اوت کوتور (Haute couture) عبارتی فرانسوی به معنای مد سطح بالا است و به خلق پوشاک سفارشی توسط خیاط‌های ماهر در صنعت طراحی مد اشاره دارد. در لباس‌های اوت کوتور از پارچه‌های مرغوب و گران‌قیمت خاص و غیرمعمول استفاده‌شده و تمام مراحل دوخت آن‌ها، با دست و توسط دوزندگان مجرب و توانا انجام می‌شود. دقت و ظرافت بسیار وقت‌گیر در تولید این لباس‌ها، با استفاده از تکنیک‌های دوزندگی دستی ویژه انجام می‌شود.
ریشه شناسی
کلمه «کوتور»در زبان فرانسه به معنای دوزندگی و کلمه «اوت» به معنای بالا است. کوتور گاهی با مفهوم مد، خیاطی یا سوزن‌دوزی و یا به‌عنوان مخفف عبارت «اوت کوتور» نیز به کار می‌رود. لباس اوت کوتور، به طور معمول به سفارش یک مشتری و با اندازه‌های او دوخته می‌شود. با توجه به زمان، هزینه و مهارتی که صرف هر لباس می‌شود و سطح بالای دوزندگی این لباس‌ها، قیمت اهمیتی برای مشتری ندارد و لباس‌های اوت کوتور بدون برچسب قیمت ارائه می‌شوند.
تاریخچه مجلل
پیشینه اصیل اوت کوتور به گذشته‌های دور و اوایل 1700 برمی‌گردد. رز برتین (Rose Bertin) طراح لباس فرانسوی مخصوص ملکه ماری آنتونت (Queen Marie Antoinette) را می‌توان پایه‌گذار اوت کوتور در فرهنگ فرانسه نامید. رهبری فرانسه در مد اروپا، تا قرن 18 ادامه داشت. زمانی که هنر، معماری، موسیقی و مد فرانسه از کاخ ورسای (Versailles) به سراسر اروپا منتشر می‌شد.
راه‌اندازی خطوط راه‌آهن و ساختن کشتی‌های بخار، سفر به اروپا را آسان‌تر کرد. سفر زنان ثروتمند به پاریس، برای خرید لباس، کیف و کفش، کلاه و زیورآلات، بسیار رایج شد. خیاط‌های فرانسه، به بهترین‌های اروپا تبدیل‌شده و پارچه‌های پاریسی بهتر از هر نوع پارچه بومی دیگر محسوب می‌شدند.
پدر اوت کوتور
عبارت اوت کوتور پس از آثار طراح نامدار انگلیسی و پدر طراحی سطح بالا زنانه، چارلز فردریک ورث (Charles Frederick Worth) در نیمه قرن نوزدهم پاریس شهرت جهانی یافت. در فرانسه مدرن، از اوت کوتور فقط برای مواردی با استانداردهای خاص، استفاده می‌شود. ولی به‌طورکلی، این عبارت به لباس‌های تولیدشده در سطح بالا، سفارشی و دست‌دوز گفته می‌شود؛ چه در پاریس تهیه‌شده باشند، چه در دیگر پایتخت‌های مد مانند میلان، نیویورک و لندن یا توکیو. در هر صورت، این عبارت به خانه‌های مد یا طراحانی اطلاق می‌شود که لباس‌های انحصاری خلق می‌کنند.
خیاط‌های ماهر
واژه couturier (به معنی خیاط یا خیاط‌خانه) به مکان یا فردی گفته می‌شود که در صنعت مد و لباس فعالیت کرده و برای مشتریان خاص، محصولی سفارشی تولید می‌کند.
در دهه 1960، گروهی از طراحان جوانی که زیردست مردانی چون دیور (ِDior) و بالنسیاگا (Balenciaga) آموزش‌دیده بودند، خانه‌های مد جدیدی برای خود تأسیس کردند. موفق‌ترین این طراحان جوان، اسطوره فرانسوی ایو سن لوران (Yves Saint Laurent)، پیر کاردین (Pierre Cardin)، آندره کورز (André Courrèges)، تد لاپیدوس (Ted Lapidus)، و امانوئل اونگارو (Emanuel Ungaro) بودند.
خانه‌های مد کریستین لاکروا (Christian Lacroix)، ژان پل گوتیه (Jean-Paul Gaultier) و تیری مولر (Thierry Mugler) نیز در اواخر قرن بیستم ایجاد شدند. که به دلیل هزینه‌های بالای تولید پوشاک اوت کوتور، مجموعه‌های لاکروا و مولر متوقف شدند.
قوانین اوت کوتور
در فرانسه، اوت کوتور توسط اتاق بازرگانی و صنعت پاریس (Chambre de commerce et d’industrie de Paris) تعریف و توسط قانون حمایت می‌شود. در این قانون خانه‌های مد فرانسه موظف به تولید پوشاک اوت کوتور واقعی هستند. به این معنا که، فقط برندهایی که هرساله توسط اتحادیه پوشاک اوت کوتور پاریس تأیید می‌شوند، می‌توانند با عنوان اوت کوتور فعالیت کنند. این اتحادیه (Chambre Syndicale de la Couture Parisienne) بازمانده از اصناف قرون‌وسطی، در سال 1868 تأسیس شد. اعضای این اتحادیه با به توجه تقلب‌های انجام‌شده در این صنعت، تاریخ ارائه مجموعه‌ها، تعداد مدل‌های ارائه‌شده، ارتباط با مطبوعات، پرسش‌های قانونی و مالیاتی، و فعالیت‌های تبلیغاتی برندها را مشخص می‌کنند.
این موسسه توسط چارلز فردریک ورث تشکیل شد. مدرسه وابسته به این موسسه در سال 1930 به نام اتحادیه پوشاک اوت کوتور (L’Ecole de la Chambre Syndicale de la Couture) ساخته شد. این مدرسه، تا به امروز طراحان بسیاری را به خانه‌های کوتور معرفی کرده است.
معیارهای جدید اوت کوتور
در سال 1945 معیارهای جدیدی برای اوت کوتور تنظیم و سال 1992 به‌روز شد. شرایط استفاده از عنوان اوت کوتور برای خانه‌های مد شامل موارد زیر می‌شود:
-سفارش و ساخت برای مشتریان خاص
-داشتن آتلیه در پاریس با حداقل 15 کارمند تمام‌وقت
-داشتن حداقل 20 کارمند حرفه‌ای
-ارائه عمومی حداقل 50 طرح لباس روز و شب در هر فصل مد (در ژانویه و جولای هرسال)
رقابت با پوشاک آماده
نمونه‌ای از پوشاک آماده در هفته مد نیویورکاوت کوتور امروزی، به دلیل وجود پوشاک آماده (Ready-to-Wear) محدودیت‌های قانونی را نادیده گرفته است. چراکه تقریباً هر خانه اوت کوتور، مجموعه‌های پوشاک آماده نیز ارائه می‌کند. این فعالیت موجب سرمایه‌گذاری بیشتری نسبت به مشتریان خاص و سفارشی این خانه‌ها خواهد بود. کاهش درآمد تعدادی از این خانه‌های مد باعث تمرکز بیشتر بر پوشاک آماده شده است. به همین جهت این خانه‌ها دیگر واجد شرایط خانه‌های مد اوت کوتور نیستند.
بسیاری از خانه‌های مد مطرح و مجلل مانند شانل، تنها برای برخی از مجموعه‌های خاص خود از عنوان اوت کوتور استفاده می‌کنند. این مجموعه‌ها اغلب برای فروش نیستند و یا شرایط دشواری برای خرید آن‌ها تعیین می‌شود.
نمایش‌های خاص
نمایش‌های امروزی اوت کوتور، برای فروش طراحی نمی‌شوند. هدف این مجموعه‌ها نشان دادن بالاترین سطح مد، به چالش کشیدن خلاقیت طراح‌های مبتکر عصر و پیشبرد صنعت مد جهانی است. بسیاری از مجموعه‌های پوشاک آماده از طرحی بی‌نظیر و مبتکرانه صحنه مد یک نمایش اوت کوتور الهام گرفته می شوند.
در کنار دست آورد‌های مد سطح بالا، شهرت به دست آمده برای یک خانه مد مجلل، توانایی جلب رضایت مشتری‌های خاص و سفارش آن‌ها، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
