ماهنامه زمانه در جهت یاری رساندن هر چه بیشتر به محققان و پژوهشگران در زمینه مطالعات تاریخ و اندیشه سیاسی معاصر در کنار ارائه مقالات، اخبار و نقد کتب و معرفی تازه های نشر اقدام به معرفی سایت های اینترنتی فعال در این حوزه تحقیقاتی کرده است. به نظر می رسد با دگرگونی های دنیای ارتباطات و سرعت نقل و انتقال اطلاعات و پویایی امر تحقیق، این بخش ماهنامه زمانه که شامل معرفی سایت های فعال در زمینه تاریخ معاصر ایران است نیز بتواند برای خوانندگان ارجمند مفید واقع شود. به همین منظور در این شماره، وب سایت موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران معرفی می شود.
ضمنا از همکاران عزیزمان در موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران که در معرفی وب سایت آن موسسه با ماهنامه زمانه همکاری کامل و صمیمانه ای داشتند، تقدیر و تشکر می نماییم. امیدواریم این بخش نیز مانند سایر قسمت ها مورد توجه و عنایت محققان و پژوهشگران گرامی واقع شود. نگاهی اجمالی به وب سایت موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
(http/www.iichs.org)
موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در سال 1365 با عنوان «موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی» و با هدف طبقه بندی شمار کثیری از اسناد و عکس ها و اطلاع رسانی و خدمات دهی به محققان و پژوهشگران پا به عرصه وجود گذاشت. این موسسه در راستای رسالت فرهنگی خویش، دو اصل مدیریت، سازماندهی و ساماندهی را برای تشکیلات خود ترسیم نمود و در راه ارتقای سطح کیفی این مهم کوشیده و همواره می کوشد تا عرصه پهناوری را در بستر دانش پژوهی فراهم آورد. یکی از اقدامات موثر و مفید این نهاد پویا، همگامی با نوعرصه های فناوری به منظور بهینه سازی نظام بهره وری بوده است. راه اندازی نظام رایانه ای بازیابی اطلاعات، نظام اطلاع رسانی اینترنتی، نشریه الکترونیکی بهارستان، تماشاگه تاریخ و چندین گام در خور تحسین دیگر.
موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران با اعتقاد به ابزار نوین فناوری، موفق شد تا با به خدمت گرفتن نظم اینترنت، حجم قابل قبولی از اطلاعات خود را سازماندهی کند و به روی شبکه جهانی اینترنت جاری نماید.
وب سایت موسسه با هدف اطلاع رسانی به جامعه پژوهشی و دانشگاهی و علاقه مندان به تاریخ معاصر ایران در داخل کشور و نیز در خارج کشور در سال 1375 ایجاد شد و از آن تاریخ تاکنون با ارتقای بخش هایی از آن توانسته است به عنوان منبعی بسیار غنی در اختیار علاقه مندان باشد.
در گذر از مرحله اول تشکیل این سایت به سمت نقطه تکاملی آن و در آغاز دور دوم فعالیت های آن، با تغییرات بسیار اساسی در ترکیب و محتوای صفحات روبه رو هستیم، به طوری که در حال حاضر، فضای اختصاصی آن بالغ بر 200 صفحه است. این سایت علاوه بر بخش خدمات که اطلاعات ذی قیمتی در اختیار پژوهشگران قرار می دهد، شامل بخش های مهم و اساسی دیگری است که شاید بتوان به جرات گفت غنی ترین اطلاعات تاریخ معاصر ایران که به صورت On Line وجود دارد را می توان در آنجا یافت.
در ذیل معرفی مختصری از بخش های این سایت ارائه می شود.
خدمات: این بخش شامل چندین زیرمجموعه به شرح زیر است:
اعلام، زندگی نامه، کتب، اسناد چاپی، عکس های چاپی، فهرست مندرجات و فهرست مقالات علاقه مندان می توانند با استفاده از کلید واژه های تعریف شده در این زیرمجموعه ها با منابع و مراجعی که در آنها این کلید واژه ها وجود دارد آشنا شوند:
بخش خدمات سایت: این بخش برای آگاهی بیشتر و سرعت بخشیدن به دریافتن منابع در امور پژوهشی و تحقیقاتی تدارک دیده شده است.
نمایشگاه: این بخش شامل دو قسمت نمایشگاه عکس و سند است که تاکنون 18 نمایشگاه عکس و 4 نمایشگاه سند با بیش از یکصد و پنجاه قطعه عکس و سند در آن جای داده شده است که از محتوای جذاب و دینی برخوردار است. از جمله نمایشگاه های این بخش می توان به نمایشگاه «نهضت مشروطیت به روایت تصویر»، «روایتی مصور از کودتای سوم اسفند 1299»، «محمدعلی شاه قاجار در تبعید» و «نامه های اقبال لاهوری به غلام عباس آرام» اشاره کرد.
تاریخ شفاهی: همان گونه که از نام این بخش پیداست، بخش تاریخ شفاهی سایت به انتشار خلاصه ای از متن مصاحبه ها با رجال و صاحب منصبان دوران پهلوی می پردازد. تا زمان تهیه این گزارش، مجموعاً 10 مصاحبه در این بخش ارائه شده است.
روزشمار: شرح مختصری از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران را به تفکیک ماه های شمسی می توان در این بخش جست وجو کرد که جالب و خواندنی است.
رجال: در این بخش که نسبتاً تخصصی و در نوع خود بدیع به شمار می آید، شرح مختصری از رجال ایران همراه با عکس های جذاب و دیدنی آمده است که اطلاعات ذی قیمتی را در اختیار علاقه مندان و پژوهشگران قرار می دهد.
مقالات: نویافته های پژوهشی محققان در زمینه تاریخ معاصر ایران را می توان در این بخش رویت کرد. مقالاتی چون «زنان عصر پهلوی، اشرف پهلوی»، «روند کشف حجاب و واکنش روحانیون»، «نهادهای فرهنگی در حکومت رضا شاه» و چندین مقاله جذاب دیگر که به صورت ماهانه بر شمار آنها افزوده خواهد شد.
تاکنون 14 مقاله در این بخش انتشار یافته است.
کتاب شناسی: این بخش که به حق جزو خدمات ارزشمند و تخصصی موسسه به حساب می آید، می تواند کمک شایانی به جامعه تحقیقاتی کشور کند و راهگشای آنها در یافتن منابع لازم برای پژوهش باشد. در هر قسمت از این بخش ذکر منابع به تفکیک موضوع درج شده است.
انتشارات: در این بخش ضمن ارائه مختصری از ضرورت انتشار فصلنامه تخصصی تاریخ معاصر ایران و توضیح مختصری از بخش های گوناگون این فصلنامه، به درج فهرست انتشارات کامل موسسه همت گمارده شده که علاقه مندان، چه در داخل یا خارج کشور، می توانند از طریق سایت سفارش های خرید فصلنامه یا کتب انتشار یافته را انجام دهند.
نسخ ویژه: معرفی مطبوعات قدیمی ایران در این بخش صورت می گیرد که براساس موجودی آنها در کتابخانه تخصصی موسسه است. تاکنون 31 نشریه قدیمی در این قسمت معرفی شده که نام برخی از آنها بدین شرح است: الحدید، الجناب، تدین، مفرح القلوب، محاکمات، ناصری، فلاحت مظفری و...
اخبار: اخبار صرفا تاریخی و یا مرتبط با تاریخ را می توان در این بخش مطالعه کرد که تقریبا به صورت هر دو یا سه روز یک بار در این بخش گذاشته می شود.
بهارستان: نشریه الکترونیکی بهارستان که حاوی مطالب خواندنی و جالب تاریخی است، در نوع خود جذاب و گامی ابتکاری به شمار می آید. این نشریه شامل بخش هایی چون ضرب المثل، به روایت تصویر، معرفی یک سند و خاکی که از آن روییده ایم است.
لازم به ذکر است که سایت موسسه از قسمت انگلیسی نیز برخوردار است که برخی از بخش های فوق از جمله بهارستان را به زبان انگلیسی برای استفاده علاقه مندان انگلیسی زبان فراهم آورده است.
همچنین موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، سایت تخصصی دیگری را با عنوان «تماشاگه تاریخ» راه اندازی کرده است که به بیانی رساتر موزه عکس موسسه به شمار می آید. در این سایت تخصصی چندین مجموعه آلبوم گونه از عکس های موسسه با موضوعاتی خاص به نمایش گذاشته شده است. علاقه مندان می توانند با مراجعه به این سایت به نشانی www. tamashagah.com زیبایی های تاریخ معاصر ایران را نظاره گر باشند.