هستند که گرفتار مثانه عصبی هستند از این‌رو این افراد باید تحت نظر متخصص اورولوژی باشند تا کمک‌های لازم را برای آنان انجام داد. بیماران آلزایمری، سکته مغزی و همچنین بیمارانی که گرفتار ویلچر و حوادث ترامایی شده‌اند نیز دارای مثانه نوروژنیک هستند که نمی‌توانند ادرار خود را تخلیه کنند و یا دچار مثانه کوچک بوده و بی‌اختیاری ادرار دارند که در مورد نوع اول نیاز به سوند و باتری و برای نوع دوم نیز می‌توان اقدامات خاصی را انجام داد.
این متخصص اورولوژی با اشاره به اینکه هر کسی که مثانه عصبی یا نوروژنیک دارد دچار مشکلات اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی میشود یادآوری می‌کند: مثانه در سیستم دفع ادرار اندامی است توخالی که در بخش پایینی شکم قرار دارد و مانند بادکنکی است که با ابعاد کوچکتر وظیفه جمع‌آوری و تخلیه ادرار را به عهده دارد.
این عضو دیواره‌ای ماهیچه‌ای دارد که ماهیچه مذکور توان انبساط و انقباض داشته و می‌تواند برای دفع یا نگه داشتن ادرار بدن را یاری کند.
ادرار مایعی حاوی مواد دفعی و سمی است که در اثر پاکسازی خون در کلیه‌ها آماده‌سازی میشود و در داخل مثانه جمع‌آوری میشود. هنگامی که زمان خارج شدن ادرار فرا برسد، این مایع از مثانه توسط لوله‌ای خارج میشود و تمامی فعل و انفعالات در سیستم دفع ادرار برای حفظ سلامت بدن و مصون ماندن جسم از عفونت لازم و حیاتی است چه بسیار مواد سمی که از طریق تنفس، پوست و تغذیه وارد بدن می‌شوند و می‌توانند انواع بیماری‌ها را برای فرد ایجاد کنند اما کلیه‌ها خون را پاکیزه و تصفیه شده و مواد سمی را از راه ادرار دفع می‌کنند.
یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌های مثانه تومور مثانه است که اکثراً دارای فرم و وضعیت توده‌ای شکل است. تومور مثانه بیماری کشنده‌ای است که در میان سرطان‌های دستگاه تناسلی و ادراری بیشترین آمار مرگ و میر را به خود اختصاص داده است در صورتی که مراحل تشخیص و درمان انجام نشود با گذشت مدت زمانی کم، تومور رشد کرده و می‌تواند علاوه بر مثانه، اجزای مجاور آن را نیز آلوده کند.
این بیماری در اکثر قریب به اتفاق موارد برای افراد بالای 60 سال اتفاق افتاده و از بین تمام سرطان‌ها، آمار 7درصدی را به خود اختصاص می‌دهد. بیماری سرطان مثانه در اشخاص معتاد به سیگار بیشتر از سایرین دیده میشود.
بیماری‌های کلیوی
دکتر عباس بصیری رئیس انجمن اورولوژی ایران با تأکید بر اینکه اغلب مردان ایرانی به فکر سلامت شان نیستند به طوری که در جامعه ما مردان 3 برابر بیش از زنان به بیماری‌های کلیوی مبتلا می‌شوند می‌گوید: متأسفانه بسیاری از مردان زمانی به پزشک و درمان مراجعه می‌نمایند که فرصت‌های طلایی درمان ارزان و کم عارضه را از دست داده‌اند. تشکیل سنگ‌های ادراری و کلیه برای برخی افراد به عنوان یک خطر بالقوه تلقی شده که با درمان یک بار سنگ کلیه نمی‌توان از تشکیل نشدن مجدد آن اطمینان پیدا کرد. بررسی‌های انجام شده نشان داده است حدود
60 درصد از بیمارانی که به سنگ‌های دستگاه ادراری مبتلا می‌شوند، پنج سال پس از آن احتمال دارد به سنگ جدید ادراری مبتلا شوند که خوشبختانه با انجام آزمایش‌های لازم در بیمارانی که خطر ساخت سنگ‌های کلیه و دستگاه ادراری در آنان وجود دارد می‌توان تا 90درصد علت سنگ سازی را کشف و از بروز آن جلوگیری کرد.
رئیس انجمن اورولوژی با اشاره به این مطلب که تشکیل کلینیک سنگ با هدف جلوگیری از تشکیل سنگ‌های ادراری از ابتکاراتی است که توسط مرکز تحقیقات بیماری‌های کلیوی و مجاری ادراری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، طراحی و در بیمارستان شهید لبافی‌نژاد دایر شده که نه تنها در خاورمیانه بلکه در آسیا نیز مشابهی ندارد می‌افزاید: در این مرکز متخصصان رشته اورولوژی با بررسی وضعیت و آزمایش‌ها و رادیولوژی بیماران به آنان در زمینه جلوگیری از تشکیل سنگ‌های ادراری توصیه‌هایی را ارائه می‌کنند تا بیماران پیش از آنکه به سنگ کلیه مبتلا و نیازمند درمان‌های پیچیده بیمارستانی شوند از ابتلا به سنگ کلیه پیشگیری کنند.
وی در مورد پیشگیری از ایجاد سنگ کلیه یادآوری می‌کند: با توجه به ترکیب هر سنگ و بررسی‌های آزمایشگاهی، توصیه‌های خاصی در زمینه رژیم غذایی وجود دارد. توصیه‌های کلی، مصرف فراوان و منظم مایعات در طول روز است که با توجه به متفاوت بودن میزان تعریق در افراد مختلف، پزشکان میزان مشخصی را برای آن در نظر نگرفته‌اند؛ اما ملاک، حجم ادرار بیمار به مقدار 5/2 لیتر در روز است که حد مناسبی برای جلوگیری از ابتلابه سنگ به شمار می‌رود.
پرهیز از مصرف نمک نیز بسیار حائز اهمیت است. زیرا متأسفانه سرانه مصرف نمک در کشور به دلایل مختلف از جمله مصرف غذاهای فست‌فود بسیار بالاست.
یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد مصرف بیش از 6 گرم نمک در روز، خطر ابتلا به سنگ را در همه افراد افزایش می‌دهد. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد کسانی که فشارخون بالا و دیابت دارند بیش از دیگران در معرض ابتلابه سنگ‌های کلیه قرار دارند.
همچنین مصرف بیش از حد پروتئین حیوانی (گوشت) می‌تواند به عنوان یک عامل تشدیدکننده در تشکیل سنگ‌ها مؤثر باشد.
توصیه‌های لازم برای سلامت
ـ رنگ ادرار نشانگر و نشانه گویایی سلامت است، نباید نسبت به تغییر رنگ آن بی‌اعتنا باشیم، در کنار رنگ ادرار هر نشانه خونریزی یا قرمز شدن ادرار زنگ خطری است که باید به آن توجه کرد.
ـ هر پکی که به سیگار می‌زنید شانس سرطان پروستات را برای شکل گرفتن افزایش می‌دهید. مصرف سیگار کلید ورود به جمع بیمارانی است که سرطان مثانه گرفته‌اند. از این‌رو بهتر است سیگار را ترک کنید.
ـ اگر برآنید رنج داشتن سنگ کلیه را تجربه نکنید به موقع و به قدر کافی آب بنوشید. خوردن خودسرانه کلسیم و ویتامین‌ها می‌تواند خطر ایجاد سنگ کلیه را افزایش دهد.
ـ کلیه ناسالم بر فشار خون تأثیر منفی می‌گذارد و در مقابل فشار خون بالا کلیه را دچار آسیب می‌کند.
ـ اگر دچار اشتباه شدید و با افراد آلوده به ویروس HIV و یا فرد مشکوک به بیماری ایدز تماس داشتید حتماً در مدت 6 هفته تا 12 هفته آزمایش HIV را انجام دهید تشخیص به موقع کیفیت درمان را بهتر می‌کند.
ـ «پرفشاری خون» قاتلی است که در سکوت دست به کشتار می‌زند. با آزمایش کامل ادرار، اندازه‌گیری الکترولیت‌ها و تست‌های هورمونی با درمان به موقع امکان عمل را از این قاتل بگیرید.
ـ پنج عامل می‌تواند باعث سکته قلبی شود. برای رخ دادن یک سکته به همه پنج عامل نیازی نیست این عوامل عبارتند از: تری‌گلیسیرید بالا، کلسترول بالا، فشار خون بالا و قند خون بالا
ـ ورزش در حفظ و تداوم سلامت بسیار مفید است، ورزش کردن را جزو عادات زندگی خود سازید.
