امروزه اختلالات هورمون های جنسی (PCOS) مشکل بسیاری از زنان و مردان سراسر دنیا و موضوع بحث بسیاری از پژوهشگران می باشد که از پیامدهای مهم آن عقیمی و ناباروی است. برخی هورمون های غذایی و آلاینده های شیمیایی محیطی از عوامل ایجاد این اختلالات هورمونی، به ویژه هورمون های جنسی می باشند.
تغذیه وچاقی: چاقی و به ویژه چاقی شکمی، عامل بسیاری از بیماری ها و اختلالات هورمونی است.درمان چاقی و دیابت با رژیم غذایی، ورزش یا داروهای مولد انسولین باعث بهبود عملکرد غدد تناسلی و سیکل پریودی طبیعی شده و منجر به از سرگیری تخمک گذاری در طی چند هفته می شود.
برخی از مواد موثر براختلال هورمون های جنسی:
نعناع: تحقیقات نشان دادند که نوشیدن چای نعناع می تواند باعث کاهش سطح آندروژن در زنان مبتلا به PCOS شود.
آنتی اکسیدان ها (ویتامین C، ویتامین E و ویتامین A): رادیکال های آزاد به عنوان محصول استرس اکسید اتیو، نقش مهمی درایجاد ناباروی درزنان مبتلا به PCOS دارند، بنابراین جهت تقویت سیستم آنتی اکسیدانی بدن، مصرف آنتی اکسیدان های طبیعی مانند ویتامین E و C و بتاکاروتن (ویتامین A) توصیه شده است.
هورمون های جنسی استروئیدی موجود در غذاها:
مواجهه با این مواد نه تنها از طریق کشاورزی و صنعت، بلکه از طریق تغذیه و استفاده از این ترکیبات در محصولات غذایی و بسته بندی آنها می تواند صورت گیرد (از جمله از طریق باقیمانده آفت کش ها در میوه ها و سبزی ها و بسته بندی های پلاستیکی مواد غذایی). برخی مواد غذایی نیز به طور طبیعی حاوی این هورمون ها هستند، مانند هورمون های استروئیدی طبیعی تستوسترون (هورمون مردانه)، استروژن و پروژسترون (هورمون های زنانه) در منابع حیوانی و در بافت گوشت قرمز، مرغ و طیور و ماهی. شیر و فرآورده های لبنی، گیاهان و مخمر نیز به طور طبیعی حاوی این هورمون ها می باشند.
آلاینده های شیمیایی محیطی و ناباروری: برخی آلاینده های محیطی نیز اثرات نامطلوبی بر سیستم تولید مثل انسان دارند. مصرف آب و مواد غذایی آلوده به این مواد شیمیایی و سمی با فعالیت شبه هورمونی منجر به عوارض مختلف از قبیل ناباروری، تمایز جنسی غیر طبیعی و سرطان می شود که گاه غیر قابل جبران است.
فتالات ها: دی اتیل هگزیل فتالات (DEHP) یک ماده سمی و سرطانزا برای سیستم تناسلی حیوانات بوده و به طور بالقوه برای انسان مضر است (به علت استفاده از مواد پلاستیکی در طب و بسته بندی مواد غذایی و نفوذ این ماده در محصولات). فتالات ها منجر به ایجاد سیکل بدون تخمک گذاری و در نهایت PCOS می شوند.
PCB ها: این مواد به طور طبیعی وجود ندارند، بلکه حاصل فعالیت های صنتعی هستند و در مقادیر اندک وارد محیط می شوند. PCB ها در دوران جنینی و نوزادی باعث نارسایی سیستم تناسلی و در نهایت ناباروری در بزرگسالی می شوند.
دی اکسین: این ماده از محصولات تجاری نبوده، بلکه از موا زائد حاصل از تولیدات شیمیایی مانند صنعت تولید کاغذ و خمیر کاغذ می باشد. مواجهه با این ماده بیشتر از طریق رژیم غذایی است و به علت محلولیت در چربی، محصولات لبنی منبع اصلی آلودگی با دی اکسین هستند ویژگی اصلی دی اکسین، مانند PCB، فعالیت ضد استروژنی آن است.
منبع:نشریه دنیای تغذیه - ش100