چرا باید واکسن هپاتیت B را دریافت کنیم؟
هـپاتیت B یک بــیماری جدی و خطرناک است که در کوتاه مدت ایجاد بی اشتهایـی، خســتـگی، درد عضلانی، درد مـــفاصل، درد و تــورم شکــم، تیره شدن رنگ ادرار، یرقان (زردی)، اسهال و استفراغ، و در دراز مـــدت باعث آسیــب به کبد (سیروز کبدی)، سرطان کبد و مرگ می شـود. قـــدرت سرایت این بیمارى بیش از 100 برابر ویروس HIV است. ویروس HIV حداکثر یک ساعت بیرون از بدن زنده مـى ماند در حـالى کـــــه ویروس هپاتیت بی (HBV) هفت تا ده روز خارج از بدن زنده است و قابلیت بیماریزایی دارد.
نکته: واکسن هپاتیت B نخستین واکسن ضد سرطان محسوب میگردد، چراکه از بروز سرطان کبد جلوگیری میکند.
نکته:بیش از نیمی از اشخاص مبتلا به هپاتیت B فاقد علایم بالینی میباشند، اما ناقل بیماری هپاتیت B هستند.
آمار جهانی مبتلایان به هپاتیت B:
350 میلیون انسان در سراسر جهان به هپاتیت B مزمن مبتلا میباشند. سالیانه نیز یک میلیون نفر به علت ابتلا به این بیماری جان خود را از دست میدهند.
هپاتیت B چگونه منتقل میشود؟
1- از طریق مادر آلوده به نوزاد خود.
2- تماس جنسی حفاظت نشده از راه مهبل و یا مقعد.
3- تماس با زخمها و یا خون آلوده فرد مبتلا به هپاتیت B.
4- سوراخ کردن غیر بهداشتی گوش، حجامت و خالکوبی.
5-به اشتراک گذاشتن مسواک، تیغ، ناخنگیر، ریش تراش و یا حوله فرد مبتلا.
6-استفاده از سوزن های تزریق مواد مخدر به صورت مشترک.
7-در مطب های دندانپزشکی که اصول بهداشت رعایت نمیشود.
8-از طریق دریافت فرآورده های خونی آلوده (امروزه نادر است).
نکته:هپاتیت B از حیوانات به انسان قابلیت انتقال ندارد.
نکته: هپاتیت B از طریق تماسهای عادی و روزمره نظیر دست دادن انتقال نمی یابد(برای اطلاعات بیشتر به مقاله هپاتیت B رجوع کنید)
هپاتیت B چگونه تشخیص داده میشود؟
تنها روش تشخیص این بیماری انجام آزمایش خون و اندازه گیری آنتی ژن سطحی این ویروس (HBsAg) در خون است.
چگونه میتوان از ابتلا به هپاتیت B پیشگیری کرد؟
1-با دریافت واکسن هپاتیت B و همچنین تشویق دیگران به انجام واکسیناسیون.
2-اجتناب از تماسهای جنسی حفاظت نشده (با افراد غریبه).
3-عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی فرد آلوده به هپاتیت B: حوله، ریش تراش، تیغ، مسواک، ناخن گیر.
4-عدم استفاده مشترک از سوزن و سرنگ تزریق مواد مخدر.
5- اعمال قوانین بهداشتى و رعایت اصول استریل کردن در مراکز درمانى و بهداشتى و مراکز دیگرى که مى توانند موجب سرایت بیمارى شوند.
نکته: ماهیت واکسن هپاتیت B ،A و C کاملا با یکدیگر متفاوت میباشند. بنابراین در صورت تلقیح واکسن هپاتیت B شما نسبت به دو نوع دیگر هپاتیت مصونیت پیدا نخواهید کرد. واکسن برای هپاتیت B و A در دسترس میباشد، اما برای هپاتیت C خیر.
آیا واکسن هپاتیت B ایمن است؟
بله کاملاً. تاکنون نزدیک به 800 میلیون نفر در سراسر جهان واکسیناسیون هپاتیت B را انجام داده اند.
نکته: بر خلاف تصور تزریق واکسن هپاتیت B، باعث ابتلا به بیماری MS نمیگردد.
میزان اثر بخشی واکسن هپاتیت B چقدر است؟
90 تا 95 درصد کسانی که واکسن را دریافت میکنند، در برابر ویروس هپاتیت B مصونیت پیدا میکنند. و این مصونیت مادام العمر بوده و نیازی به دریافت واکسن یادآور نیز ندارد.
آیا تست پاسخ آنتی بادی کافی پس از واکسیناسیون ضروری است؟
برای تمام افراد خیر. اما افراد زیر بایستی 2 تا 3 ماه پس از تزریق دوز سوم واکسن ، سطح پادتن ضد ویروس هپاتیت بی (HBsAb) آنها اندازه گیری گردد، تا از مصونیت بخشی واکسن اطمینان حاصل گردد:
– نوزادانی که از مادران آلوده به هپاتیت B متولد میشوند.
– افرادی که بطور مرتب همودیالیز میشوند.
– کسانی که با فرآورده های خونی آلوده در تماس هستند.
– افرادی که واکسن را از طریق باسن دریافت کرده اند.
محل تزریق واکسن کجاست؟
تلقیح واکسن بصورت عضلانی و بر روی عضله بازو انجام میگیرد.
چه کسانی بایستی واکسن هپاتیت B را دریافت کنند؟
1-تمام افراد 18 سال و زیر 18 سال (کودکان، نوجوانان و جوانان).
2-بزرگسالان بالای 18 سال که در خطر ابتلا به این بیماری هستند:
– کسانی که بیش از یک شریک جنسی دارند.
– افرادی که سابقه ابتلا به بیماریهای مقاربتی را دارند.
– مردان همجنس باز.
– افرادی که تماس جنسی با مبتلایان آلوده به هپاتیت B دارند.
– کادر بهداشتی درمانگاه ها و بیمارستانها که با خون و مایعات بدن آلوده در تماس میباشند: پزشکان-پرستاران-کارکنان بخش همودیالیز-تکنسین های آزمایشگاه ها، بانک خون و سازمان انتقال خون-دندانپزشکان و دستیاران آنها.
– بیمارانی که همودیالیز میشوند.
– افرادی که همراه با یک شخص مبتلا به هپاتیت B زندگی میکنند.
– تمام معتادان تزریقی.
– افرادی که قصد مسافرت به سایر کشورها را دارند.
نکته: چنانچه در گروه پر خطر نیز قرار ندارید، توصیه میگردد واکسن هپاتیت را تزریق کنید.
چه کسانی نبایستی واکسن هپاتیت B را تزریق کنند؟
1-افرادی که نسبت به مخمر نانوایی و یا دوز قبلی واکسن هپاتیت B آلرژی داشته اند.
2-کسانی که هنگام دریافت واکسن، مبتلا به یک بیماری متوسط و شدید میباشند، بایستی زمان تزریق واکسن را تا بهبودی کامل به تعویق اندازند.
ریسک دریافت واکسن هپاتیت B کدام است؟
واکنش آلرژیک شدید(آنافیلاکسی) که شامل کهیر، تنفس دشوار و شوک است. این عارضه بسیار نادر است. از هر 600 هزار نفر، یکی احتمال دارد دچار آن گردد.
عوارض ناشی از دریافت واکسن هپاتیت B کدام است؟
1- 65 درصد افراد بدون هیچگونه مشکلی واکسن را دریافت میکنند.
2- 3 درصد درد در ناحیه تزریق، 1 تا 6 درصد تب خفیف، و تنها 0٫001 درصد واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) را تجربه میکنند.
3- کسالت، ضعف، سرگیجه، سردرد و یا خستگی جزئی و خفیف پس از دریافت واکسن که در مدت کوتاهی برطرف میگردند.
نحوه انجام واکسیناسیون:
واکسن هپاتیت B در سه نوبت (دوز) به فواصل زمانی تعیین شده صورت میگیرد.
زمانبندی واکسیناسیون در نوزادان:
بطور روتین: بدو تولد-2 ماهگی-6 ماهگی.
نکته: نوزادان متولد شده از مادران آلوده به هپاتیت B، بایستی ظرف 12 ساعت پس از تولد نخستین دوز واکسن را دریافت کنند.
زمانبندی واکسیناسیون در بزرگسالان:
1-نوبت اول:هر زمان. (هر چه زودتر بهتر)
2-نوبت دوم:بایستی حداقل یک ماه پس از دوز نخست تزریق گردد. (یک تا 2 ماه بعد از دوز اول)
3-نوبت سوم:بایستی حداقل 5 ماه بعد از دوز دوم و یا 6 ماه پس از نوبت اول تزریق گردد. (4 تا 6 ماه بعد از دوز دوم)
بطور روتین: هر زمان-1 ماه بعد-5 ماه بعد.
نکته: در صورت افزایش فواصل (به هر دلیل) تکرار واکسیناسیون لازم نبوده و تکمیل سه مرحله کافیست.
نکته: چنانچه نسبت به دیگر عوامل بیماریزا واکسینه شده اید، انجام واکسیناسیون هپاتیت B بلامانع است. تزریق همزمان واکسیناسیون هپاتیت B با سایر واکسن ها نیز مجاز است.
نکته: نوجوانان بین سنین 11 تا 15 سالگى تنها دو تزریق با فاصله 4 تا 6 ماه لازم دارند.