اصول پیشگیری و درمان تغییر رنگ دندانها
دندانها، مرواریدهای بدن، شناخته شده‌اند و در معیارهای زیبایی شناختی چهره انسان، سفیدی و درخشان بودن دندانها، عامل مهم و تعیین‌کننده‌ای محسوب می‌شود. هر چند ممکن است سفیدی دندانها درجات گوناگونی از بسیار سفید تا سفید متمایل به زرد داشته باشد. این طیف از تغییرات رنگی دندانها از دید عموم پذیرفته و قابل قبول است اما وجود تغییر رنگ‌هایی در زمینه‌هایی به غیر از سفید در دندانها، به خصوص در دندان‌های پیشین افراد، ناراحت کننده و غیرقابل قبول است. عوامل گوناگونی در ایجاد تغییر رنگ‌های دندانی دخیل هستند. شاید بتوانیم با شناخت این عوامل، از ایجاد بعضی از آنها و در نتیجه تغییر رنگ‌های دندانی پیشگیری کنیم.
به دنبال مقصر
همان گونه که تغییر رنگ‌های دندانی بسیار گوناگون‌اند و از سایه‌های آبی- خاکستری تا تغییر رنگ‌های قهوه‌ای- زرد، ممکن است در دندانها دیده شود، علل گوناگونی نیز برای این مساله شناخته شده است:
• چای دوست دارید؟
آیا شما از گروه چای‌خورهای حرفه‌ای هستید؟ قهوه چطور؟ روزی چند تا لیوان؟ چای، قهوه و تمام خوراکی‌های رنگی از مهم‌ترین تیرهایی هستند که هدف دندان را نشانه رفته‌اند و عامل موثر تغییر رنگ دندانها هستند. نوشابه‌های رنگی، میوه‌ها و سبزی‌های رنگ‌دار مانند توت‌فرنگی، گیلاس، هویج و حتی سیب دندانها را رنگ می‌کنند. اگر سفیدی دندان‌هایتان را می‌پسندید و دوست ندارید به این راحتی آن را از دست بدهید، کمتر چای و قهوه بنوشید. بعد از خوردن خوراکی‌های رنگی هم دهانتان را آب بکشید تا رنگدانه‌های خوراکی‌های رنگ‌دار از روی دندان‌هایتان پاک شود.
• امان از دست تنباکو
دست به جیب می‌بری. پاکت سیگار، یک نخ بلند و باریک، آتش می‌کنی و دودش را می‌بلعی. خداحافظ سلامت، خداحافظ لثه‌های سالم من و خداحافظ دندان‌های سفید و زیبا. مصرف همه گروه‌های دخانیات اعم از سیگار، قلیان، پیپ و تنباکوی جویدنی دندانها را تیره می‌کند و رنگدانه‌های آنها که به طور معمول قهوه‌ای یا سیاه رنگ است روی دندانها رسوب می‌کند.
• وقتی دندانها مریض می‌شوند
دندانها هم مانند بقیه اعضای بدن ما دچار بیماری می‌شوند و اختلالات ساختمانی در دندانها شکل آنها را دستخوش تغییرات می‌کند. اگر در تشکیل و شکل‌گیری مینا و عاج در دوران جنینی اختلالی اتفاق بیفتد، ممکن است مینا و یا عاج دچار تغییر شکل و یا رنگ شوند. بیماری‌های عمومی بدن و شرایط وابسته به آن هم ممکن است در رنگ دندانها تاثیر بگذارد. به طور مثال اگر به دنبال سرطان‌های ناحیه سر و گردن، بیمار مجبور به دریافت رادیوتراپی و یا شیمی‌درمانی باشد، این مراحل ممکن است به تغییر رنگ دندانها منجر شود. بعضی از عفونت‌ها در زنان باردار نیز می‌تواند روی جوانه دندان‌های جنین تاثیر منفی گذاشته و موجب تغیر رنگ آنها شود.
• تاثیر داروها
بعضی از داروها می‌توانند در ساختمان دندانها نفوذ کرده و به صورت داخلی و عمیق رنگ دندانها را تغییر دهند. برای مثال، تجویز و استفاده بعضی از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسیکلین و داکسی‌سیکلین در کودکان زیر هشت سال ممنوع است زیرا در کودکان این سن، بعضی از دندانها هنوز در حال تشکیل شدن هستند و این آنتی‌بیوتیک‌ها با رسوب در ساختمان این دندان‌های در حال تشکیل موجب تغییر رنگ خواهند شد. بعضی از دهانشویه مانند کلرهگزیدین نیز اگر به صورت مداوم و طولانی مصرف شوند، می‌تواند رنگ دندانها را تغییر دهد.
• این قافله عمر
از گذشت سن گریزی نیست. حتی اگر در نگهداری از دندان‌های خود بسیار کوشا و مراقب باشیم، باز هم باد و باران گذشت سال‌های عمر، سخت‌ترین ماده بدن ما را خواهد فرسود. به ازای گذشت سال‌های طولانی، مینای دندان‌های ما به تدریج، نازک شده و از روی دندان حذف می‌شود. لایه زیرین مینا که به سطح دهان باز می‌شود، عاج است.
عاج لایه‌ای با ته‌رنگ زرد است و نیز به واسطه خلل و فرج‌های زیاد روی آن، رنگدانه‌های زیادی بر آن رسوب می‌کند. به مرور زمان این دندانها دچار تیرگی خواهند شد.
• پوسیدگی‌ها
هر عاملی که موجب ایجاد پوسیدگی‌ها شود، تغییر رنگ دندانها را به همراه خواهد داشت. به عبارتی پوسیدگی رنگ دندانها را تغییر می‌دهد. پوسیدگی‌های اولیه به صورت لکه‌های سفید گچی رنگ روی دندانها ظاهر می‌شوند اما به مرور زمان و با پیشرفت پوسیدگی، رنگ دندان در منطقه پوسیده قهوه‌ای یا سیاه خواهد شد. از طرفی اگر عاملی باعث شود که مینای دندان نازک شده و یا حذف شود، به دلیل ظاهر شدن عاج در سطح دندان، رنگ دندان به سمت زرد متمایل خواهد شد.
برای مثال، کسانی که دچار بی‌اشتهایی عصبی هستند و بعد از مصرف غذاها مرتب استفراغ می‌کنند، در هر بار استفراغ مقداری از اسید معده را وارد دهان می‌کنند که باعث انحلال تدریجی مینای دندانها و در نتیجه تغییر رنگ دندان از سفید به زرد خواهد شد.
• مراقب باشید لطفا!
ضربه‌ها یکی از عوامل بسیار شایع در تغییر رنگ دندانها هستند. ضربه‌هایی که به دندان‌های شیری وارد می‌شوند ممکن است به جوانه دایمی دندان زیرین انتقال یافته و موجب تغییر رنگ در دندان دایمی رویش نیافته شود. از طرفی ضربه وارد شده به دندان‌های رویش یافته هم ممکن است آنها را دچار تغییر رنگ کند. ضربه به دندانها موجب خون‌ریزی در دندان شده و این خون‌ریزی موجب رسوب یون‌های سولفید آهن در لوله‌های عاجی دندان می‌شود. به دنبال این اتفاقات رنگ دندان به رنگ آبی- سیاه تغییر می‌کند.
دندان‌هایی که تحت فشارهای شدید و نامتناسب ارتودنسی قرار گیرند نیز ممکن است دچار خون‌ریزی داخلی شده و به رنگ قهوه‌ای – خاکستری درآیند.
... و اما درمان
برای درمان تغییر رنگ‌های دندانی راه‌های متفاوتی وجود دارد که کاربرد هر کدام از این روش‌ها بسته به شدت و نوع تغییر رنگ متفاوت است. درباره تغییر رنگ‌های خارجی و سبک دندانی، استفاده از جرم‌گیری و بروساژ در مطب دندانپزشکی بسیار مفید و کاربردی است. اما اگر تغییر رنگ‌ها داخلی و در ساختمان دندان اتفاق افتاده باشد، روش بلیچینگ (سفید کردن دندانها) و یا روکش کردن دندان مطرح می‌شود. بلیچینگ ممکن است در داخل مطب دندانپزشکی انجام شود یا مواد و قالب لازم برای آن به بیمار تحویل داده شود تا شب در هنگام خواب از آن استفاده کرده و به مرور زمان رنگ دندانها روشن‌تر شود.
کارخانه‌های سازنده مواد بلیچینگ ادعا می‌کنند که این مواد بسیار امن هستند و مشکل خاصی برای دندانها ایجاد نمی‌کنند اما در بعضی موارد گزارش‌هایی از موارد حساسیت دندانی بعد از بلیچینگ، ایجاد آلرژی و گاهی آزردگی‌های لثه دریافت شده است.
دو نکته مهم
برای آنکه دندان‌های شما دچار تغییر رنگ نشوند، راه‌های گوناگونی را می‌توانید امتحان کنید:
• عادت‌هایتان را تغییر دهید: مصرف عادتی سیگار و انواع تنباکو و همچنین مصرف زیاد چای و قهوه دندانها را تیره می‌کند. این عادات را کنار بگذارید و بعد از مصرف مواد رنگی دهانتان را بشویید.
• مسواک بزنید: لااقل روزی دو بار به شیوه صحیح و به مدت طولانی مسواک بزنید اما مراقب باشید در مسواک زدن زیاده‌روی نکنید و به عبارتی از مسواک زبر استفاده نکنید و نیز مسواک را محکم روی دندان‌هایتان نکشید زیرا همین عوامل موجب می‌شوند که به مرور زمان روی دندانها خش ایجاد شده و همین خش‌ها محل خوبی برای گیر رنگدانه‌ها و در نتیجه تغییر رنگ دندان خواهند بود.
منبع:http://salamat.com
/م
