زردی یا یرقان نوزادان یکی از مشکلات شایع در نوزادان تازه متولد شده است که به دلیل تجمع بیلی‌روبین در خون ایجاد می‌شود. این عارضه معمولاً به دلیل نارسایی کبد نوزاد در تصفیه و دفع بیلی‌روبین رخ می‌دهد و باعث تغییر رنگ پوست و چشم‌ها به زردی می‌شود. درمان زردی نوزادان بسیار مهم است زیرا عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات جدی در سلامتی نوزاد شود.
یکی از روش‌های معمول برای کاهش زردی استفاده از دستگاه فتوتراپی است که با تاباندن نور به نوزاد سطح بیلی‌روبین را کاهش می‌دهد. با این حال، تغذیه مادر و نوع شیری که نوزاد دریافت می‌کند نیز نقش مهمی در کاهش زردی دارد. در این مقاله به بررسی بهترین خوراکی‌ها برای مادر و نوزاد جهت کمک به درمان زردی نوزادان می‌پردازیم.
-
شیر مادر؛ اولین و مهم‌ترین عامل طبیعی درمان زردی
شیر مادر مهم‌ترین منبع تغذیه برای نوزاد است و نقش حیاتی در کاهش زردی نوزاد دارد. شیر مادر به دلیل داشتن مواد مغذی، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌های ضروری به تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد کبد نوزاد کمک می‌کند. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، بیلی‌روبین اضافی را از طریق مدفوع دفع می‌کنند و همین موضوع باعث می‌شود که زردی کاهش یابد.
نکته مهم در تغذیه با شیر مادر، افزایش دفعات شیردهی است. نوزاد باید در طول روز به دفعات زیاد از شیر مادر تغذیه کند تا به هضم و دفع بیلی‌روبین کمک شود. هرچند ممکن است برخی مادران به دلیل نگرانی از تشدید زردی از شیر دادن به نوزاد خودداری کنند، اما باید بدانند که تغذیه مداوم با شیر مادر بهترین راه طبیعی برای کاهش زردی است.
-
آب‌قند یا آب ساده
یکی از تصورات غلط رایج در مورد درمان زردی، استفاده از آب‌قند برای نوزادان است. برخلاف تصور عامه، دادن آب یا آب‌قند به نوزاد به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و ممکن است حتی وضعیت زردی را بدتر کند. نوزاد در ماه‌های اول زندگی خود نیاز به شیر مادر یا شیر خشک دارد و آب یا آب‌قند می‌تواند روند طبیعی دفع بیلی‌روبین را مختل کند. بنابراین بهترین گزینه همچنان تغذیه مداوم با شیر مادر است.
-
خوراکی‌های مفید برای مادران شیرده
خوراکی‌هایی که مادر در دوره شیردهی مصرف می‌کند تأثیر مستقیمی بر کیفیت شیر و سلامت نوزاد دارد. مادران شیرده باید مواد غذایی مصرف کنند که عملکرد کبد را بهبود بخشند و به سم‌زدایی بدن نوزاد کمک کنند. در ادامه به برخی از بهترین خوراکی‌ها برای مادران شیرده اشاره می‌کنیم که می‌تواند به درمان زردی نوزاد کمک کند:
الف. سبزیجات برگ‌دار تیره
سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم و جعفری حاوی ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که به تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش تولید شیر مادر کمک می‌کنند. این سبزیجات به بهبود عملکرد کبد و دفع سریع‌تر بیلی‌روبین در نوزاد کمک می‌کنند.
ب. میوه‌های غنی از ویتامین C
مصرف میوه‌هایی مانند پرتقال، کیوی و توت‌فرنگی که سرشار از ویتامین C هستند به بهبود عملکرد کبد و تصفیه خون کمک می‌کنند. این میوه‌ها همچنین باعث افزایش ترشح شیر مادر شده و به سم‌زدایی بدن نوزاد کمک می‌کنند.
ج. زردچوبه
زردچوبه دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند به بهبود عملکرد کبد مادر کمک کند و در نتیجه تأثیر مثبتی بر کاهش زردی نوزاد داشته باشد. افزودن مقدار کمی زردچوبه به غذاهای مادر می‌تواند به درمان زردی نوزاد کمک کند.
د. جو دوسر
جو دوسر یک منبع خوب از فیبر، پروتئین و مواد معدنی است که به تنظیم سیستم گوارش و تقویت تولید شیر مادر کمک می‌کند. جو دوسر به بهبود هضم و دفع سموم از بدن کمک کرده و می‌تواند به کاهش زردی نوزاد کمک کند.
-
مایعات کافی
مادران شیرده باید در طول روز مایعات کافی مصرف کنند تا شیر کافی برای نوزاد تولید کنند. آب، آبمیوه‌های طبیعی و دمنوش‌های گیاهی (بدون کافئین) می‌توانند به هیدراته نگه داشتن بدن مادر کمک کنند و در نتیجه باعث افزایش تولید شیر و کمک به دفع بیلی‌روبین از بدن نوزاد شوند.
-
پرهیز از مصرف غذاهای چرب و سنگین
مادران شیرده باید از مصرف غذاهای چرب، سرخ‌کردنی‌ها و غذاهای سنگین خودداری کنند. این غذاها می‌توانند عملکرد کبد را مختل کرده و تولید شیر با کیفیت را کاهش دهند. غذاهای سنگین و چرب همچنین ممکن است هضم غذا را برای مادر سخت‌تر کنند و باعث ایجاد نفخ و مشکلات گوارشی شوند که به نوبه خود می‌تواند بر کیفیت شیر تأثیر منفی بگذارد.
-
دمنوش‌های گیاهی مجاز
برخی از دمنوش‌های گیاهی مانند دمنوش رازیانه و زیره برای مادران شیرده مفید هستند و می‌توانند به تقویت تولید شیر و بهبود عملکرد گوارشی کمک کنند. این دمنوش‌ها به سم‌زدایی بدن مادر کمک کرده و تأثیر مثبتی بر کاهش زردی نوزاد دارند. با این حال، مصرف دمنوش‌ها باید با مشورت پزشک صورت گیرد تا از ایمنی و تأثیر مثبت آن‌ها اطمینان حاصل شود.
نتیجه‌گیری
درمان زردی نوزاد یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین است و استفاده از روش‌های طبیعی مانند تغذیه مناسب مادر و شیردهی مداوم می‌تواند به کاهش سطح بیلی‌روبین و بهبود سریع نوزاد کمک کند. خوراکی‌هایی مانند سبزیجات برگ‌دار تیره، میوه‌های غنی از ویتامین C و مصرف مایعات کافی می‌تواند به تقویت کبد نوزاد و دفع بیلی‌روبین کمک کند. همچنین، مادران باید از مصرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنند و در صورت نیاز از دمنوش‌های گیاهی مجاز با مشورت پزشک استفاده کنند.