سرویس ورزش مشرق – پدیده تازه مد شده در فوتبال کشورمان ظهور سرمربیان جوان بدون در اختیار داشتن مدرک مربیگری و حتی تجربه این نوع فعالیت در حیطه فوتبال است. موضوعی که وقتی در صحبت با علی موسوی پیشکسوت تیم استقلال درباره اش حرف به میان آمد از دوران حضورش در تیم فورتناکلن آلمان یاد کرد و گفت هنگامی که کاپیتان تیم شان در پایان فصل از فوتبال خداحافظی کرد، رفت و سرمربی تیم 8 ساله های باشگاهش شد.
امیر حاج رضایی در گفت و گو با مشرق، درباره ظهور مربیان بدون مدرک یا فاقد مدرک لازم برای نشستن روی نیمکت تیم های لیگ برتری در فوتبال این سالهای مان حرف زد و ایرادهای اصلی را به قانونگذاران فوتبال مان مرتبط دانست.
متن این پرسش و پاسخ در ادامه می آید:
* آقای حاج رضایی! درباره پدیده حضور سرمربیان بی تجربه و مدرک در فوتبال چه صحبتی می توان کرد؟
- این مسأله چند بُعد دارد که یکی از ابعادش موضوع قانونی بودن آن است. اینکه مربیان می بایست مدرک داشته باشند تا بتوانند روی نیمکت تیم شان بنشینند. البته برای هر دسته ای مدرک خاصی کفایت می کند. بطور مثال مدارکی که برای هدایت تیم ها در دسته یک یا دو لازم است شاید پایین تر باشد ولی برای نشستن روی نیمکت لیگ حرفه ای باید بالاترین مدرک اخذ شده باشد.
* که هنوز خیلی ها ندارند؟
- جای تعجب است که کمیته آموزش ما در حال حاضر عنوان می کند که بیش از 2 هزار فارغ التحصیل با مدرک A داشته ولی ما چه تعداد از آنها را در فوتبال مان می بینیم و یا می شناسیم؟ ما به این مسایل عادت کرده ایم.
* پس قانون چه می شود؟
- به راحتی قانون را دور می زنیم. نه تنها مربیان بلکه خود قانونگذاران هم این کار را سرلوحه کارهای شان قرار داده اند و می بینیم که گاهی یکی از دستیاران شان که دارای مدرک موجه است را به کنفرانس خبری می فرستند ولی در واقع سرمربی فردی دیگر است!
* بُعد دیگر این ماجرا چیست؟
- ابعاد دیگر این ماجرا وقتی است که نگاه می کنیم و می بینیم لیگ ما باید مولّد باشد و بازیکن، مربی و داور تولید کند ولی حالا می بینیم که طی این 19 دوره چنین تولیداتی از دل آن بیرون نیامده است. یا نهایتا بازیکنانی بودند که به تازگی فوتبال را ترک کرده اند و بلافاصله وارد عرصه مربیگری می شوند. البته این بد نیست. ولی برای خود آنها و باشگاه های شان می تواند نامناسب باشد.
* چطور؟
- علتش این است که وقتی یک مربی مراحل آکادمیک این رشته را طی نکرده و نرفته در تیم های پایین تر تجربه اندوزی کند با این کار به آینده اش لطمه می زند و از طرفی باشگاهش هم متضرر می شود. آنچنان که این روزها می بینیم در لیگ خودمان اغلب بازیکنانی که فوتبال را کنار می گذارند مربی می شوند که هم جوان هستند و هم مدرک ندارند.
بیشتر بخوانید:
* نمی توان برای کسی استثناء قایل شد؟
- چرا! استثنائاتی هست مانند فرانتس بکن باوئر که وقتی "یوپ دروال"در مسابقات یورو که در آلمان هم برگزار می شد نتوانست نتیجه لازم را با تیم ملی آلمان بگیرد رییس فدراسیون فوتبال آلمان بکن باوئر را از کاپیتانی تیم ملی به عنوان سرمربیگری ارتقا داد و به صورت افتخاری هم تمام مدارک لازم برای مربیگری را هم به او دادند. اما او فرانتس بکن باوئر بود که همه مدارج بین المللی را با تیم ملی و باشگاهش سپری کرده بود. بله در دنیا از این استثناءها داشتیم ولی هر چند دهه یک نفر بوده است. البته خیلی از مربیان جوان هم در اوج جوانی و بی تجربگی وارد این عرصه می شوند و در نهایت آینده فوتبالی شان را خراب می کنند.
* چرا؟
- چون آنهایی که سابقه نشستن روی نیمکت مربیگری را دارند می دانند این کار اصلا ساده نیست و با دنیای بازی کردن درون زمین بسیار متفاوت است.
* دباره ضرری که باشگاه ها می کنند بیشتر توضیح می دهید؟
- خب می دانید که یکی از مشکلات عدیده در فوتبال ما نبود مدیران کاردان در این زمینه است البته غیر از یکی دو مدیر! ولی باقی آنها هیچ سررشته ای از این کار ندارند و از این رو دچار اشتباه می شوند و آینده کاری خودشان را هم به مخاطره می اندازند. وقتی همه این موارد را یکی یکی کنار هم قرار بدهیم به قانون برمی گردیم و قانونگذاران مان که این مسایل را نادیده می گیرند.
* ولی برخی بازیکنان ذاتا مربی هستند؟
- بله! این ممکن است و نمی توان انکارش کرد. مثل راننده ای که بسیار حرفه ای اتومبیل را می راند ولی گواهینامه ندارد و اگر در یک سانحه عابری را زیر بگیرد و طرف از دنیا برود، اینجاست که قتل غیرعمد، تبدیل به قتل عمد می شود. البته شکر خدا در فوتبال مربی بدون مدرک با جان کسی بازی نمی کند ولی داشتن مدرک در همه امور، لازمه سپردن کار بدست افراد است. هر چند مربیانی را هم می شناسیم که مدرک مربیگری دارند ولی کاری بلد نیستند.
* چطور؟
- چون 50 درصد مربیگری داشتن مدرک است. اما شجاعت را در کدام کلاس مربیگری به شما یاد می دهند. آن لحظه ای که تیم شما نیمه اول را 0-2 به رختکن رفته و باید در نیمه دوم تیمتان را طوری راهی زمین کنید که ضمن جبران هر دو گل برنده زمین را ترک کند به خود فرد ربط دارد. در دیدار اخیر ال کلاسیکو دیدیم که رونالد کومان سرمربی جدید بارسلونا مرد روزهای بزرگ نیست. وقتی تیمش 1-2 عقب افتاد به یکباره 4 تعویض کرد و شیرازه تیمش از هم پاشید در حالی که ممکن بود با یک تغییر یا همان نفرات قبلی کار جبران می شد ولی با تیمش کاری کرد که شاید اگر بازی ادامه داشت گلهای چهارم و پنجم را هم می خورد. اینجا هم همین موضوع است، نباید توان مربیگری یک مربی را با مدرکش سنجید ولی به هر حال داشتن مدرک لازمه این کار است.
* در واقع خصایص ذاتی و دانش فنی مکمل هم هستند؟
- بله! خونسردی، تسلط روی تک تک بازیکنان، قدرت تصمیم گیری و جسارت و داشتن دیسیپلین در مربیگری را نمی توان سر هیچ کلاس درسی به افراد یاد داد اما مربی باید مطالعه هم داشته باشد. نه تنها درباره فوتبال چون در آنصورت مربی تک بعدی می شود و وقتی به عنوان یک کارشناس به تلویزیون دعوت می شود توانایی کافی برای حرف زدن ندارد چون دایره واژگانش کوچک است و هر چه این حلقه بزرگ و بزرگتر می شود می بینیم مربی بی تجربه و مدرک، چه لطمه سنگینی می خورد.
* حرف پایانی؟
- متأسفانه این حرفها پایانی ندارد چون عملی در تعقیبش نیست! بارها گفته ام مادامی که ما از نظر فرهنگی پیشرفت نکنیم فوتبال ما هم هیچ پیشرفتی نخواهد داشت. اینقدر در این سالها درباره مسایل اینچنینی حرف زده شده که تعداد آنها از شمارش خارج شده و شاید برای مخاطبان خسته کننده باشد ولی گاهی باز هم اینقدر خطر به وضوح دیده می شود که نمی توان لب فروبست!
