ویتامین ب 1 نقش کلیدی در تبدیل غذا به انرژی داشته و به افزایش متابولیسم بدن کمک می کند. این ویتامین علاوه بر تولید انرژی به سلامت اعصاب هم کمک شایانی می کند. اگر مایلید تا از فواید ویتامین ب 1 بیشتر بدانید با ادامه مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با فواید ویتامین ب 1 و علائم کمبود این ویتامین
ویتامین ب 1 که به تیامین نیز معروف است برای افزایش متابولیسم بدن و تولید انرژی، سوخت و ساز قندها و ساز و کار اعصاب بدن مورد نیاز است. ویتامین ب 1 غذا را به انرژی تبدیل کرده و سبب حفظ سلامت سیستم عصبی بدن می شود.
بدن انسان نمی تواند تیامین را تولید کند از این رو نیاز است از طریق مواد غذایی یا قرص های مکمل این ویتامین به بدن برسد. نبود ویتامین ب 1 عوارض و خطرات بسیاری برای سلامتی دارد. این ویتامین خستگی بدن را کاهش داده و برای ورزشکاران و افزایش سطح انرژی مفید می باشد.
در افراد مبتلا به بیماری هایی مانند بری بری، مشکلات گوارشی، درد عصب دیابتی، التهاب اعصاب مصرف ویتامین b1 ضرورت دارد. کمبود ویتامین ب 1 اثرات سپسیس یا پاسخ شدید به عفونت را می کاهد. در صورتی که سطح ویتامین ب 1 در بدن خیلی پایین باشد، خطر مرگ را به دنبال دارد.
از موارد دیگری که مصرف ویتامین b1 را ضروری می کند، مبارزه با افسردگی و بهبود دیابت می باشد. این ویتامین باید طبق نظر پزشک با تشخیص کمبود در بدن تجویز و مورد استفاده قرار گیرد. با این مقدمه در ادامه مطلب به فواید متعدد ویتامین ب 1 و علائم کمبود این ویتامین اشاره می شود.
همچنین در صورت تمایل برای آشنایی با فواید ویتامین k و ویتامین ب کمپلکس با کلیک روی لینک ها می توانید از این مقالات نیز بازدید نمایید.
1. سلامت موها با ویتامین ب1
ویتامینb1 به بهبود جریان خون در پوست سر کمک می کند و موجب حفظ سلامت فولیکول های مو می شود. این ویتامین از خشکی پوست سر جلوگیری کرده و خطر ریزش مو را کاهش می دهد. استفاده از مکمل های داری ویتامین ب 1 برای درمان ریزش شدید مو در خانم ها و آقایان توصیه می شود.
این ویتامین به تقویت و رطوبت رسانی موها کمک کرده و عملکرد خون رسانی به پوست سر را بهبود می بخشد.
2. افزایش سطح انرژی با ویتامین ب 1
ویتامین ب 1 یکی از هشت ویتامین گروه ب می باشد که عملکردهای مهمی در بدن بر عهده دارد. تقریبا همه سلول ها از ویتامین b1 استفاده می کنند. این ویتامین غذا را به انرژی تبدیل می کند. با توجه به این که بدن قادر به تولید این ویتامین نیست برای تامین آن باید مواد غذایی سرشار از گوشت، مغزها و غلات غنی شده به رژیم غذایی اضافه شود.
از ویتامین ب برای تبدیل غذا به انرژی با تغییر مواد مغذی به انرژی قابل استفاده در قالب ATP استفاده می شود. مواد غذایی دارای تیامین به تغییر مولکول های موجود در پروتئین و کربوهیدرات کمک کرده تا بدن بتواند این درشت مغذی ها را برای عملکردهای مختلف استفاده کند.
ضمنا ویتامین b1 نقش مهمی در تولید گلبول های قرمز داشته که آن ها برای انرژی مداوم به کار گرفته می شوند.
3. سلامت چشم و بینایی با ویتامین ب 1
مواد غذایی دارای ویتامین ب 1 از طریق عمل کردن با اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 موجب بهبود سلامت چشم ها می شوند و از ابتلا به بیماری های چشمی جلوگیری می کنند. این ویتامین می تواند از بین رفتن بینایی ناشی از التهاب چشم ها را برطرف کند.
برای بهبود بینایی نیاز است علاوه بر ویتامین ب 1 مواد غذایی حاوی ویتامین آ را نیز در رژیم غذایی خود قرار دهید.
4. سلامت سیستم عصبی با ویتامین ب 1
از فواید مهم ویتامین ب 1 تامین سلامت سیستم عصبی می باشد. کمبود این ویتامین منجر به گیجی، زوال عقل و حتی آلزایمر می گردد. این مسئله در افرادی که الکل مصرف می کنند رایج بوده زیرا این افراد به علت کم آبی بدن و رژیم غذایی نامناسب ویتامین ب 1 بسیاری از دست می دهند.
سطح ویتامین ب 1 در افراد مسن مبتلا به آلزایمر، نسبت به افرادی که به این بیماری مبتلا نیستند، کمتر می باشد. با این وجود ارتباط دقیق بین سطح ویتامین ب 1 و شکل گیری بیماری آلزایمر هنوز مشخص نیست. در پژوهش های مختلف مشخص شده تیامین در تقویت توانایی های شناختی موثر است.
5. سلامت قلب و عروق با ویتامین ب 1
ویتامین ب 1 ب همراه سایر ویتامین های گروه ب عملکردهای مهمی بر سلامت قلب و عروق و دستگاه گوارش دارد. مواد غذایی حاوی تیامین اثر مثبتی بر گردش خون و عملکردهای قلب دارند. تحقیقات نشان داده مصرف زیاد این خوراکی ها بر بهبود عملکرد قلب، کاهش وزن و علائم نارسایی قلب موثر است.
همچنین این ویتامین می تواند به جلوگیری از مشکلات قلبی مثل بزرگ شدن قلب کمک کند.
6. بهبود ضعف و اسپاسم عضلانی با ویتامین ب 1
کمبود ویتامین ب 1 با سندرم پای بی قرار، درد و بی حسی در دست و پا ارتباط دارد. تیامین به طور خاص در جلوگیری از بروز این علائم در افراد مبتلا به بیماری هایی مانند دیابت موثر خواهد بود. زیرا ویتامین ب 1 به بهبود عملکرد عصبی کمک می کند.
این ویتامین می تواند سرعت بخشیدن به فرایند بهبودی بعد از ورزش نیز کمک کند و سطح اسید لاکتیک که منجر به درد عضلانی می شود را کاهش دهد.
7. تقویت دستگاه گوارش با ویتامین ب 1
افراد مبتلا به کمبود ویتامین b1 با مصرف بیشتر مواد غذایی تیامین دار می توانند اشتهای خود را بهبود بخشیده و دستگاه گوارش را تقویت کنند. در مطالعه ای نشان داده شد که پیروی از رژیم غذایی کم کالری به بهبود اشتها و ریکاوری کمک می کند.
کاهش انرژی، اضطراب و افسردگی منجر به کاهش اشتها، خلق و خوی بد و کاهش انگیزه منجر گردد. ولی ویتامین ب 1 با تقویت توانایی بدن برای مدیریت استرس جسمی و روحی از بروز این علائم پیشگیری می کند.
به چه دلیل کمبود ویتامین ب 1 ایجاد می شود؟
برخی افراد که رژیم غذایی محدود کننده ای دارند یا در سوخت و ساز و جذب ویتامین ب 1 مشکل دارند ممکن است با کمبود این ویتامین روبرو شوند. در ادامه به چند دلیل کمبود ویتامین ب 1 اشاره می شود:
- استرس شدید
- افزایش سن
- مصرف برخی داروها
- ورزش با شدت زیاد
- شغل های با فعالیت بدنی زیاد
- دیابت
- مصرف بیش از حد الکل
- مصرف بسیار داروهای ادرار آور
- بارداری و شیردهی
کمبود ویتامین ب 1 با چه علائمی همراه است؟
حال که با فواید ویتامین ب 1 آشنا شدید. بد نیست در مورد علائم کمبود این ویتامین نیز بیشتر بدانید. کمبود ویتامین ب 1 اکثر مواقع وقتی روی می دهد که کالری و محصولات حیوانی خیلی کمی مصرف شود. کمبود این ویتامین در کشورهای پیشرفته تقریبا رایج نیست.
با این وجود عوامل متعددی خطر ابتلا به کمبود ویتامین ب 1 را بیشتر می کنند. برخی افراد ممکن است اطلاع نداشته باشند که دچار کمبود ویتامین ب 1 هستند. از جمله علائم و نشانه های کمبود ویتامین ب 1 در بدن عبارت است از:
از دست دادن اشتها
پژوهشگران عقیده دارند ویتامین ب 1 نقش اساسی در تنظیم اشتها دارد. این ویتامین مرکز سیری را کنترل کرده که در هیپوتالاموس مغز واقع است. وقتی کمبود ویتامین ب 1 ایجاد می شود، عملکرد مرکز سیری تغییر کرده و سبب می شود بدن حتی اگر سیر نباشد احساس سیری داشته باشد.
این مسئله می تواند به از دست دادن اشتها منجر شود. در مطالعه ای بر روی حیوانات، به موش های صحرایی 16 روز رژیم غذایی استفاده شد که منجر به کمبود تیامین شد. تحقیقات نشان داد این موش ها به صورت قابل توجهی غذای کمتری مصرف کردند.
پس از 22 روز، غذای مصرفی موش ها 69 درصد کاهش یافت. در مطالعه مشابه دیگری نیز به کاهش غذای مصرفی موش ها در اثر کمبود ویتامین ب 1 پی بردند. در هر دو مطالعه میزان غذای مصرفی پس از مصرف مکمل های تیامین سریعا افزایش یافت.
حساس و زودرنج شدن
افراد زودرنج سریعا با کوچکترین حرفی ناراحتمی شوند. زودرنجی می تواند به علل جسمی و روحی متعددی روی دهد. گفته شده زودرنجی از علائم اولیه کمبود ویتامین ب 1 محسوب می شود. این عارضه طی چند روز یا چند هفته اول ابتلا به کمبود ویتامین ب 1 اتفاق می افتد.
خستگی و کاهش انرژی
خستگی ممکن است به تدریج یا ناگهانی ایجاد شود. این عارضه از کاهش خفیف انرژی تا ضعف شدید متغیر است. خستگی به شدت کمبود ویتامین ب 1 بستگی دارد. از آن جا که خستگی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد در نظر گرفتن آن به عنوان نشانه کمبود ویتامین ب1 کمی با تردید همراه است.
با این وجود از آن جا که ویتامین ب 1 نقش حیاتی در تبدیل غذا به انرژی دارد می توان گفت خستگی و کمبود انرژی از علائم رایج کمبود ویتامین ب 1 محسوب می شود. در واقع مطالعات زیادی بین خستگی و کمبود ویتامین ب 1 ارتباط پیدا کرده اند.
احساس مورمور شدن دست و پا
برخی مواقع ممکن است گزگز یا مورمور شدن نامعمولی را در دست و پا احساس کنید که نشانه از کمبود ویتامین b1 می باشد. اعصاب پیرامونی که به دست و پا می رسند، شدیدا به عملکرد تیامین وابسته هستند. در اثر کمبود ویتامین ب 1 اعصاب پیرامونی آسیب دیده و این احساس ایجاد می شود.
معمولا بیمار در مراحل ابتدایی ابتلا به کمبود تیامین این عارضه را تجربه می کند. پژوهش های صورت گرفته روی حیوانات نشان داده کمبود ویتامین b1 منجر به آسیب اعصاب پیرامونی می شود.
بروز مشکلات گوارشی
بروز مشکلات گوارشی از جمله حالت تهوع و استفراغ در افراد مبتلا به کمبود ویتامین ب 1 خیلی رایج نیست. ولی احتمال بروز آن وجود دارد. ولی در مطالعات مختلف مشخص شد که علائم گوارشی بیماران مبتلا به کمبود ویتامین b1 پس از مصرف مکمل برطرف شده است. حالت تهوع ممکن است در نوزادان مبتلا به کمبود تیامین رایج باشد.
تغییر ضربان قلب
از دیگر علائم کمبود ویتامین ب 1 تغییر ضربان قلب است. ضربان قلب می تواند تحت تاثیر سطح تیامین در بدن قرار گیرد. کمبود این ویتامین می تواند به کمتر شدن ضربان قلب نسبت به حالت معمول منجر شود. پژوهشگران در مطالعات به این نتیجه رسیدند کاهش ضربان قلب با کمبود تیامین در موش های صحرایی ارتباط داشته است.
کاهش غیر معمول ضربان قلب ناشی از کمبود ویتامین b1 ممکن سبب افزایش خستگی، احساس گیجی و حتی غش کردن گردد.
ضعف عضلات بلند مدت
ضعف عضلات عارضه غیر رایجی نبوده ولی تشخیص دلیل آن معمولا سخت است. تقریبا بیشتر افراد در مرحله ای از زندگی ضعف عضلات کوتاه مدت را تجربه می کنند. ولی ضعف عضلانی بلند مدت و طولانی بدون علت واضح ممکن است ناشی از کمبود ویتامینb1 باشد.
در مطالعه ای به این نتیجه رسیدند که بیماران مبتلا به کمبود ویتامین ب 1 ضعف عضلانی را تجربه نموده اند. در پژوهش ها مشخص شد سطح ویتامین ب 1 بدن بیماران با مصرف مکمل های این ویتامین بهبود یافته است.
تاری دید
کمبود تیامین ممکن است یکی از چند علت بروز تاری دید باشد. کمبود این ویتامین می تواند منجر به تورم اعصاب بینایی گردد که این موضوع می تواند تاری دید و حتی از دست دادن بینایی منجر شود. مطالعات مختلفی تاری دید و از دست دادن بینایی را با کمبود شدید ویتامین b1 مرتبط دانسته اند.
در این مطالعات بیمار بعد از مصرف مکمل های ویتامین b1 به طور چشمگیری بهبود یافته اند.
گیجی و توهم
مطالعات متعدد بین کمبود ویتامین ب 1 و روان پریشی ارتباط پیدا کرده اند. روان پریشی عارضه خطرناکی است که منجر به گیجی، کاهش سطح هوشیاری و ناتوانی در درست فکر کردن می شود. در موارد شدید کمبود ویتامین b1 می تواند منجر به سندروم ورنیکه کورساکوف گردد که علائم آن شامل از دست دادن حافظه، روان پریشی و گیجی و توهم است.
این سندرم معمولا با کمبود ویتامین ناشی از مصرف زیاد الکل مرتبط است. کمبود تیامین در بیماران مسن هم رایج بوده و ممکن است سبب روان پریشی گردد.
سخن پایانی
ویتامین b1 برای برخی از شرایط پزشکی و بهبود کیفیت زندگی حائز اهمیت می باشد. این ویتامین به رشد و تقویت موها، مقابله با علائم افسردگی، کمک به افراد مبتلا به دیابت و … کمک می کند. همچنین برای ورزشکاران که به انرژی بسیاری نیاز دارند یا افرادی که در معرض بیماری های قلبی و بربری هستند ویتامین ب 1 ضروری می باشد.
