تحریریه دنیای سلامت
پوست بدن نه تنها گسترده‌ترین ارگان بدن را تشکیل می‌دهد، بلکه سنگین‌ترین بخش آن نیز محسوب میشود.
پوست محافظ بدن در برابر انواع باکتری‌های خطرناک است.
همچنین دمای بدن را تنظیم می‌کند و اطلاعات درستی راجع به لمس کردن، فشار، درد، گرما و سرما در اختیارمان می‌گذارد؛ بنابراین جای هیچ تعجبی نیست که با هرگونه تغییری در درون شما، علائمی در پوست پدیدار شود.
مثلاً دیابت معمولاً یک بیماری آرام و پنهان است، اما می‌تواند علائم مشخصی روی پوست نمایان سازد.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که پوست نخستین ارگانی است که همه تغییرات درونی بدن را ظاهر می‌سازد.
به چند مورد از مواردی که شاید عجیب به نظر برسند اما حقیقت دارند، توجه کنید. دانستن این نکات به شما کمک می‌کند از وضعیت خود یا کسانی که دوستشان دارید، اطمینان بیشتری یابید:
زرد شدن پوست و تقریباً نارنجی شدن کف دست و پا
شاید این رنگ کارتونی پوست در صفحه تلویزیون جذابیت داشته باشد، اما در عالم واقعیت نشان از نوعی بیماری به نام «کاروتنمیا» و نتیجه کم‌کاری غده تیروئید است.
کم‌کاری تیروئید باعث افزایش سطح بتاکاروتن در خون میشود. بتاکاروتن نوعیی آنتی‌اکسیدان است که در میوه‌ها و سبزیجات یافت میشود و به طور معمول غده تیروئید را پردازش می‌کند.
مشکل تیروئید باعث میشود که این غده نتواند عمل سوخت وساز ویتامین‌ها را به سرعت انجام دهد، بنابراین بتاکاروتن انباشته میشود.
پوست فردی که دچار کم‌کاری تیروئید است، خشک و سرد میشود و به زردی می‌زند.
احساس خستگی مفرط، ضعف و در بیشتر مواقع احساس درد نیز از دیگر علائم این بیماری است.
این افراد معمولاً بدون دلیل وزن اضافه می‌کنند. این بیماری در میان خانم‌های بالای 50 سال بیشتر شیوع دارد.
کاروتنمیا اگر در اثر رژیم غذایی نامناسب ایجاد شده باشد، خطرناک و جدی نیست و با کمی تغییر در برنامه غذایی برطرف میشود.
کم‌کاری تیروئید می‌تواند برخی خطرات جدی مثل مشکلات قلبی را به همراه داشته باشد؛ بنابراین لازم است حتماً به پزشک مراجعه شود.
تاول زدن پوست به هنگام قرار گرفتن در معرض نورخورشید
شاید این نوع حساسیت (حساسیت به نور خورشید) یکی از نادرترین حساسیت‌‌ها باشد.
برخی افراد به محض خروج از خانه در روزهای آفتابی پوست‌شان شروع به خاریدن می‌کند، ملتهب میشود، ورم می‌کند و به شدت کهیر می‌زند.
در واقع نوعی تغییرر شیمیایی موجب افزایش حساسیت فرد به نور میشود.
این تغییرات پوستی فقط در نواحی از پوست ایجاد می‌شوند که در معرض نور خورشید هستند؛ مثل دست، گردن و صورت و مرتباً هم بدتر و بدتر می‌شوند.
مهم نیست رنگ پوست شما سفید است یا سبزه و یا حتی سیاه، هر فرد با هر رنگ پوست ممکن است دچار این عارضه شود.
این تغییرات شیمیایی که سبب ایجاد حساسیت می‌شوند، در اثر مصرف برخی داروها مثل کالپریت (culprit) به وجود می‌آیند.
معمولاً چنین داروهایی برای کاهش التهابات، نگرانی‌ها و استرس‌های زیاد مصرف می‌شوند.
آنتی‌هیستامین‌ها نیز می‌توانند در برخی افراد این مشکل را ایجاد کنند. واکنش‌های افراد مختلف به یک نوع دارو می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
حتی ممکن است یک فرد به مصرف دارویی واکنش معمولی نشان دهد، ولی مدتی بعد واکنش بدن او تغییر کند.
بنابراین لازم است پیش از مصرف داروها، به برچسب درج شده روی آنها توجه کنید. همچنین قبل از خروج از خانه حتماً از کرم ضدآفتاب با SPF بالا استفاده نمایید.
البته با رعایت تمام این موارد باز هم نمی‌توان از ایجاد این شرایط به طور کامل جلوگیری کرد و فقط می‌توان علائم را تا حدود زیادی کاهش داد.
خطوط طویل و تیره روی کف دست
واقعاً درست است که از روی کف دست می‌توان بسیاری چیزها را پیش‌بینی کرد! از نظر یک پزشک متخصص پررنگ‌تر شدن رنگدانه کف دست می‌تواند نشانه‌ای از کمبود آدرنال باشد.
این اختلال یا بیماری را بیماری «ادیسون» می‌نامند، زیرا اولین بار فیزیکدان وو پزشک معروف، توماس ادیسون، پی به آن برد.
در این بیماری مقدار رنگدانه در سایر قسمت‌های پوست نیز افزایش می‌یابد؛ مثل قسمت‌های تاخورده پوست روی زخم‌ها، لب‌ها و قسمت‌هایی که فشار بیشتری را تحمل می‌کنند (مثل زانوها و قوزک پا).
کسانی که از بیماری ادیسون رنج می‌برند، فشار خون بسیار کمی دارند و معمولاً هر وقت سرپا می‌ایستند، فشارشان به شدت افت می‌کند.
کمبود نمک می‌تواند منجر به تمایل بیشتر این افراد به مصرف نمک بیشتر و غذاهای شور باشد.
این بیماری روی زنان و مردان به یک میزان تأثیر می‌گذارد و در میان افراد 30-50 ساله شایع‌تر است.
توجه به این علائم و مراجعه به پزشک اهمیت زیادی دارد، زیرا تغییرات پوستی نخستین علامت این بیماری است.
از دست دادن هوشیاری، درد و حالت تهوع از علائم بعدی هستند. با اندازه‌گیری کورتیزول در آزمایشگاه (کورتیزول توسط غده آدرنال تولید میشود) می‌توان بیماری را تشخیص داد.
رگ‌های بزرگ به رنگ آبی تیره روی پا
گاهی بعضی از رگ‌ها به درستی کار نمی‌کنند و شبیه مارهای کوچک آبی و بنفش روی پاها نمایان می‌شوند.
بیماری سیاهرگی، a.k.a و رگ‌های مبتلا به واریس گاه با درد، گرفتگی عضلات و مشکل در راه رفتن همراه است.
وظیفه اصلی رگ‌ها جریان دادنن خون در سرتاسر بدن است و اگر عملکرد آنها دچار مشکل شود و یا از کار بیفتند، خون درون‌شان جمع میشود و جریان نمی‌یابد. رگ‌های واریسی گاهی اوقات با رگ‌های عنکبوتی اشتباه گرفته می‌شوند.
رگ‌های عنکبوتی مثل شبکه‌ای از رگ‌های ریز قرمز و آبی هستند که به سطح پوست نزدیکند؛ اما رگ‌های واریسی بزرگ‌تر، تیره‌تر و طولانی‌ترند و ظاهر پیچیده‌ای دارند.
در اصل ریشه لغت واریس که یک کلمه یونانی است، به معنی پیچیده است.
نیمی از افراد بالای 50سال رگ‌های واریسی دارند و این در میان خانم‌ها بسیار شایع‌تر است؛ به خصوص در دوران بارداری که این رگ‌ها بیشتر نمایان می‌شوند.
چاره این درد استفاده از جوراب‌های مخصوص واریس و اجتناب از قرار گرفتن در حالت‌های بسته فیزیکی (مثل ضربداری کردن پاها به هنگام نشستن) است؛ اما رعایت این موارد منجر به از بین رفتن واریس نمی‌شوند، بلکه کمک می‌کنند که تمام رگ‌های واریسی مشکل‌ساز نشوند.
به هر حال اگر رگ‌ها دردناک و کمی گرم‌تر شدند (هنگام دست زدن به قسمتی که رگ واریسی نمودار شده است)، حتماً موضوع را با پزشک‌تان در میان بگذارید. این عارضه در حالت جدی‌تر می‌تواند به لخته شدن خون در رگ‌ها بینجامد که درمان آن با عنوان اسکلروتراپی و عمل جراحی در موارد حاد و وخیم به بیماران توصیه میشود.
نقاط قهوه‌ای رنگ روی ساق پا
در قسمت جلویی ساق پا معمولاً اتفاقات زیادی را می‌توان شاهد بود که خبر از وضعیت سلامت درون می‌دهند.
مثلاً افراد دیابتی هنگام آسیب‌دیدگی رگ‌های ریز و ظریف خونی به سرعت دچار خونریزی می‌شوند و زخم‌های‌شان معمولاً به رنگ قهوه‌ای درر می‌آید.
زخم‌های قهوه‌ای و نقاط تیره روی ساق پا معمولاً زبر و تقریباً پوست پوست هستند و اگر توجه کنید، متوجه می‌شوید که شکل آنها گرد و یا بیضی است و دردی ندارند.
علامت پوستی دیگر دیابت، زخم‌های باز روی پا است. افراد دیابتی غالباً آنقدر درگیر جنبه‌های دیگر بیماری‌شان هستند که توجهی به این زخم‌ها نمی‌کنند و این تاول‌ها و زخم‌های پوستی در اثر عدم درمان، عفونی می‌شوند.
از نظر پوستی خطر جدی بیماران دیابتی را تهدید نمی‌کند و با کمی توجه هیچ نیازی به درمان نخواهند داشت؛ اما در مواردی که هنوز پی به بیماری خود نبرده‌اید، با مشاهده این علامت و سایر علائم مثل تشنگی زیاد، تکرر ادرار، احساس خستگی و کوفتگی مفرط و تاری دید باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
خارش بسیار شدید
این عارضه که در اثر تاول‌های کوچک و کنار هم در قسمت بازو نزدیک به آرنج، گردن، کمر، صورت و حتی پوست سر ایجاد میشود، «درماتیتیس هر پتی فرمیس» نام دارد و نشانه‌ای از بیماری سلیاک است.
بیماری سلیاک را حساسیت به گندم نیز می‌نامند.. این احساس خارش شدید در تمام قسمت‌های بدن وجود دارد و گاه خارش و سوزش آنقدر زیاد میشود که فرد نمی‌‌تواند لحظه‌ای دست از خاراندن بردارد.
افرادی که دچار عارضه سلیاک می‌شوند، معمولاً علائم گوارشی بیماری سلیاک را ندارند، اما مشابه این بیماران نسبت به گندم حساسیت دارند.
عارضه درماتیتیس هرپتی فرمیس در میان افراد 30- 40 ساله شایع است و اغلب مردم اروپای شرقی درگیر آن می‌شوند. در چنین مواقعی باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا علل ایجاد خارش روشن شود.
آزمایش خون و نمونه‌برداری از یک بافت کوچک بدن اقداماتی است که برای تشخیص عارضه صورت می‌گیرد.
به افرادی که دچار این عارضه هستند توصیه میشود یک رژیم غذایی بدون گندم و حتی جو را در پیش بگیرند و از مصرف آنها خودداری کنند. برخی داروها نیز باعث کاهش و از بین رفتن خارش سطح پوست می‌شوند.
لکه‌های بنفش
گاهی اوقات لکه‌های بنفش سطح پوست با کبودشدگی و ضرب دیدن اشتباه گرفته میشود، اما این نوع لکه‌ها بسیار دیرتر از لکه‌هایی که در اثر ضرب دیدن به وجود آمده‌اند، ناپدید می‌شوند.
این عارضه را «پورپورا» می‌نامند که نتیجه تراوش رگ‌های خونی درر زیر سطح پوست است. پورپورا از لغت «پِرپِل» به معنی بنفش گرفته شده است.
دلایل مختلفی سبب ایجاد این عارضه میشود، مثل اختلال خونریزی و کمبود ویتامین C؛ اما در میان افراد بالای 65 سال، که این عارضه شیوع بیشتری هم دارد، علت اصلی نازک بودن پوست است.
مصرف آسپرین، داروهای ضدالتهابی بدون استروئید و ویتامین E در میان افراد مسن شرایط را تشدید می‌کند.
در عارضه پورپورا ابتدا رنگ پوست قرمز شده و کم‌کم به بنفش متمایل میشود و بیشتر در بازو، ران‌ها و پشت دست‌ها بروز می‌کند.
شناخت دلیل این عارضه اهمیت زیادی در برطرف کردن آن دارد.
خارش شدید بدون تغییرات پوستی
خارش پوست در بیش از یک نقطه از سطح پوست می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد؛ اما اگر این خارش با هیچ نوع تغییر دیگر پوست همراه نباشد، ممکن است در اثر بیماری «پروریتیس» به وجود آمده باشد.
پروریتیس از اولین نشانه‌های سرطان دستگاهه لنفاوی است.
این خارش بسیار شدیدتر از خارش معمولی پوست‌های خشک است و معمولاً قسمت پایینی پا را درگیر می‌کند. پوست کمی قرمز و قدری هم ملتهب میشود.
مشکل دیگر این عارضه تورم گره‌های لنفاوی گردن است که علاوه بر گردن گره‌های لنفاوی زیر بغل، ترقوه و کشاله ران نیز متورم می‌شوند.
توجه داشته باشید که گره‌های لنفاوی نیز می‌توانند در اثر برخی عفونت‌های شایع دچار تورم شوند. اگر خارش‌های شدید پوستی ادامه یافتند، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
کمرنگ شدن ناخن‌ها
کمخونی شدید قبل از آنکه روی پوست و کف دست مشخص شود، روی ناخن‌ها نمایان میشود.
کمخونی نتیجه فقر شدید آهن، از دست دادن حجم زیاد خون در اثر بیماری مثانه، بیماری زخم معده و برخی عوامل دیگر است که معمولاً روی بافت‌های قرمز مثل لب، لثه و دهان اثر می‌گذارد.
رنگ ناخن افرادی که کمخونی دارند، به جای آنکه متمایل به صورتی باشد، بیشتر به رنگ آبی کمرنگ است.
سایر علائم کمخونی شامل خستگی، سردرد، سستی و بی‌حالی و کوتاهی تنفس می‌باشد.
با مراجعه به پزشک متخصص و تشخیص حتمی بیماری مصرف برخی مکمل‌های آهن توصیه میشود. این افراد باید از طریق تغذیه نیز کمبود آهن بدن‌شان را جبران کنند؛ مثلاً گوشت قرمز، زرده تخم‌مرغ، سبزیجات و میوه‌های خشک‌شده بیشتر بخورند.
