واژه «کلسترول»برای بسیاری از ما آشناست و کما بیش راجع به آن چیزهایی می دانیم. کلسترول خوب، کلسترول بد، چربی های اشباع و چربی های غیر اشباع همگی مسائلی هستند که امروزه در علم پزشکی و سلامت بسیار مورد توجه اند. در کنار این مفاهیم از چیز دیگری هم به نام تری گلیسیرید صحبت می شود. به زبانی ساده تر گلیسیرید چربی موجود در خون است که اگر مقادیر آن در خون بالا باشد، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی در فرد افزایش می یابد از طرفی، اینکه چه مقدار تری گلیسیرید در خون ایمن است و چقدر باید پایین آورده شود تا ریسک ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی کاهش یابد، نیاز به بحث و بررسی زیادی دارد.
تری گلیسیرید چیست؟
تری گلسیرید اصلی ترین نوع چربی در بدن است. وقتی در مورد تجمع چربی در شکم یا باسن صحبت می کنید، در واقع از تری گلیسیرید می گویید.
به نکات زیر توجه کنید:
چربی مصرفی ما در مولکول های بزرگی در داخل غذاها وجود دارد و تری گلیسیرید محصول نهایی هضم و پردازش این مولکلول های بزرگ است.
اگرغذاهای دارای کربوهیدرات، پروتئین و چربی بیش از حد مصرف شوند، اضافه آنها به تری گلیسیرید تبدیل خواهد شد و سپس به جریان خون راه خواهد یافت. لیپو پروتئین ها به این انتقال کمک می کنند.
سلول های چربی از تری گلیسیریدها برای تأمین انرژی در زمانی که بدن غذای کافی دریافت نمی کند، استفاده می کنند.
برای سنجش میزان تری گلیسیرید خون از تستی به نام«پانل لیپید»که برای اندازه گیری میزان کلسترول بد و خوب خون نیز انجام می شود، استفاده می گردد. انجمن قلب آمریکا توصیه می کند افراد بالای 20سال باید برای سنجش میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون شان تست پانل لیپید را انجام دهند. سطوح تری گلیسیرید و کلسترول خون پس از یک شب ناشتا بودن اندازه گیری می شود؛ در غیر این صورت چربی موجود در غذاها سطوح این مواد را در خون به طور کاذب بالا نشان می دهد.
میزان کلسترول و تری گلیسیرید طبیعی
به گفته منابع متخصص، ارقام به دست آمده از آزمایش سنجش سطوح کلسترول و تری گلیسیرید خون به سه دسته تقیسم می شوند :
تری گلیسیرید کمتر از 150میلی گرم در هردسی لیتر(mg/dl)نرمال محسوب می شود.
تری گلیسیرید بین 150تا199Mg/dlدر محدوده مرزی قرار دارد.
رقم بین 200تا499mg/dlبالا محسوب می شود.
رقم بالاتر از 500mg/dlبسیار بالاست .
تری گلیسیرید بالا یکی از عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلبی -عروقی است و معمولاً نیز با دیگر عوامل خطرساز همراه می باشد. این افراد معمولاً دارای کلسترول کلی و کلسترول بد(LDL)بالایی هستند و میزان کلسترول خوب خون (HDL)آنها نیز پایین است. به علاوه،تری گلیسیرید می تواند اثرات مخرب کلسترول بالا، پرفشاری خون و سیگار کشیدن را دو چندان کند. بعضی متخصصان معتقدند تری گلیسیرید بالا برای زنان مضرتر از مردان است و بیش از مردان روی سلامتی شان اثر منفی دارد. البته درستی یا نادرستی این باور هنوز جای بحث دارد؛ ولی بی تردید یک رژیم غذایی مناسب در کنار یک برنامه ورزشی منظم و علمی می تواند هم سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون را پایین بیاورد و هم در افزایش میزان کلسترول خوب خون مؤثر باشد که به این ترتیب خطر ابتلا به بیماری های قلبی -عروقی در فرد کاهش می یابد.
راه های کاهش تری گلیسیرید
مهم ترین و اصلی ترین راه کاهش این ماده در خون، تغییر سبک زندگی است که به طور عمده پیروی از یک رژیم غذایی سالم و انجام مرتب یک برنامه ورزشی اصولی را شامل می شود.
در اینجا خطوط راهنمایی آورده شده که به شما کمک می کند در رسیدن به این هدف موفق باشید:
انجام تمرینات ورزشی ملایم در چهار یا پنج روز از هفته در پایین آوردن سطوح تری گلیسیرید خون مؤثر است.
کاهش وزن عامل مهمی است که به کاهش تری گلیسیرید خون کمک می کند.
کاهش یا قطع مصرف روغن های اشباع و روغن های ترانس و دارای کلسترول بالا هم به کاهش تری گلیسیرید خون کمک می کند و هم در کاهش کلسترول بد خون مؤثر است.
مصرف الکل به طور مشخصی میزان تری گلیسیرید خون را بالا می برد. به طور کلی، الکل در هرحالت و موقعیتی مضر است.
به جای خوردن گوشت قرمز، بیشتر گوشت ماهی که حاوی امگا-3می باشد، مصرف کنید. گوشت قرمز روغن های اشباع بسیاری دارد.
درمان دارویی
شاید از کسانی که تری گلیسیرید بالا دارند شنیده باشید که همیشه در حال پرهیز و ورزش هستند. ولی همچنان تری گلیسیرید آنها بالاست و از این مسأله دیگر خسته شده اند. برخی افراد برای کاهش تری گلیسیرید خون خود نیاز به درمان دارویی دارند. البته تصمیم گیری درباره اینکه کدام بیمار به دارو احتیاج دارد، کار آسانی نیست و فقط پزشک متخصص می تواند این موضوع را تشخیص دهد.
داروهای زیر معمولاً برای کاهش میزان تری گلیسیرید خون تجویز می شوند:
استاتین ها که برای کاهش سطوح کلسترول هم مفید هستند.
فیبرات ها که برای کاهش تری گلیسیرید خون بسیار مؤثرند.
نیکوتینیک اسید
مکمل های امگا3
دقت کنید که برای کاهش تری گلیسیرید توسط این مکمل ها باید دوز بالایی از آنها و حتماً تحت نظر پزشک مصرف شود. پس اگر تری گلیسیرید بالایی دارید، سر خود این مکمل ها را مصرف نکنید و حتماً به پزشک مراجعه نمایید. با کاهش میزان تری گلیسیرید خون سلامت عمومی ارتقا خواهد یافت و سطوح کلسترول خوب و بد نیز به حد طبیعی خواهد رسید. به علاوه به طور قطع از ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی هم کاسته خواهد شد.
منبع:نشریه دنیای سلامت، شماره 52
/ع
