دو جشن یگانه

بزرگداشت دکتر کاظم معتمدنژاد و افتتاح دانشکده علوم ارتباطات

7 دی ماه دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی شاهد دو رویداد همبسته بود، تجلیل از دکتر کاظم معتمدنژاد به پاس فعالیت در عرصه علوم ارتباطات و افتتاح دانشکده علوم ارتباطات. سالن اجتماعات، دانشکده علوم اجتماعی که دانشجویان گرایش علوم ارتباطات نیز در آن به تحصیل اشتغال دارند از اول صحبت شاهد نسل های مختلف دانشجویان، محققان، استادان و نیروهایی بود که به نوعی با علوم ارتباطات سر و کار دارند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم شاگرد دکتر معتمدنژاد و همکار وی در دانشگاه علامه طباطبایی یا در برخی از نهادها هستند.

مراسم با عنوان «همایش بزرگداشت دکتر کاظم معتمدنژاد، پدر علوم ارتباطات ایران- دی ماه 1383» با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید آغاز شد. در این مراسم از جمله دکتر جعفر توفیقی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در سخنانی ضمن تجلیل از علم و عالم، این که کار عالم و محقق غیرمادی است، دکتر معتمدنژاد را در در زمره این گونه عالمان و محققان معرفی کرد و نقش وی را در پرورش شاگردان بسیار، در توسعه علمی و فرهنگی علم ارتباطات در کشور ستود و عنوان «پدر علوم ارتباطات ایران» را در خوی دکتر معتمدنژاد دانست.

احمد مسجدجامعی؛ وزیر فرهنگ و ارشاداسلامی نیز به نوعی دیگر سخنان وزیر علوم، تحقیقات و فنآوری را درباره عالم بیان کرد و گفت: هیچ روزنامه مؤثری در کشور نیست که معتمدنژاد در آن نقش تأثیرگذار نداشته باشد. مسجدجامعی همچنین تأکید کرد؛ هیچ قانونی در حوزه علوم ارتباطات در کشور بدون حضور معتمدنژاد تهیه، تدوین و تصویب نشده است بدون این که وی بخواهد نقش خود را در آن ثبت کند بلکه وی این کار را برای اعتلای کشور و جوانان انجام داده است. مسجدجامعی گفت: دکتر معتمدنژاد در تمام جلسات بدون غیبت و بدون این که به سطح جلسه و افراد توجه داشته باشد حضور می یافت. مسجدجامعی در پایان حرف هایش اظهار امیدواری کرد که دولت بتواند قبل از پایان دوره خود به مدد دکتر معتمدنژاد، قانون جامع مطبوعات را عرضه کند. دکتر محسنیان راد، به عنوان قدیم ترین شاگرد دکتر معتمدنژاد پشت کرسی خطابه قرار گرفت. وی تلاش کرد که با کمک عکس هایی، خاطرات دوران 37 سال شاگردی خود را در محضر معتمدنژاد زنده کند.

دکتر هادی خانیکی، عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی و علوم ارتباطات با اشاره به تجلیل از استادان زنده گفت: بهتر است که پس از فوت آنان چنین مراسمی برگزار شود. وی برای معتمدنژاد سه ویژگی قایل شد؛ دانشمند، روشنفکر و متخصص. دکتر خانیکی افزود: همین سه مشخصه بارز سبب شد تا وی بتواند در جامعه، رسانه ها و علوم ارتباطات نقش داشته باشد. زیرا این سه شأن (دانشمند، روشنفکر و تخصص)، دانش را مستقل از جامعه نمی بیند در بخش دیگری از صحبت هایش گفت: براساس همین سه ویژگی به الگوی توسعه ارتباطات و ارتباطات توسعه دست یافت.

نفر بعدی دکتر شهنیدخت خوارزمی مترجم چند اثر ارتباطی بود که مجری برنامه از وی به عنوان نظریه پرداز علوم ارتباطات یاد کرد و عنوان سخنرانی وی را «آینده علوم ارتباطات» اعلام کرد اما دکتر خوارزمی گفت می خواهد در مورد دغدغه هایش با دکتر معتمدنژاد حرف بزند و عنوان دغدغه هایش را «چالش های جامعه ارتباطی» در ایران گذاشت. سرجمع سخنان وی این بود که تاکنون حاکمیت عزم قاطعی برای ایجاد جامعه ارتباطاتی از خود نشان نداده و هرچند در برنامه چهارم توسعه در عرصه اقتصاد، به اقتصاد دانایی محور توجه کرده است.

جلسه صبح با صحبت های حجت الاسلام سیدمحمود دعایی، سرپرست مؤسسه اطلاعات به عنوان پیشکسوت در جامعه مطبوعاتی ادامه یافت. دعایی که با عجله آمده بود، پس از سخنرانی کوتاه با عجله هم رفت. اما قبل از رفتن، وقتی از تریبون پایین آمد درصدد برآمد که دست دکتر معتمدنژاد را ببوسد اما به دلیل ازدحام، نتیجه مشاهده نشد. دعایی در این صحبت با اشاره به کار رسانه ای خود در قبل از انقلاب و از سال 1359 به بعد در مؤسسه اطلاعات، یادآوری کرد که به دلیل عدم خطای در کار مطبوعاتی تاکنون پایش به دادگاه باز نشده است.

دعایی در پایان به دکتر معتمدنژاد پیشنهاد کرد که به صورت هفتگی یا ماهانه ستونی را در روزنامه ای ایجاد کند وضمن انتقال تجربه هایش به روزنامه نگاران، پندها و نصایح خود را نیز به آنها در آن ستون بیاورد.

دکتر حسین ابراهیم آبادی؛ رئیس مرکز پژوهش ارتباطات آرامش و تواضع را مشخصه شخصیتی دکتر معتمدنژاد معرفی کرد و گفت: هر فردی با هر اندازه دانش می تواند معتمدنژاد را درک کند. وی از معتمدنژاد به عنوان فردی آینده ساز و آینده گزین نام برد و افزود: وی بر دیگر بزرگان و عالمان حوزه اندیشه امتیازهایی دارد از جمله امتیازهای وی این است که برای تحقق اندیشه اش نهادسازی و ظرفیت سازی می کند.

پس از سخنان ابراهیم آبادی، نوبت به اهدای لوح ها و هدایا از سوی شخصیت های حقیقی و حقوقی به دکتر کاظم معتمدنژاد رسید که قرار شد به دلیل طولانی شدن این برنامه، بقیه هدایا در میان برنامه های جلسه بعدازظهر تقدیم شود.

جلسه صبح با پرده برداری از لوح یادبود افتتاح دانشگاه علوم ارتباطات توسط دکتر کاظم معتمدنژاد پایان یافت.

جلسه بعد از ظهر

دکتر ناصری؛ مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، با اشاره به این که امروز روز تکریم از دانش، احساس و خاطره هاست، افزود: همان سه واژه ای که در فرآیند انتقال ارتباطات و علم ارتباطات شکل گرفت.

سخنران دیگر زاهدی اصل بود که از ویژگی تواضع، حسن نیست و ساده زیستی دکتر به نیکی یاد کرد.

دکتر نعیم بدیعی که خود در حوزه علوم ارتباطات در ایران سرشناس است گفت: من قصد سخنرانی به آن صورت ندارم، چون مطالب متنوعی در خصوص مقام علمی جناب آقای دکتر معتمدنژاد در نشریاتی که خدمتتان داده شده آمده است. من فقط دو سه کلمه از باب خالی نبودن عریضه عرض می کنم. برای همه ما دوستداران استاد بزرگوار جناب دکتر معتمدنژاد جای بسی خوشوقتی و مباهات است که امروز در آستانه بازگشایی دانشکده علوم ارتباطات، از خدمات گرانقدر ایشان تقدیر می شود. بسیاری از ما در برابر محبت ها، تواضع و سعه صدر استاد، قطره ای در برابر دریا هستیم. سخن را با این شعر شادروان دکتر فخرالدین آذری کوتاه می کنم که می گوید:

قطره را تا که به دریا جایی است

پیش صاحبنظران دریایی است

ور نه دریا به کنار آید زود

شود آن قطره ناچیز که بود

قطره دریاست اگر با دریاست

و نه او قطره و دریا دریاست.

در ادامه جلسه، فرید قاسمی، آموزه های صبر و امیدواری را دستمایه دکتر معتمدنژاد دانست و افزود: با صبر و امید دکتر، دانشکده علوم ارتباطات امروز مستقل می شود، آن هم بعد از 04سال.

دکتر حسام الدین آشنا نیز در این همایش، ضمن بیان حدیثی از امام علی(ع) در باره نقش طبیبانه پیامبراکرم(ص) در درمان دردهای فردی و جمعی مردم، در سخنانی تحت عنوان «موقعیت کنونی ارتباطات در ایران»، گفت:اقتضای چنین محفلی، همدلی با دغدغه ها و هم پیمانی برای رفع نگرانی های استاد است. وی در ادامه افزود: اگر پیدایش دانش ارتباطات را با شکل گیری علم بلاغت و معانی بیان مرتبط بدانیم، می توان برای ارتباطات در حوزه های دینی و ادبی، تاریخی هزار ساله قایل شد. حجت الاسلام آشنا، ضمن برشمردن تاریخچه مختصری از روند دانش ارتباطات در ایران گفت: رشته ارتباطات در ایران، مانند هر رشته دانشگاهی دیگر، عرصه رقابت ها و همکاری هاست هر چه همکاری است بر محور حضور نفوذ دکتر معتمدنژاد شکل گرفته است.

در ادامه جلسه چند نفر دیگر از جمله، کاظم متولی، دانشجوی دوره اول علوم ارتباطات، دکتر اسدالله زمانی، استاد دانشگاه بیرجند، ابوالفضل فاتح، مدیر عامل ایسنا، دکتر یونس شکرخواه و دکتر نمکدوست صحبت کردند.

صحفی، معاون مطبوعات وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دکتر معتمدنژاد را نه تنها پدر علوم ارتباطات بلکه پدر معنوی معاونت مطبوعاتی وزارتخانه متبوع خویش نیز معرفی کرد.

مدیرمسئول کیهان فرهنگی به عنوان آخرین سخنران همایش گفت: تجلیل اهالی مطبوعات از پدر علوم ارتباطات باید نه در سخن، بلکه در رسانه ها صورت بگیرد. معلی با اشاره به این که بسیاری از نظریه پردازی های دکتر معتمدنژاد در کتاب های وی یافت نمی شود، افزود: در واقع شاگردان برجسته وی تالیفات گویایی هستند که نظرات استاد خود را منعکس می کنند.

حجت الاسلام معلی در ادامه با ذکر آیه ای از قرآن، ابراز داشت: تسلط بر رسانه های فراگیر، پیش نیاز آینده عدالت خواه جهان است، وی افزود: تنها با همگرایی و وفاق و همدلی خلق های ستم کشیده سراسر عالم از طریق تکامل ابزار رسانه ای می توانیم منتظر حکومت آرمانی جهانی خود باشیم. وی تجلیل از دکتر معتمدنژاد را یکی از رسالت های اصلی این حوزه دانست.

در جلسه بعدازظهر نیز مانند جلسه صبح، افراد و نهادهای مختلف لوح یادبود و هدایایی تقدیم دکتر کاظم معتمدنژاد کردند.

در پایان مراسم دکتر معتمدنژاد گفت: تشکر از این همه لطف و مهربانی برای من بسیار مشکل و زبانم برای سپاسگزاری گویا نیست. به طور کل از همه افراد، استادان گرامی و مسؤولان ارجمند تشکر می کنم و این هدایایی که امروز به من تقدیم کرده اند را برای مخارج جاری دانشکده علوم ارتباطات اهدا می کنم.

وی، گفت: من یک معلم عادی بودم که توفیق این را داشتم که دانشجویان خوبی در کلاس درسم حضور یابند و امروز باعث شدند که استادشان شهرت پیدا کند وگرنه من همان معلم همیشگی هستم.

وی، افزود: با تاسیس دانشکده ارتباطات سعی کرده ایم در سال های جدید تنها به موارد آموزشی اکتفا نکنیم، بلکه به طور عملی نیز وارد این حوززه شویم و به تقویت بنیان های توسعه ارتباطات و روزنامه نگاری بپردازیم.

دکتر معتمدنژاد با بیان این که در آینده، توسعه ارتباطات را که براساس اصول آینده نگری و پژوهشگری و کمک به بهبود سیاستگذاری و برنامه ریزی در زمینه های مختلف ارتباطات و اطلاعات خواهد بود را در چهار زمینه پیگیری خواهیم کرد، گفت: بخش نخست، شامل تلاش برای توسعه فضای مطلوب و فعالیت آزاد مطبوعات و سایر وسایل ارتباط جمعی و تحکیم حاکمیت قانون در این حوزه است. بخش دوم، کمک به ایجاد شرایط استقلال اقتصادی مطبوعات و سایر رسانه هاست.

وی، افزود: مرحله سوم، توسعه آموزش حرفه روزنامه نگاری در کشور است و در مرحله چهارم، امیدواریم با تعریف قانون روزنامه نگاری و پیش بینی نهاد مستقل برای این مرکز و صدور کارت حرفه ای برای خبرنگاران، قدم های موثری در استقلال این حرفه برداریم.