تاریخ خبر : 1393/3/20 – تهران-ایرنا-از نظر بسیاری از کارشناسان تغییر رویکرد سیاست خارجی ایران از تقابلی به تعاملی در دولت تدبیر و امید که به ترسیم چهره ی مثبت و صلح طلب از ایران در میان افکار عمومی جهان منجر شد، بستر اصلی رشد 240 درصدی ورود گردشگران اروپایی به ایران بوده است.
«مسعود سلطانی فر» رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری چندی پیش در نشست هم اندیشی فعالان بخش خصوصی صنعت گردشگری، از رشد 240 درصدی ورود گردشگران اروپایی به ایران در 45 روز نخست سال جاری نسبت به زمان مشابه سال گذشته خبر داد.
از نگاه سلطانی فر، رویکرد گسترش تعامل با سایر کشورهای دنیا، اجرای سیاست تشنج زدایی دولت تدبیر و امید و قبول حقوق حقه ی ایران در استفاده از فناوری هسته یی، سه عامل اصلی اشتیاق گردشگران اروپایی برای سفر به کشورمان است. به گفته ی وی 99 درصد گردشگرانی که به ایران سفر می کنند وقتی با فرهنگ و فضایی غیر از آنچه شنیده اند روبرو می شوند مروج و مبلغ کشور ما می شوند.
روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و ترسیم چهره ی جدید از ایران در عرصه ی بین المللی و گشوده شدن فضای اجتماعی، سبب ایجاد امیدواری نسبت به توسعه و گسترش صنعت سبز گردشگری شد.
«جردی موراتو» قاضی و استاد دانشکده ی حقوق دانشگاه بارسلون اسپانیا، یکی از گردشگران اروپایی است که به همراه خانواده ی خود چند صباحی میهمان جاذبه های گردشگری ایران بود و برای نخستین بار از مکان هایی همچون تهران، اصفهان، شیراز، کرمان، بندرعباس دیدار کرد. نکته ی دارای اهمیت در گفت و گوی این گروه کوچک گردشگر با گروه پژوهش های خبری ایرنا، احساس امنیت، آرامش و تصویر جدیدی از ایران بود که پیش از این با توجه به تبلیغات سوء علیه کشورمان هرگز به آن فکر نمی کردند.
مادر این خانواده از خاطره ی پیش از سفر خود سخن می گوید که بیشتر دوستان نزدیکش، او را از آمدن به ایران منع می کردند اما حال با دید تازه یی که از ایران در ذهن دارد، به محض بازگشت، دوستانش را تشویق به سفر و بازدید از جاذبه های دیدنی و تاریخی ایران می کند.
***اهمیت تصویر مثبت جهانی کشور در توسعه ی گردشگری
«محمد حسین ایمانی خوشخو» رییس دانشگاه علم و فرهنگ و عضو هیات علمی دانشکده ی گردشگری این دانشگاه در گفت وگو با گروه پژوهش های خبری ایرنا، تصویر مناسب از کشور مقصد را یکی از مشوق های اصلی انتخاب مقصد سفر گردشگر عنوان کرد و گفت: آمار و ارقام بیان شده در این روزها نشانگر رشد ورود گردشگران خارجی به کشور است که وقتی در جایگاه علت یابی قرار می گیریم، به اهمیت مبحث تصویر گردشگر از کشور مقصد، قبل از سفر می رسیم؛ در حدود یک سال گذشته، روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و رویکردهای صلح آمیز آن کمک شایانی به تصویرسازی مثبت از کشورمان برای گردشگران و محو کردن تبلیغاتی که در گذشته در عرصه ی بین المللی علیه ایران بود، کرد.
وی یادآور شد که کار خاصی در این عرصه هنوز صورت نگرفته اما همین حضور دولت، شعارهای رییس جمهوری و بازتاب های بین المللی مثبت سخنان وی به هموار شدن مسیر کمک کرده است.
«ایمان زارع نیا» مدیر عامل گروه هتل های بین المللی پاسارگاد هم در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا، تغییر رویکرد دیپلماسی دولت یازدهم و در پی آن تغییر نوع نگرش گردشگران اروپایی به ایران را عامل رشد 240 درصدی گردشگران دانست و تصریح کرد: وزارتخانه های امور خارجه در بسیاری از کشورها اینک به جای این که مردم را از سفر به ایران باز دارند، توصیه به سفر می کنند و به گردشگر اطمینان خاطر می دهند.
*** ضرورت بهبود وضعیت زیرساخت های گردشگری
به نظر می رسد صنعت گردشگری ایران در دولت یازدهم وارد مرحله ی تازه یی شده است. دیگر از فضای هراس گذشته خبری نیست و آن احساس ناامنی نیز از بین رفته است اما با مشکل های زیر بنایی در حوزه ی گردشگری، حرکت در جاده ی رقابت همچنان با مشکل های جدی رو به روست.
در جهان امروز، از صنعت گردشگری که آمیزه یی از فعالیت های گوناگون از حمل و نقل و تغذیه تا اقامت و مدیریت رویدادهاست، به عنوان بهترین منبع درآمد و تبادل فرهنگی بین کشورها یاد می شود؛ صنعتی که از سال 1750 تا 1850 میلادی یعنی همزمان با انقلاب صنعتی به وجود آمد و «توماس کوک» انگلیسی در سال 1845 نخستین آژانس مسافرتی را در کشورش افتتاح کرد.
در ایران نیز، «ایران تور» نخستین موسسه ی گردشگری بود که در تهران و در سال 1319 خورشیدی آغاز به کار کرد و و آژانس مسافرتی «برادران مهاجری» نخستین آژانسی بود که در سال 1325 همزمان با شروع فعالیت های پروازی هواپیمایی در کشور شروع به کار کرد.
گرچه ایران از نظر برخورداری از تنوع جغرافیایی، فرهنگ و تاریخ کهن، وجود آثار باستانی فراوان و جاذبه های طبیعی و دیدنی نادر جزو بیست کشور شاخص در دنیا محسوب می شود اما در میان 166 کشور عضو سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، ایران از نظر جذب گردشگر در مقام پنجاه و چهارم قرار دارد.
فرانسه با 83 میلیون گردشگر بیشترین میزان جذب گردشگر را در سال 2012 میلادی داشته است. پس از این کشور، آمریکا با جذب 66.9 میلیون و چین با جذب 57.7 میلیون به ترتیب در رتبه های دوم و سوم از این نظر قرار گرفته اند.
خوشخو درباره ی جذابیت های گردشگری ایران معتقد است: کشورهای اروپایی به عنوان گردشگران فرهنگی و دوستداران ابنیه های تاریخی و معماری علاقه مند سفر به ایران هستند. افزون بر این، جاذبه های مذهبی نیز به دلیل این که با فرهنگ و هنر ایرانی در آمیخته شده اند، از مناطق مورد علاقه ی بازدیدکنندگان است. به همین دلیل حرم امام هشتم شیعیان و امامزاده های دیگر که بیشتر در مناطق خوش آب و هوا قرار دارند می توانند در ابعاد مختلف، هدف سفر این گردشگران قرار بگیرند و در کنار مراکز گردشگری طبیعی و تاریخی، منبع درآمد و اشتغال باشند.
گسترش صنعت گردشگری، به رخ کشیدن هویت و تمدن، دستاوردهای اقتصادی، ایجاد اشتغال و زمینه های سود و منفعت کشور را به همراه دارد اما باید در نظر داشت که کمبود امکانات و زیرساخت های استاندارد از جمله مشکلاتی است که با ورود حجم انبوه گردشگران خارجی با آنها رو به رو هستیم. یکی از این مشکلات زیر ساختی، کمبود هتل و اسکان گردشگران است.
زارع نیا مدیرعامل گروه هتل های بین المللی پاسارگاد در ادامه ی گفت و گو با ایرنا هدف اصلی ورود گردشگر به کشور را ایجاد اشتغال، عمران و آبادانی در کشور و حضور پررنگ تر در عرصه های جهانی دانست و افزود: با بهره برداری کافی از جاذبه های غنی گردشگری، ساخت فیلم های مربوط به گردشگری، تبلیغات بین المللی و تصویرسازی فرهنگی، می توان در عرصه های بین المللی حرفی برای گفتن داشت.
وی معتقد است که هر چند با تغییر مدیریت و سیاست هایی که در حدود یک سال گذشته صورت گرفته، وضعیت خوبی در این عرصه ترسیم شده است اما هنوز برای استفاده از گردشگری در توسعه ی اقتصادی تلاش چشمگیری صورت نگرفته و توجه کافی به توسعه ی زیرساخت ها نشده است که همین امر می تواند در بلند مدت بر عکس عمل کند؛ یعنی در جایی که افرادی که قصد سفر به ایران را دارند نتوانند سفر کنند، این مساله به منفی شدن نگاه این افراد منجر می شود.
زارع نیا افزود: با توجه به دستور رهبر معظم انقلاب در راستای رشد و پویایی اقتصادی، نگاه ویژه ی سیاست های اجرایی دولت در بخش صنعت گردشگری هم پررنگ تر شد و تسهیلات ارایه شده برای توسعه ی زیرساخت ها افزایش یافت و طرح های جدیدی در این زمینه ارایه شد. ما نیز به عنوان بخشی از این حوزه، به دولت پیشنهاد دادیم به دلیل این که توسعه ی زیرساخت های گردشگری زمان بر است و شهرهایی همانند اصفهان، یزد، تهران، شیراز با مشکل روبه رو هستند، برای از بین رفتن مشکل کمبود هتل و محل اقامت گردشگران، از آپارتمان های مسکونی برای اسکان گردشگران خارجی استفاده کند؛ بدین معنا که مجتمع های مسکونی که در زمان حاضر خالی از سکنه هستند را به بخش گردشگری و گروه های هتلی واگذار کند تا مطابق با استاندارد هتل های جهان تجهیز شود؛ این کار باعث می شود هم وضعیت بازار مسکن از رکود خارج شود و هم وضعیت گردشگری به سمت رشد و توسعه حرکت کند.
خوشخو هم در این رابطه معتقد است: در ظاهر وقتی می خواهند از مشکلات گردشگری در کشور سخن بگویند ابتدا به سراغ بخش تقاضا می روند و این که چه کنیم تا گردشگر وارد شود. اما مشکل اصلی ما در بخش عرضه است چرا که تقاضا به اندازه ی کافی وجود دارد. همچنین در زمان حاضر، به صورت بالقوه فضای مناسب پذیرش گردشگر و توسعه ی این صنعت را در اختیار داریم اما نکته اصلی این است که ما از این فضا درست استفاده کنیم و بتوانیم با شیوه های زیربنایی آن را به بالفعل درآوریم. ما در گذشته از این فرصت ها داشتیم اما متاسفانه از آن به درستی استفاده نشد. الان هم این تصویری که از ایران در ذهن گردشگران ساخته شده و مثبت است، به شکل طبیعی با حضور دولت اتفاق افتاده اما اگر سیاستگذاران در بخش صنعت گردشگری، از آن استفاده ی صحیح کنند، این تصویر ادامه دار خواهد بود.
توجه پایدار بلند مدت به نهادها و مجموعه های فعال در عرصه ی گردشگری و تشویق آژانس های گردشگری، در نگاه رییس دانشکده ی گردشگری مناسب ترین برنامه ی ماندگار در استفاده ی بهینه از این صنعت است؛ چرا که در غیر این صورت، اشاعه ی این تفکر که سودرسانی کوتاه مدت را به سرمایه گذاری بلند مدت ترجیح بدهد نتیجه ی عکس به همراه خواهد داشت.
باید در نظر داشت که شهرهای بزرگ گردشگرپذیر ما مشکل امکانات دارند که اگر این طور ادامه دار باشد می تواند نتیجه ی عکسی در ذهن گردشگر شکل دهد. همه ی این جوانب باید با هم دیده شود و درصورتی که ما در توسعه ی شرایط وامکانات نکوشیم و تنها به تبلیغ بپردازیم، می تواند برای جذب گردشگر اثر عکس داشته باشد که این امر هم با یک برنامه ریزی مناسب در راستای فراهم کردن امکانات لازم برطرف خواهد شد.
امروزه دولتها به گردشگری به عنوان یک علم نگاه می کنند؛ علمی که اگر با سیاستگذاری صحیح همراه شود، می تواند پیامدهای مثبتی در عرصه های مختلف اقتصادی و اجتماعی داشته باشد.
