به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در رویدادی که تاکنون مشابهی برای آن ثبت نشده، پژوهشگران به کمک سامانه هوش مصنوعی «Lightcurve Anomaly Identification and Similarity Search» (LAISS) موفق به کشف ابرنواختری شدند که هم‌زمان با تلاش یک ستاره عظیم برای بلعیدن سیاهچاله‌ای نزدیک، منفجر شده است. این رویداد که SN 2023zkd نام گرفته، نخستین‌بار در ژوئیه 2023 توسط مرکز رصدخانه پالومار در کالیفرنیا شناسایی شد.
این سامانه هوش مصنوعی، مشابه روش پیشنهاد آهنگ در اسپاتیفای، داده‌های نوری آسمان را با آرشیو عظیمی از مشاهدات مقایسه کرده و موارد غیرمعمول را شناسایی می‌کند. همین موضوع باعث شد نشانه‌های روشنایی غیرعادی این ستاره، ماه‌ها پیش از انفجار نهایی، شناسایی شود و تلسکوپ‌های بزرگ جهان فرصت پیدا کنند تا از ابتدا تا انتهای رویداد را رصد کنند.
تحلیل‌ها نشان می‌دهد که ستاره و سیاهچاله در مدار نزدیکی به دور یکدیگر می‌چرخیدند و با گذر زمان فاصله‌شان کاهش می‌یافت. در نهایت، ستاره هنگام تلاش برای «خوردن» سیاهچاله، تحت فشار گرانشی عظیم منفجر شد. یک فرضیه جایگزین نیز وجود دارد که سیاهچاله ستاره را در فرایند موسوم به «اسپاگتی‌شدن» از هم گسسته، اما داده‌ها بیشتر سناریوی اول را تأیید می‌کنند.
رصدهای پیش از انفجار نشان داد این ستاره در چهار سال پایانی عمرش به تدریج روشن‌تر می‌شده، که احتمالاً ناشی از بیرون‌ریختن لایه‌های گازی آن بوده است. برخورد موج شوک ابرنواختر به این لایه‌های گاز و غبار نیز باعث دو مرحله افزایش روشنایی پس از انفجار شد.
پژوهشگران می‌گویند بدون استفاده از LAISS، احتمالاً بخش زیادی از جزئیات این رویداد و حتی شناسایی سیاهچاله همراه از دست می‌رفت. یافته‌های این مطالعه 13 اوت 2025 در نشریه The Astrophysical Journal منتشر شد.
منبع: livescience
227227
