کم خونی را درمان کنید

­­متخصصان تغذیه انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی ایران، زیر نظر دکتر فروغ اعظم طالبان و دکتر تیرنگ‌رضا نیستانی

کاهش غیر طبیعی تعداد گویچه‌های سرخ خون و یا کاهش غلظت هموگلوبین آنها موجب کم خونی یا آنمی می‌شود.

کم خونی ممکن است به دلیل کمبود آهن ناشی از خونریزی (مثلاً خونریزی شدید قاعدگی، زخم‌های مجرای گوارشی و....) در خلال آبستنی (به دلیل افزایش حجم پلاسمای خون به طور فیزیولوژیک و لذا کاهش غلظت هموگلوبین، مترجم)، شیردهی، اهدای مکرر خون، سرطان کولون یا کمبود آهن دریافتی پیش آید.

کمبود ویتامین‌های 6 B 12 ،B، اسید فولیک یا مس و نیز برخی از داروهای ضد التهابی یا پادزی‌ها (آنتی بیوتیک) یا مصرف بیش از حد الکل نیز ممکن است موجبات کم خونی را فراهم آورند.

عوامل ژنتیکی هم گاه ممکن است نقش داشته باشند.

نشانه‌های کم خونی شامل ضعف، بیحالی، رنگ پریدگی، خستگی، گیجی یا حالت غش، اختلال در تمرکز، کاهش عمق تنفس، تحریک پذیری، عفونت‌های مکرر یا بی‌اشتهایی است.

در موارد شدید به دلیل افزایش کار قلب برای پمپاژ بیشتر خون جهت جبران کمبود اکسیژن، بینظمی و افزایش ضربان قلبی نیز وجود دارد.

کم خونی وخیم pernicious anemia شکلی از کم خونی ناشی از کمبود ویتامین  12 B است که با کاهش تدریجی تعداد گویچه‌های سرخ رسیده (بالغ) مشخص می‌شود چرا که مغز استخوان قادر به تولید آنها نیست.

این شکل از کم خونی ممکن است به دلیل نقص ژنتیکی در ترشح فاکتور داخلی (IF) باشد. با توجه به اینکه ویتامین 12 B تنها در منابع پروتئین جانوری یافت می‌شود، گیاهخواران مستعد ابتلا به کم خونی وخیم هستند.

نشانه‌های کم خونی وخیم ضعف و اختلالات گوارشی، قرمزی و تورم زبان، زردی خفیف پوست و سوزش انتهای اندام‌ها است.

اختلالات دستگاه عصبی نظیر فقدان نسبی هماهنگی انگشتان و پاها، آسیب عصبی و آشفتگی‌های دستگاه گوارش مانند اسهال و بی‌اشتهایی نیز ممکن است رخ دهند.

کم خونی داسی شکل نوعی کم خونی است که در آن گویچه‌های سرخ خون، خمیده و انعطاف ناپذیر می‌شوند و بدین‌ترتیب موجبات انسداد جریان خون و کمبود اکسیژن بافتی را فراهم می‌کنند.

ملاحظه شده است که مبتلایان به این بیماری ظاهراً نیاز فراوانی به فولیک اسید دارند.

درمان کم خونی به عامل آن بستگی دارد. چای سیاه (به دلیل داشتن تانن) و نیز مقادیر زیاد فیبرهای غذایی ممکن است مانع از جذب آهن شود.

الف) مواد مغذی مورد نیاز در کم‌خونی

به عامل کم خونی بستگی دارند.

آهن- از دستور پزشک پیروی کنید.

ویتامین آ- 1000 واحد بین المللی به کارآیی آهن کمک می‌کند.

ویتامین سی- 500-100 میلی‌گرم، به جذب آهن کمک می‌نماید.

ویتامین ب 6- 100-50 میلی‌گرم، در صورت کمبود.

ویتامین ب 12- 100-20 میکروگرم، تزریقی یا زیرزبانی.

اسید فولیک- 1/5-0/6 میلی‌گرم در صورت کمبود.

مس- 2 میلی‌گرم، در صورت کمبود.

ب) غذاهای توصیه شده در کم‌خونی

میوه‌های تازه؛ شیر سویا؛

برگه زرد آلو؛ غلات کامل؛

کشمش؛ جو دوسر؛

میوه خشک؛ تخمه کدو؛

توت سیاه؛ لبنیات کم چرب؛

سبزی‌های برگدار به رنگ سبز؛ ماهی؛

شاهی آبی؛ تخم مرغ؛

مارچوبه؛ گوشت پرندگان؛

چغندر؛ گوشت؛

حبوبات؛ جگر.

عصاره‌ها

توت سیاه، گیلاس- آهن؛

چغندر؛ هویج؛

ج) سایر توصیه های مفید در کم‌خونی

رایحه درمانی

بابونه رومی – به عنوان روغن ماساژ

گیاه درمانی

گیاه یونجه- قاصدک، گزنه (hettle) حاوی آهن

هومیوپاتی

درمان بر اساس نشانه‌ها انجام می‌گیرد.

فسفات کلسیم؛

فسفات آهن - به همگون سازی آهن موجود در غذا کمک می‌کند؛

کلرور سدیم؛

طب چینی

طب سوزنی- نقاط با فرو کردن سوزن روی پشت، بازو، پایین تنه (قسمت‌های تحتانی) و پاها تحریک می‌شوند.

طب فیزیکی

ماساژ درمانی شیاتسو - انرژی‌ها در طول نصف النهارهای معده و طحال متوازن می‌شوند.

درمان ذهنی- جسمی

یوگا - عدم توازن هورمونی را که منجر به خونریزی شدید قاعدگی می‌شود، به حالت طبیعی باز می‌گرداند، در طول دوران قاعدگی، تمرینات آسانای معکوس (وارونه) نباید انجام شوند.