گجت‌ پوشیدنی تا چه میزان بر سلامت خواب انسان‌ها تاثیر خواهد داشت؟

در حال حاضر در دنیایی زندگی می‌کنیم که هر جنبۀ زندگی‌مان می‌تواند به کمک تکنولوژی رنگ‌ و بوی تازه‌ای به خود بگیرد و با سرعت بیشتری به سمت ایده‌آل‌های ما حرکت کند. به‌عنوان‌مثال، روش‌های مدرنی که برای بیدار شدن از خواب مورداستفاده قرار می‌گیرند را می‌توان ازجملۀ این تغییرات دانست. گجت‌های پوشیدنی علاوه بر ارائۀ راه‌های جدید و آسان‌تر برای بیدار شدن با هدف اصلاح الگوی خواب بر اساس داده‌های پزشکی و علمی طراحی و تولید شدند. در حال حاضر ساعت‌های هوشمندی در بازار موجود هستند که توسط هشدار لرزشی رسیدن ساعات اولیۀ صبح را به کاربر اطلاع می‌دهند و بعضی از انواع پیشرفته‌تر، با ثبت و آنالیز الگوی خواب کاربر، او را به‌صورت خودکار در بهترین زمان ممکن از خواب بیدار می‌کنند. حالا سؤال اصلی نه در مورد چگونگی عملکرد این تکنولوژی‌ها، بلکه در مورد میزان تأثیرگذاری آن‌ها بر الگوی خواب افراد و درنتیجه برطرف کردن یا نکردن اختلالات خواب انسان‌های مدرن است.

پروسۀ بیدار شدن از خواب آن‌طور که عموم مردم باور دارند پروسۀ ساده‌ای نیست چراکه برای به وقوع پیوستن آن یازده انتقال‌دهندۀ عصبی و هورمون‌هایی همچون دوپامین و گلوتامات باید دست‌به‌کار شوند و اگر هر یک از این عوامل به‌درستی کار خود را انجام ندهند ممکن است عمل بیدار شدن با اختلال همراه باشد. پس قطعاً نمی‌توان بیدار شدن از خواب را تنها به باز کردن چشم خلاصه کرد. درواقع باید گفت حتی پس از باز کردن چشم نیز بیداری کامل صورت نگرفته و حدود نیم ساعت طول می‌کشد تا مغز انسان به هوشیاری کامل برسد. مشکل اینجاست که تحقیقات پزشکی نسبتاً کمی بر روی این مرحله از بیداری انجام شده و طبعاً تولیدکنندگان ساعت‌های هوشمند نیز تمرکز خود را بر مراحل قبل از باز شدن چشم متمرکز کرده‌اند.

گجت‌های پوشیدنی که امروزه در حال همه‌گیر هستند دیگر برای بیدار کردن کاربر از صداهای آزاردهنده استفاده نمی‌کنند. البته به علت اینکه این گجت‌ها تازه پای خود را به دنیای ما باز کرده‌اند هنوز نمی‌توان در مورد قابل‌اعتماد بودن آن‌ها نظر قطعی صادر کرد. به‌هرحال مشخص است این ساعت‌های هوشمند دقیقاً برای کسانی طراحی‌شده‌اند که از علاقۀ چندانی به شنیدن صداهای بعضاً گوش‌خراش در ابتدای صبح ندارند. گجت‌هایی همچون Fitbit، Jawbone و اپلیکیشن Sleep Cycle Alarm Clock با آنالیز الگوی خواب بهترین زمان ممکن برای فعال‌سازی آلارم را پیداکرده و کاربر را به بهینه‌ترین شکل ممکن بیدار می‌کنند. برای مثال ساعت هوشمند Jawbone آلارم خود را بر اساس الگو‌های 90 دقیقه‌ای خواب کاربر فعال می‌کند.

دستبند Pavlok اما برای بیدار کردن کاربران از یک روش به‌خصوص استفاده‌ می‌کند که پیش‌تر تنها برای نظامیان مورداستفاده قرار می‌گرفت. آن‌ها درواقع از طریق ارسال یک سری محرک الکتریکی استفاده می‌کنند که به‌واسطۀ آن‌ها مغز بلافاصله دستور بیداری کاربر را صادر می‌کند. یکی از دلایلی که ساعت‌های سنتی نمی‌توانستند وسیله‌های قابل‌اعتمادی برای بیدار کردن باشند وجود دکمۀ «خاموش» در آن‌ها بود. دکمۀ «تأخیر» با Snooz نیز در ساعت‌های دیجیتال تأثیر مشابهی داشت و کاربر می‌توانست حتی با هشیاری پایین آن را فعال کرده و زنگ ساعت را موقتاً خاموش کند. اما با دستبندهایی نظیر Pavlok مغز بدون معطلی دستور به بیداری بدن داده و انتقال‌دهنده‌های عصبی و هورمون‌ها را در جهت بیدار کردن فرد به کار می‌اندازد. بعضی از افراد ممکن است به علت استفاده از شوک الکتریکی استفاده‌شده در این روش ابراز نگرانی کنند اما باید گفت که میزان شوک الکتریکی واردشده به بدن در حدی پایین است که می‌توان اطمینان داشت خطری برای سلامتی محسوب نخواهد شد.

در دنیایی که به لطف تکنولوژی و وسایل رفاهی انسان‌ها قادرند بیش از هر زمان دیگری خواب راحت را تجربه کنند، بهترین اتفاق این‌ است که بیدار شدن به طبیعی‌ترین صورت ممکن انجام بپذیرد. البته چنین چیزی ممکن است در نگاه اول غیرممکن به نظر بیاید چراکه ما فکر می‌کنیم بدون در اختیار داشتن وسایل هشداردهنده نمی‌توانیم صبح‌ها در ساعت معین از خواب بیدار شویم. اما باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که بیدار شدن طبیعی یک مزیت بسیار بزرگ دارد و آن‌هم این است که در این روش مغز تنها زمانی دستور بیداری بدن را صادر می‌کند که استراحت کاملی صورت گرفته باشد. این فرآیند برای افرادی که زندگی پر استرسی را تجربه می‌کنند نیز نه‌تنها یک امر مفید، بلکه یک امر ضروری به شمار می‌رود. باوجود تمام این‌ها نمی‌توان از این نکته نیز غافل شد که آلارم‌ها گاهی برای بیدار شدن وسیله‌هایی بسیار ضروری به‌حساب می‌آیند اما همواره باید این نکته را مدنظر داشت که این وسایل می‌توانند در درازمدت تأثیرهای مخربی بر سلامتی انسان بگذارند.

مسئله این است که هنوز نمی‌توان نظر کلی‌ای در رابطه با توانایی گجت‌های پوشیدنی در اصلاح الگوی خواب کاربران ارائه کرد  اما چیزی که واضح است این است که در کوتاه‌مدت می‌توان این ابزار را به‌عنوان وسیله‌ای مفید برای بیدار شدن به‌موقع از خواب به شمار آورد. ممکن است در همین مدت کوتاه هم کاربرانی به استفاده از این گجت‌ها برای بیدار شدن عادت کرده باشند اما بهتر است که هرازگاهی هم پیش از خوابیدن آلارم ساعت‌ هوشمند خود را خاموش‌کنید تا بدن چرخۀ فیزیولوژیکی خود را طی کند و مغز با تصمیم خود فرآیند بیدار شدن را آغاز کند.

منبع: wearabletechdigest