٤٠ برنامه برای توسعه گردشگری کشور تدوین شده؛ برنامه‌هایی برای اجرای پروژه‌ای «بزرگ» به نام «شهر گردشگر» که البته هنوز پر از ابهام است.
به گزارش ، شهروند نوشت: معاون گردشگری کشور دیروز به بهانه نشست خبری به مناسبت روز جهانی گردشگری، از شهرگردشگر صحبت کرد؛ پروژه‌ای که از زمان آغاز به کار رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی، به‌عنوان «مهمترین برنامه» علی‌اصغر مونسان مطرح شده است، با این حال، چنان برای همه مبهم است که در نشست دوساعته دیروز خبرنگاران مدام درباره جزییات و چیستی آن پرسیدند و به پاسخ روشنی نرسیدند.
استراتژی‌های پروژه «شهرگردشگر» در گفته‌های محمد محب‌خدایی، معاون گردشگری بارها به مثال‌هایی از ترکیه و کیش ختم شد و ابهام ٤٠ برنامه معاونت گردشگری برای عبور از دوره‌گذار و برنامه‌ریزی‌های پروژه شهرگردشگر را بیشتر از پیش کرد. این نخستین نشست خبری محب‌خدایی، یک‌ماهی پس از انتصاب او به‌عنوان معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بود. او که پیش از این معاون گردشگری جزیره کیش بوده، یکی از کسانی است که با آمدن مونسان از کیش و نشستنش بر صندلی ریاست سازمان میراث فرهنگی به این سازمان آمده تا این‌بار گردشگری کل کشور را مدیریت کند. همین است که دیروز در نشست خبری این سابقه هم به بحث گذاشته شد که «برنامه‌هایی نظیر شهرگردشگر که در جزیره کیش اجرا شده، لزوما برای کل کشور عملی نیست.»
هر گردشگر به مثابه ٣٠ بشکه نفت
معاون گردشگری جدید هم آنطور که انتظار می‌رفت، در آغاز سخنانش درباره جایگزینی گردشگری به جای نفت سخن گفت و در این‌باره آماری هم داد. او گفت: «خیلی از کشورهایی که به ذخایر نفتی دسترسی ندارند، برای توسعه فزاینده در حوزه اقتصادی از گردشگری استفاده می‌کنند. ما در بین ١٢٦ کشور جهان در حوزه گردشگری بعد از برجام تقریبا چهار پله صعود کرده‌ایم و در حوزه گردشگری به جایگاه ٩٣ رسیده‌ایم. طبق تأکید ریاست‌جمهوری و اسناد بالادستی باید از ٥میلیون گردشگر فعلی به ٢٠میلیون گردشگر برسیم، اما برای دستیابی به این هدف باید چه کنیم؟ یکی از تأکیدات مهم این است که صنعت گردشگری در کنار صنعت نفت جایگاه خود را پیدا کند.»
محب‌خدایی با گفتن این مطلب اضافه کرد: «هر گردشگری که به کشور می‌آید، ١٢٠٠دلار درآمد با خود می‌آورد. ارزآوریِ صنعت گردشگری عادلانه یکی از مزیت‌های آن است. اگر درآمد هر بشکه نفت را ٤٠دلار درنظر بگیریم، ارزآوری هر گردشگر معادل ٣٠ بشکه نفت است.» این آمار البته پیش از این از سوی مونسان در مراسم معارفه او عنوان شده بود.
او با این مقدمه از استراتژی‌های معاونت برای توسعه گردشگری گفت: «حدود ٤٠ برنامه برای توسعه گردشگری کشور به‌عنوان استراتژی دوره‌گذار تدوین شده است و اجرایی می‌شود. ذخایر ما در حوزه گردشگری استان‌ها هستند که حکم ذخایر نفتی را دارند و باید از آنها بهره‌برداری کنیم.»
معاون گردشگری ادامه داد: «ما باید برای حرکت در مسیر توسعه گردشگری یک استراتژی داشته باشیم، موضوع شهر گردشگر و برنامه‌ریزی و برای گذار از این دوره، اتاق فکر دارد.»
شهر گردشگر چیست
مونسان با آمدن به سازمان میراث فرهنگی گفته بود که می‌خواهد با پروژه شهرگردشگر، نقش گردشگری در روند توسعه ملی را احیا کند. او توضیح داده بود که شهر گردشگر مکملی برای شهر ایده‌آل است؛ یعنی شهری که علاوه بر برخورداری از ویژگی‌های شهر ایده‌آل برای شهروندانش، تسهیلات، زیرساخت‌ها و استانداردهایی برای گردشگران هم دارد. اینطور که رئیس سازمان میراث فرهنگی در مراسم معارفه‌اش گفت، شهرهای منتخبی برای این طرح درنظر گرفته شده است. با این حال در گفته‌های دیروز معاون او، بیش از این سخنان، جزییات چندانی گفته نشد.
محب‌خدایی گفت: « «شهر گردشگر» قرار نیست شهری ایده‌آل باشد، بلکه برنامه‌ریزی‌ها و مدیریت را علاوه‌بر شهروندان بر جامعه گردشگر متمرکز می‌کند.» او وقتی با واکنش خبرنگاران و سوال چندباره درباره برنامه‌ریزی برای این طرح و وسعت اجرای آن و جزییات مواجه شد، چنین پاسخ داد: «کشورهایی که گردشگری فعال دارند، با برنامه پیش می‌روند و از ظرفیت‌های خود بهترین بهره را می‌برند. ما هم باید سعی کنیم بحث‌ها را عملیاتی کنیم و با دیدن راندمان کارها برای ادامه مسیر به شکل درست‌تر و بهره‌وری بیشتر، برنامه‌ریزی کنیم.»
محب‌خدایی توضیح داد که برنامه‌ریزی در فرودگاه، بازار یا بیمارستان در شهر گردشگر با آنچه در شهر ایده‌آل وجود دارد، متفاوت است. به‌طوری که در شهرگردشگر حتی صداوسیما هم در تمام برنامه‌های خود ظرفیت‌های گردشگری را می‌گنجاند و معرفی می‌کند. با این توضیح باز هم ابهام‌های دیگری مطرح شد؛ آیا در شهرهای مورد نظر که هنوز به‌طور مشخص انتخاب نشده‌اند، با فرودگاه‌ها و بیمارستان‌ها، شهرداری‌ها و نهادهای دیگر هماهنگی لازم صورت گرفته است؟ ضمانت اجرایی این طرح چیست؟
در این‌باره بالاخره معاون گردشگری پاسخی داد که البته خالی از جزییات بود: «ما با مسئولان هواپیمایی کشور، به‌عنوان نخستین قدم برای شهرگردشگر، رایزنی کردیم تا شبکه سفر ایران ترسیم شود. به‌علاوه با وزارت کشور مذاکراتی داشتیم تا شهرداری‌ها برای ایجاد زیرساخت نرم‌افزاری استان‌ها فعال شوند و موارد بسیار دیگری در ارتباط به شهر گردشگر درحال پیگیری است.»
در ادامه نشست خبری، او با اشاره به این‌که در کشور ما برخی شهرها ناخواسته در مسیر شهر گردشگر قرار گرفته‌اند، گفت: «با اجرای یک برنامه مدون، می‌خواهیم این مسیر را با سرعت بیشتری دنبال کنیم.» به گفته محب‌خدایی شهرهایی مثل مشهد، کرمان و کیش به‌عنوان پایلوت اجرای طرح شهر گردشگر انتخاب شده‌اند و چند شهر دیگر هم این ظرفیت را دارند؛ مثل تبریز و زنجان.
معاون گردشگری اضافه کرد که «اگر بخواهیم به جذب گردشگر برسیم، باید زبان مشترکی در ارکان مختلف جامعه داشته باشیم. نگرش مدیریت شهری باید در راستای توسعه صنعت گردشگری تغییر کند. یکی از برنامه‌های اصلی ما این است که مسئولان اصلی شهر را به‌عنوان مشاوران مدیران کل میراث‌فرهنگی استان‌ها داشته باشیم و رقابت بین استان‌ها برای این تغییر نگرش ایجاد شود.»
با وجود این توضیحات اما واکنش‌ها به شهرگردشگر همچنان منفی بود و گفته شد که شهرگردشگر «هنوز در مرحله طرح است.» و «برنامه مشخص و هدف واضحی» برای آن در نظر گرفته نشده تا به درستی به مرحله اجرا برسد.
مشکل زیرساخت نیست
درحالی که در کنار مشکلات دیگر، همیشه نبود زیرساخت به‌عنوان اصلی‌ترین سد راه گردشگری کشور بیان شده اما محب‌خدایی در سخنانش چندبار تأکید کرد که اینطور نیست: «بحث اصلی گردشگری درحال حاضر زیرساخت نیست، زمان پر و خالی‌شدن گردشگر از کشور ما زیگزاگی است و یک برنامه واحد ندارد.»
او ادامه داد: «ما باید در حوزه آمار به یک زبان مشترک برسیم تا یک برنامه تدوین و تعریف کنیم. توسعه متوازن گردشگری در کشور هنوز وجود ندارد و این یکی از معضلات جدی در این حوزه است، عوامل متعددی در توسعه گردشگری نقش دارند که اگر یکپارچه عمل نکنند، به موفقیت نمی‌انجامد.»
روز جهانی گردشگری با تِم محرم
معاون گردشگری کشور در بخش دیگری از سخنانش از برگزاری روز جهانی گردشگری، در ٥ مهرماه، با تِم «محرم» خبر داد. او دراین‌باره گفت: «روز جهانی گردشگری امسال در ایران با محرم متقارن شده و از آن‌جا که در تمام شهرهای ایران برنامه‌های مناسبتی، آیینی و مذهبی برگزار می‌شود، تصمیم گرفته شد از این ظرفیت برای گرامیداشت روز جهانی گردشگری استفاده شود.»
بر این اساس به گفته او، درحالی که مراسم شهرهای زیارتی مثل مشهد و قم و آیین‌هایی که در زنجان، کاشان و مشهد اردهال برگزار می‌شود، همیشه برای گردشگران جذاب بوده است، باید از این ظرفیت در روز جهانی گردشگری استفاده کرد.
معاون گردشگری در ادامه درباره جزییات برنامه‌های این روز هم گفت: «برنامه‌ای ملی در کل کشور وجود دارد. ما فقط به استان‌ها اعلام می‌کنیم تا روی مراسم‌های مناسبتی و آیینی محرم بیشتر تأکید کنند.»
