قادر آشنا در گفت‌وگو با ایسنا، درباره این‌که آیا امسال ایران در نمایشگاه‌های کتاب پاریس، وین و بلگراد شرکت می‌کند یا خیر، اظهار کرد: بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سند چشم‌انداز توسعه جمهوری اسلامی ایران و توصیه رهبران و بزرگان ما تأکید بر نگاه به شرق است. در قانون هم به صراحت آمده همسایگان، کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه جزء سه اولویت سیاست خارجی کشور ماست، در تجربه مدیریتی‌ام نیز به این نتیجه رسیده‌ام که این مشی کاملا درست است.
او افزود: در شرایط کنونی نمی‌خواهیم راه دیپلماسی با دنیا را ببندیم و در هر جای دنیا که امکان حضور داشته باشیم، حضور خواهیم داشت، اما اگر بنا بر اولویت‌بندی باشد، علی‌القاعده، اولویت با کشورهایی با هویت ایرانی اسلامی و تمدن اسلامی است. حرفی که زده‌ام بر اساس اسناد بالادستی است که به آن باور دارم. در اولین جلسه‌های کاری‌ام هم گفتم اولویت ما در نمایشگاه‌های خارجی، نمایشگاه‌های کشورهای همسایه است که این موضوع به معنای شرکت نکردن در نمایشگاه‌های سایر کشورها نیست.
آشنا در ادامه اظهار کرد: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به نگاه به شرق و حوزه تمدنی ایرانی و اسلامی تاکید داشتند لذا تکلیف منِ مدیر در این خصوص مضاعف شد. بنابراین این جهت‌گیری کلی است. از طرفی باورمان این است اگر با کشورهای همسایه ارتباط برقرار کنیم به منافع ملی، امنیت ملی، اقتصاد و سیاست ما کمک می‌کند. به نظرم اگر با کشور همسایه مراودات خوب فرهنگی داشته باشم، خیلی از مشکلات حل می‌شود.
او افزود: نکته دیگری که من به آن باور دارم، استفاده از خرد جمعی است. دومین نکته‌ای که به همکارانم گفتم این بود که در برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های‌مان در عرصه بین‌الملل از نظرات تشکل‌ها، نهادها و فعالان حوزه نشر بین‌الملل هم استفاده شود و از آن‌ها مشورت بگیرند. تقریبا تمام کسانی را که دعوت کردیم آمدند. همکارانم لیستی از نمایشگاه‌های را تهیه کرده بودند و گفتند شما بگویید ما در کدام نمایشگاه شرکت کنیم و در چه نمایشگاهی شرکت نکنیم، البته سیاست‌های کلی وزارتخانه را هم اعلام کردیم که کشورهای همسایه و حوزه تمدنی اسلامی جزء اولویت‌های‌مان است.
قادر آشنا در ادامه خاطرنشان کرد: برخی از دوستان انصراف از حضور در نمایشگاه کتاب پاریس را مطرح کرده‌اند، اما این موضوع تصویب نشده بود که انصرافی صورت بگیرد؛ انصراف زمانی اتفاق می‌افتد که از قبل اعلام کنیم در فلان نمایشگاه شرکت می‌کنیم و بعد بگوییم از رفتن به آن‌جا انصراف دادیم. یا گاهی پول واریز می‌کنید و حضور پیدا نمی‌کنید، این می‌شود انصراف. اما گاهی سیستم به باوری می‌رسد یا مأموریتش در زمینه‌ای تمام می‌شود یا اولویت‌هایش تغییر می‌کند. در نهایت به 23 نمایشگاه جان‌دار اصلی که قابل بحث بود رسیدیم و موضوع انصراف مطرح نبود.
او همچنین گفت: بحث مالی هم در زمینه شرکت در نمایشگاه‌ها مطرح نبود. من تا کنون نگفته‌ام چون پول نیست، کاری را انجام نمی‌دهیم، زیرا معتقدم مدیر باید در تنگنا تلاش کند و از همه ظرفیت‌ها هم استفاده کند. به دوستان هم گفتم صرف نظر از این‌که شرایط مالی چگونه است، تصمیم می‌گیریم.
مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی درباره حضور نیافتن در نمایشگاه کتاب پاریس توضیح داد: در جلسه مشورتی برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی که بعدا به جلسه تصمیم‌گیری تبدیل شد، درباره نمایشگاه پاریس هم بحث شد. با توجه به این که نمایشگاه کتاب پاریس در فروردین‌ماه سال 1399 برگزار خواهد شد از موضوع بحث ما خارج شد و در زمانی که برای برنامه‌های حضورمان در نمایشگاه‌های خارجی برای سال آینده تصمیم‌گیری می شود نیز در خصوص آن اتخاذ تصمیم خواهد شد. هرچند نمایشگاه پاریس موافقان و مخالفان جدی داشت. چهار نفر از کسانی که در نماشگاه پاریس شرکت کرده بودند با رفتن مجدد به این نمایشگاه مخالفت کردند و به جای آن نمایشگاه لندن و مکزیک را پیشنهاد دادند، برخی هم نمایشگاه اندونزی و مالزی را پیشنهاد دادند که به لیست اضافه شود. اما خودم نظرم راجع‌به فرانسه مثبت بود و جزء موافقان بودم اما نظر جمع حضور نیافتن بود و من به نظر جمع احترام می‌گذارم.
او درباره حضور نیافتن در نمایشگاه بلگراد و وین هم گفت: درباره بلگراد ما مبادله غرفه رایگان داشتیم که قراردادمان تمام شده بود و در حال مکاتبه و رایزنی بودیم و گفتیم فعلا مسکوت بماند تا گفت‌وگوهای‌مان به نتیجه برسد. همکاران ما مکاتباتی را با نمایشگاه بلگراد داشتند که جواب دادند و گفتند تمدید می‌کنیم. رایزن ما در آن‌جا فعال شده و قرارداد بلگراد را هم امضا کرده‌ام. می‌ماند وین که خود آن‌ها اعلام کرده‌اند از سال 2018 تعهدات‌شان را نسبت به برخی از کشورها نگاه داشته و قردادهای دوجانبه‌شان را با سایر کشورها از جمله کشور ما لغو کرده‌اند. قریب به اتفاق کسانی که در جلسات حضور داشتند، گفتند چون وین مبادله رایگان ندارد، فعلا در اولویت ما نیست و آن را کنار بگذاریم.
آشنا افزود: نگاه به شرق هم جزء برنامه‌های‌مان بود پس سوریه، لبنان و عراق به لیست‌مان اضافه شد. بنابراین منابع مالی کم ما را به خاورمیانه سوق نداد بلکه باوری بود که آن را انجام داده‌ایم. کابل هم نمایشگاه کتاب ندارد و ما باید در آن‌جا نمایشگاه کتاب دایر کنیم.
او با بیان این‌که برخی می‌گویند موسسه نمایشگاه‌ها از طرفی می‌گوید پول ندارد و از طرف دیگر نمایشگاه اضافه می‌کند، اظهار کرد: این سوالِ منطقی و درستی است. در مورد نمایشگاه‌های استانی نیز این موضوع وجود دارد. به ما اعلام کرده‌اند شرایط مالی به گونه‌ای است که می‌توانید فقط 15 نمایشگاه استانی برگزار کنید، اما ما با دوستان اراده کردیم تا 31 نمایشگاه استانی اجرا کنیم مگر این‌که استانی نخواهد. ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم و تاریخ برگزاری نمایشگاه‌های 28 استان هم مشخص شده است. درست است بضاعت ما اندک است اما می‌توان با نهادهای دیگر هم‌افزایی کرد. برای نمایشگاه‌های خارجی کمیته‌ای برای ساماندهی نمایشگاه‌های خارجی شکل گرفت که می‌خواهیم از همه ظرفیت‌هایی که داریم مانند وزارت خارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و صنف استفاده کنیم. اگر این هم‌افزایی صورت بگیرد بخش عمده هزینه‌های ما کاهش پیدا می‌کند. همچنین با مدیریت منابع می‌شود در نمایشگاه‌های بیشتری شرکت کرد.
مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی درباره حضور در مناطق دیگر بیان کرد: در ترکیه، باکو و کشورهای عربی نمایشگاه کتاب برگزار می‌شود. تاجیکستان و قرقیزستان هم جزء مباحث جدی ما بود. با تاجیکستان وارد گفت‌وگو هم شدیم اما به ما اجازه فعالیت در این کشور را نمی‌دهند.
قادر آشنا به همراه غلامرضا نوعی (معاون بین‌الملل موسسه نمایشگاه‌ها) در ایسنا
قادر آشنا تأکید کرد: یقین دارم پرچم کشورمان را در هر کجای دنیا که بالا ببریم به جمهوری اسلامی کمک می‌کنیم، شکی در این زمینه ندارم. اساس بحث ما نیز شرکت نکردن نبود. هیچ وقت هم از نداری استفاده نمی‌کنم. اولویت ما کشورهای همسایه و حوزه تمدنی است و بر آن باور داریم. تا الان در همه نمایشگاه‌ها حضور داشته و هیچ‌کدام را حذف نکرده‌ایم.
مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی درباره نمایشگاه‌های استانی نیز گفت: باید تغییراتی در ماهیت و شکل نمایشگاه‌ها انجام بگیرد. در این موضوع نیز ما از مدیران کل استان‌ها نظر خواستیم و نظر همه را درباره برگزاری نمایشگاه‌های استانی گرفتیم که برگزاری نمایشگاه‌های استانی تقریبا خواست عمومی استان‌ها است. امسال نیز تغییرات جزئی در نمایشگاه‌ها دادیم.
آشنا در ادامه گفت: همان‌طور که می‌دانید در برپایی نمایشگاه‌های استانی، کتاب‌فروشی‌های محلی آسیب می‌دیدند و برای جبران این موضوع در ایام نمایشگاه، دستگاه پُز را در کتاب‌فروشی‌ها هم فعال می‌کردیم. امسال یک گام به جلو رفتیم و گفتیم کتاب‌فروشی‌ها به جز استان تهران می‌توانند در نمایشگاه‌های استانی حضور پیدا کنند؛ البته به شرطی که کتاب‌های ناشرانی را که در نمایشگاه شرکت می‌کنند، نیاورند. در واقع می‌توانند نمایندگی ناشران را بگیرند. طرح دیگر ما این بود که در استان‌های برخوردار خود کتاب‌فروشی‌ها نمایشگاه کتاب برپا کنند. طرح دیگری که دوستان در حال کار کردن روی آن هستند این است که در دو شهر به صورت آزمایشی نمایشگاه کتاب را به صورت مجازی برگزار کنیم.
او در پایان گفت: علی‌القاعده ما امسال باید 15 نمایشگاه استانی برگزار کنیم اما به دلیل این‌که در سال انتخابات هستیم، برگزاری این نمایشگاه‌ها جزء مطالبات نمایندگان مجلس خواهد بود. از طرفی هم ما می‌خواهیم به امیدوار کردن جامعه در این شرایط که شرایط سختی است، کمک کنیم، پس تلاش می‌کنیم با مدیریت منابع و صرفه‌جویی 31 نمایشگاه استانی برگزار کنیم. آن‌چه بر روی کاغذ آورده‌ایم شدنی است و امیدواریم این اتفاق بیفتد.
قادر آشنا به همراه غلامرضا نوعی و مراد خزائی (مدیر روابط عمومی موسسه) در ایسنا
