پوست نوزاد بسیار نرم و لطیف است و نیاز به مراقبت خاص و توجه ویژه والدین دارد. گاهی این پوست لطیف دچار مشکلاتی میشود که باید سریعا به آنها رسیدگی کرد تا نوزاد در معرض ناراحتیهای پوستی مزمن قرار نگیرد. دوره یک ماهه اول عمر را دوره نوزادی نامگذاری کردهاند. دراین دوران در تمامی ارگانهای بدن رشدونمو بطور سریع اتفاق افتاده وهمین موضوع باعث یکسری تغییراتی میشود که درپوست این تغییرات بطور واضحتری دیده میشود.
جوشهای سرسفید صورت
در رحم مادر، نوزاد در معرض هورمونهای بدن مادر قرار میگیرد.
این هورمونها، تولید چربی را افزایش میدهند و غدد چربی نوزاد را میبندند. در نتیجه جوشهای نوزاد از رحم مادر شروع میشوند.
معمولا در طی چند هفته، جوشهای بینی و گونه نوزاد بهبود مییابند و نیازی به لوسیون و یا کرم خاص برای درمان ندارند.
بثورات پوستی پوشک
اگر نوزاد دچار قرمزی پوست در ناحیه پوشک شود، دچار بثورات پوستی پوشک شده است.
اگر برای مدت طولانی پوشک خیس بماند و یا سفت بسته شده باشد، موجب بروز بثورات پوستی میشود.
لذا پوشک نوزاد را زود به زود عوض کنید.
نوزاد را تا حد امکان با آب ولرم بشویید (خصوصا موقع مدفوع کردن) و پماد مخصوص سوختگی پای نوزاد (با تجویز پزشک اطفال) را بمالید از کرمی مثل زینک اکسیداستفاده کنید .
خال مادرزادی
این خالها ارثی نیستند.
این خالها ممکن است هنگام تولد نوزاد و یا چند ماه بعد از تولد بروز کنند.
این خالها نیاز به درمان ندارند و نباید نگران باشید.
بیماری پوستی Cradle Cap
Cradle Cap نوعی بیماری پوستی میباشد که فلسهای زرد و یا قهوهای روی پوست سر نوزاد تشکیل میشود.
این بیماری پوستی در طی ماه اول و یا دوم زندگی خود را نشان میدهد و معمولا در سال اول زندگی از بین میرود.
Cradle Cap را به نام درماتیت سبورئیک نیز مینامند و به دلیل افزایش چربی پوست میباشد و ظاهر پوست را فلسمانند (پوسته پوسته) و مومیشکل میکند و بثورات قرمزرنگ روی پوست سر، ابرو، پلک، دو طرف بینی و یا پشت گوشها تشکیل میدهد.
پزشک در این مورد استفاده از شامپوهای مخصوص، روغن بچه، کرمها و لوسیونهای مخصوص را توصیه میکند.
اگزما
اگزما عبارت است از بثورات قرمزرنگ پوست که خارش دارند. در نوزادانی که سابقه خانوادگی ابتلا به آسم، آلرژی و یا درماتیت آتوپیک دارند، اگزما شایع است. اگزما، خارش زیادی دارد و با گذشت زمان ضخیم، خشک و پوسته پوسته میشود. عوامل تحریک کننده اگزما را شناسایی کرده و از آنها دوری کنید. استفاده از صابون و مواد شوینده ملایم و مقدار کمیکرم مرطوب کننده برای بهبود اگزما مفید است.
اگزمای سرشتی یا درماتیت آتوپیک: بسیاری از شیرخوارانی که زمینه آلرژی دارند تا ماه سوم زندگی ضایعه پوستی ندارند اما از همین زمان است که دچار خشکی، قرمزی و پوستهریزی روی گونهها میشوند. شیرخوار اغلب به علت خارش ضایعات ناآرام است. بهتدریج ممکناست ضایعات ترشحدار و سپس عفونی شوند.
با چهاردست وپا راه افتادن شیرخوار، ساعد و ساق پا نیز درگیر و با بزرگتر شدن شیرخوار چینهای گردن، آرنج و زانو هم دچار قرمزی و التهاب میشوند. شیرخواران آتوپیک به بسیاری از مواد آلرژی دارند و باید بیماری آنها را کنترل کرد تا آرامش پیدا کنند. لباسهای پشمی برای این شیرخواران خارشزاست. برخی موادغذایی و حتی شیرگاو میتواند مشکل آنها را تشدید کند.
عرق سوز شدن
برجستگیهای صورتی- قرمزی پوست که در گردن، اطراف پوشک، زیربغل و چینهای پوست بدن نوزاد نمایان میشود به علت عرق کردن نوزاد میباشد.عرق جوش یا میلیاریا نامیده میشود. این حالت از احتباس عروق تجمعیافته از مجاری غده عرق در نتیجه بسته شدن با تودههای شاخی به وجود میآید. عرقجوش در بیشتر موارد با حرارت و هوای مرطوب ایجاد میشوند ولی ممکن است با حرارت بالا نیز بهوجود آیند. این بثورات در شیرخوارانی که به آنها لباس خیلی گرم میپوشانند حتی در طول زمستان در فضای بسته به وجودمیآیند. گاهی ضایعات عرقجوش به صورت دانههای شفاف و بدون التهاب و گاهی به صورت ضایعات قرمز التهابی هستند. ضایعات معمولا محدود به جایگاههای بسته یا نواحی چینمانند گردن یا زیربغل است. معمولا عرقجوشهای سطحی شفاف و بیالتهاب و عمیقترها قرمز و ملتهب هستند.
محیط خنک و خشک و لباسهای گشاد و نخی برای درمان عرق سوز به کار میرود.
اگر شما لباس زیادی تن نوزاد کنید، حتی این عرق سوز شدن در زمستان نیز بوجود خواهد آمد.
برجستگیهای سفید پوست (میلیا)
معمولا این برجستگیها روی بینی و صورت ظاهر میشوند. میلیا به علت مسدود شدن غدد چربی پوست بوجود میآید. میلیا در برخی مواقع به نام آکنه نوزاد نیز نامیده میشود، اما آکنه مربوط به تغییرات هورمونی است. غدد چربی نوزاد بعد از چند روز و یا چند هفته باز میشوند و برآمدگیها ناپدید میشوند و درمانی نیاز ندارند.
عفونت قارچی نوزاد
بعد از مصرف آنتی بیوتیک، عفونتهای قارچی ایجاد میشود و با توجه به نوع عفونت، در جاهای مختلف بدن نوزاد تشکیل میشود. برفک در زبان و دهان نوزاد ظاهر میشود و ظاهری مانند شیر خشکیده دارد. قارچهای بثورات پوشک، قرمز روشن هستند و غالبا در لبهاین بثورات، جوشهای قرمزرنگ کوچک بوجود میآید. برفک دهان با شربت ضد قارچ درمان میشود و کرمهای ضد قارچ نیز برای درمان قارچهای بثورات پوشک استفاده میگردند.
رنگ زرد پوست یعنی یرقان
معمولا طی 2 - 3 روز اول بعد از تولد، رنگ پوست و چشم نوزاد زرد است. این زرد شدن در نوزادان نارس معمولا دیده میشود. زرد شدن بعلت زیادی بیلی روبین خون میباشد. بیلی روبین از شکستن گلبولهای قرمز خون بوجود میآید. معمولا این زردی طی 1 تا 2 هفته اول بعد از تولد ناپدید میگردد. اما بهتر است این زردی تحت نظر پزشک و با بستری کردن نوزاد در بیمارستان درمان گردد تا عوارض خطرناکی در پی نداشته باشد. برای درمان این نوزادان در بیمارستان، از نوردرمانی (فتوتراپی) استفاده میکنند.
نیش لک لک (Stork bites)
رگهای خونی نابالغ میتواند تکههای کوچک قرمز رنگی را به نام نیش لک لک بوجود آورد.
این تکهها بر روی صورت و پشت گردن نوزاد دیده میشود.
گریه کردن ممکن است آنها را روشنتر کند، اما معمولا در یک سالگی از بین میروند.
آفتاب سوختگی نوزاد
اگر کودک مدت زیادی در معرض نور خورشید قرار بگیرد، دچار آفتاب سوختگی خواهد شد. پس بهتر است در شش ماه اول زندگی، نوزاد را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید.
پس از شش ماهگی میتوانید از کرمهای ضدآفتاب مخصوص کودک، کلاه و چتر استفاده کنید.
برای آفتاب سوختگی خفیف نوزاد، هر روز به مدت 10 تا 15 دقیقه با یک پارچه خنک، بدن نوزاد را بمالید.برای آفتاب سوختگی شدید نوزاد به پزشک اطفال مراجعه کنید.
«دانههای مغولی»
در نوزادان با پوست تیره شایع است. این دانهها، مسطح و آبی –خاکستری رنگ هستند و ممکن است بزرگ یا کوچک باشند.
رنگدانههایی که به سطح بالایی پوست راه نمییابند مسوول ایجاد این دانهها هستند و معمولا بهطور خود به خود در سنین مدرسه از بین میروند.
لک سالمون
گاهی در ناحیه بین ابروها، پلکها، لب بالا و در قسمت پشت گردن یک لک صورتی رنگ جلبنظر میکند که هنگام گریهکردن شیرخوار واضحتر میشوند. این ضایعات نشانگر گشادی عروق موضعی هستند و معمولا چند ماه باقیمیمانند و ممکناست در زمان گریهکردن یا تبخیر درجه حرارت محیط بیشتر قابلدیدن شوند. بیشتر ضایعات بهتدریج کمرنگ و ناپدید میشوند ولی در مناطق پشت گردن و نواحی پشتسر اغلب باقی میمانند.
اریتم سمی
این ضایعات شامل دانههای زرد سفید به قطر 1- 2 میلیمتر و با حاشیه قرمزرنگ هستند که در 50 درصد شیرخواران هنگام تولد دیده میشود. آنها خوشخیم هستند و خودبهخود برطرف خواهندشد. هیچ میکروبی داخل دانههای چرکی اریتم سمی وجود ندارد. علت بیماری مشخص نیست و طول دوره بیماری نیز کوتاه است و هیچ درمانی لازم نیست. پس برخلاف اسم ترسناک این ضایعات، هیچ خطر خاصی شیرخوار را تهدید نمیکند.