با سالمندان بی‌حوصله چگونه رفتار کنیم؟

سرویس سبک زندگی فردا: محبت به سالمندان از جمله بارزترین و برجسته‌ترین علامت‌های اخلاق و انسانیت است. زیرا محبت به سالمندان مانند محبت به همسر دوطرفه نیست و مانند محبت به کودکان شیرین و جذاب هم نیست بلکه متحمل زحمت و شاید آزار و اذیت هم باشد. بنابراین حسن رفتار ما با سالمندان ملاک انسانیت و نمره اخلاق ماست. در توصیه‌های اخلاقی همواره صحبت از نیکی به سالمندان و نگهداری آنها در جمع گرم خانواده  می‌شود در حالی که تحمل بدخویی بعضی از سالمندان دشوار است. باید پذیرفت که گاهی از اوقات آنچه افراد در دوره سالمندی تجربه می‌کنند محصول طبیعی اعمال خودشان است. گاهی ما مجبور به نگهداری از سالمندانی هستیم که  خلقیات ناپسندشان ما را رنج می‌دهد مثل پدر بزرگ شکاکی که به هر گونه عملکرد اعضای خانواده خود سوءظن دارد. همچنین گاهی احساسات بد و خاطرات ناخوشایندمان موجب کاهش صبر و طاقتمان در مقابل سالمندان می‌شود. مثلا وقتی ناگزیریم با پدر شوهر یا مادر شوهری (یا پدرزن و مادر زنی) زندگی کنیم که مسبب ناراحتی‌های زیادی در زندگی مشترک ما با همسرمان بوده‌اند. اکنون کوچکترین بدرفتاری آنها در احساسات و عواطف ناخوشایند ما ضرب می‌شود و مشکل ساز می‌گردد. مخلص کلام اینکه گاهی ما با سالمندانی زندگی می‌کنیم که تحمل آنها برایمان سخت است. در چنین اوضاعی تکلیف چیست؟ در ادامه این یادداشت را به نقل از تبیان بخوانید.

 

اگر سالمندانی که با ما زندگی می‌کنند به گردن ما حق زیادی دارند و اگر خوب و مهربانند، محبت به آنها و نگهداریشان، و تحمل زحمت به خاطر ایشان، کمترین کاری است که می‌توانیم برایشان انجام دهیم اما اگر والدین ما نیستند و اگر بداخلاق یا دارای عادات ناپسندی هستند و نیکی به ایشان نیاز به تقوی و صبر زیادی دارد تکلیف چیست؟

در هر صورت انسانیت حکم می‌کند با دیگران به نیکی رفتار کنیم. با نیکی کردن به سالمندان و تحمل اخلاق و رفتار بدشان می توانیم حسن خلق را تمرین کرده و صبور و مقاوم شویم. نیکی کردن به کسی که به ما بدی کرده می‌تواند موجب احساس فرح درونی و سلامت روحی ما گردد. هیچ گاه گمان نکنید کسانی که این مشکلات را ندارند خوشبختی‌هایی دارند که شما ندارید. چه بسا گرفتاری‌هایی که به خاطر این نیکی از شما سلب شده باشد. علاوه بر این، حضور سالمندان در خانواده می‌تواند فرصتی طلایی برای آموزش رفتارها و اخلاق‌های نیک به فرزندان را به وجود آورد.

اصلاح رفتار سالمندان

اگر بداخلاقی سالمندان عارضه پیری باشد مثلا در اثر بیماری‌های این دوران یا معلول احساس بی کفایتی به خاطر از دست دادن کار و همکاران یا به خاطر احساس مزاحمت و سربار بودن و از این قبیل باشد ،با فراهم آوردن شرایط بهتر و با تلقین مفید بودن و رحمت بودنشان در خانواده می‌توانید بدخلقی‌هایشان را چاره کنید.

 

اما اگر بد خلقی جزء رفتارشان بوده و هست، توجه داشته باشید :
ما مامور به تربیت سالمندان نیستیم. هر چند اگر هم بودیم چندان موفقیتی به دست نمی‌آوردیم. دوران پیری دوران تثبیت خلقیات و ملکه شدن عادات است. تغییر اخلاق و رفتار کسی در دوران پیری تقریبا بعید است. تنها کاری که می‌توانیم بکنیم این است که از ایجاد تنش جلوگیری کنیم. با مدارا و حفظ آرامش می‌توانیم به راحتی با آنها کنار بیاییم. اصرار نداشته باشید تا چیزی را به ایشان اثبات کنید. اگر مهربان باشید و حسن نیت‌تان را نشان بدهید به خاطر ضعف و رقت قلبی دوران سالخوردگی خیلی زود به شما وابسته می شوند. اگر خوش بین باشید و با باورهای منفی کار را برای خود سخت نکنید با سالمندان بداخلاق هم می‌تواند دوست شوید و فضای خوبی را در خانواده ایجاد کنید.

ما معلم اخلاق فرزندانمان هستیم
فرزندان ما رفتارهای ما را الگو برداری می‌کنند. آنها با ما همانطوری رفتار خواهند کرد که امروز ما با والدینمان رفتار می‌کنیم. توضیحات ما مشکلی را حل نمی‌کند زیرا یک واقعیت و اصل مسلم در تربیت می‌گوید:«فرزندان ما همان چیزی می‌شوند که ما هستیم نه آن چیزی که ما می‌خواهیم بشوند.» (دکتر عبدالعظیم کریمی، چهل نکته تربیتی)

این اصل در تربیت آن چنان محکم و استوار است که در بین دانشمندان تربیتی معروف است که می‌گویند:

 

فرزندت را به من بنما تا بگویم که تو کیستی
فرزندان شما شبانه روز شاهد رفتار شما با سالمندان هستند. آنها هم در شرایط فعلی شما قرار خواهند گرفت. دوست دارید چه رفتاری با شما داشته باشند؟احتمالا هیچ گاه تاکنون به چنین چیزهایی فکر نکرده‌اید. زیرا با میل طبیعی انسان مخالف است. بشر در رویاهای خود همواره چیزهایی را که مطلوب او هستند در نظر می‌گیرد و آینده خود را آن طور که دوست دارد مجسم می نماید. به عبارتی نفس ما، ما را فریب می‌دهد. البته اگر هم به چنین روزهایی فکر کنیم خودمان را از هر عیب و نقصی مبرا فرض می‌کنیم حال آنکه این چنین نیست. پس واقع بینانه وقتی به سالمندان می‌نگرید خودتان را جای آنها در نظر بگیرید و با رحم کردن در حق ایشان به خودتان لطف کنید که دنیا دار مکافات است.