بهار زیبا کم کم از راه می رسد و همگان به استقبال او می روند. فصل شکفتن گل ها، آواز خواندن پرندگان و شکوه کوهساران. برف روی کوه ها آب می شود و زندگی مجدد به روی همگان لبخند می زند. در این فصل و رهایی از درس و مدرسه و کار چه بهتر که خود را به دست مهربان بهار بسپاریم و همراه او عازم سفری نوروزی برای نوروز97 شویم. مثل همیشه با من همراه شوید تا به دیدن دیدنی دیگری از دیدنی های ایران زیبایمان برویم و عید را جاودانه کنیم. این مقاله درباره معماری گنبد سلطانیه زنجان و تاریخچه گنبد سلطانیه برای نوروز97 است.
زنجان دیدنی برای نوروز97
زنجان یا زنگان برای نوروز97 مرکز استان و شهرستان زنجان در شمال غرب ایران و از بزرگترین شهرهای شمال غرب ایران برای نوروز97 است و براساس آمار منتشر شده دارای 521302 نفرجمعیت در سال 1395 خورشیدی است و بیستمین شهر کشور از لحاظ جمعیت محسوب می شود. نام زنجان عربی شده واژه زنگان است. مردم منطقه هنوز هم تلفظ زنگان را به کار می برند. شهر زنجان در دره زنجان چای از شاخه های قزل اوزن قرار گرفته و سر راه شوسه و راه آهن تهران به تبریز می باشد. زنجان از شمال به شهرستان طارم، خلخال و میانه از مشرق به سلطانیه و طارم، از جنوب به خدابنده و ایجرود و از غرب به شهرستان ماهنشان محدود است و از سطح دریا 1663 متر ارتفاع دارد. در مورد وجه تسمیه شهر زنجان تا کنون نظرات گوناگونی از سوی پژوهشگران و نویسندگان ارائه شده است. قدیمی ترین نامی که به این منطقه اطلاق شده است، آندیا Andia و سپس زندیگان به معنای اهل کتاب زندگان از پسوندی فارسی است. گفته می شود بنای شهر زنجان در زمان اردشیر بابکان ساخته شده و در آن زمان نام شهین یعنی منسوب به شاه به آن اطلاق می شده است. هم اکنون روستایی چسبیده به شهر با نام سایان وجود دارد که به احتمال تغییر یافته شاهین و یا شهین بوده است. از اواخر دوره قاجاریه به علت استقرار ایل خمسه نام خمسه نیز بر آن نهاده شد. امروزه زبان مردم زنجان ترکی آذربایجانی با لهجه زنجانی است و از لحاظ فرهنگی و زبانی به مانند سایر شهرهای آذربایجانی نشین ایران به شمار می روند. هم اینک استفاده از لغات فارسی در مکالمات روزمره مردم منطقه مرسوم شده و مردم استان زنجان در اداره ها، مدارس و مکان های عمومی به زبان ترکی و فارسی و در مکالمه های روزمره و محلی به زبان ترکی صحبت می کنند. اهالی زنجان از شیعیان به شمار می روند و هر ساله دسته عزاداری حسینیه اعظم زنجان از خیابان فردوسی تا بلوار آزادی که فاصله چند کیلومتری است، در هشتم محرم با قدمت بیش از یکصد ساله برگزار می شود که از نمادهای عزاداری و دینداری مردم زنجان است که علاوه بر زنجان از سایر شهرهای داخلی و خارجی با جمعیت چندصد هزار نفری، واقعه عاشورا را گرامی می دارند. حسینیه اعظم زنجان یکی از بزرگترین مراکز مذهبی جهان تشیع است که روز هشتم محرم هر سال بزرگترین دسته عزاداری جهان را برگزار می کند که قدمتش به دوران قاجاریه می رسد. استان زنجان به علت داشتن تنوع آب و هوایی، برخورداری از منابع آب و حاصلخیزی خاک به صورت یک منطقه مناسب کشاورزی درآورده است. کشاورزی به صورت های آبی و دیمی در آن انجام می گیرد. کشاورزی دیمی بیشتر در نواحی کوه پایه ای و دامنه کوه ها انجام می شود. این استان از نظر تولید انگور در بخش محصولات زارعی مقام اول را در کشور دارد. محصولات عمده کشاورزی استان که برخی از آن ها صادر هم می شوند، عبارتند از انجیر، برنج، انگور، زرد آلو، سیب، لوبیا، خیار، پیاز، گردو، فندق، بادام، زیتون، انار و سیر. از بین محصولات ذکر شده زیتون، انار، برنج، سیر و انجیر جز محصولات عمده شهرستان طارم به شمار می رود. در واقع استان زنجان یکی از قطب های مهم کشاورزی و دامداری غرب کشور به شمار می آید که به دو شیوه صنعتی و سنتی صورت می گیرد. دامپروری در این استان بیشتر به صورت رمه گردانی عشایری رواج دارد. این استان در زمینه دامپروری صنعتی و تولید گوشت و شیر در سطح کشور جایگاه در خور توجهی را به خود اختصاص داده و یکی از مراکز مهم پرورش مرغ و مرغداری کشور محسوب می شود. در بخش صنعت و معدن نیز این منطقه دارای موقعیتی خاص است. استان زنجان به دلیل محدودیت قانونی، توسعه ظرفیت های تولیدی در تهران و برخورداری از شبکه های زیر بنایی قوی همچون زمین، منابع آب، خاک، شبکه های مواصلاتی، موقعیت راهبردی در منطقه شمال غرب، عبور خطوط انرژی و سرمایه گذاری کلان ملی از پتانسیل قابل ملاحظه ای در جذب سرمایه گذاری بخش صنعت برخوردار است. از صنایع مهم استان می توان به شرکت ایران ترانسفو، پارس سوئیچ، شرکت ملی سرب و روی ایران، شرکت کالسیمین، شرکت مینو، چینی سازی ماهنشان و هیس، فرش سهند، پیش سازان لوازم خانگی ایران، لائی سازی، سامان شیمی، نخ تایر، سیمان خمسه، روغن نباتی جهان و بلکا شرق اشاره کرد. همچنین شهرستان زنجان از لحاظ تنوع معادن، بسیار غنی است و از ذخایر معدنی آن می توان به سرب و روی، براسیت، سیلیس، خاک های صنعتی آنتی موان، تالک، پرلیک، سولفات منیزیم، آلونیت، منگنز، مس، آهن و سنگ های تزیینی چون گرانیت، مرمریت، تراورتن، چینی و مرمر وسنگ های آهکی و گچ و سنگ لاشه اشاره کرد. این مقاله درباره معماری گنبد سلطانیه و تاریخچه گنبد سلطانیه برای نوروز97 است.
گنبد سلطانیه زنجان برای نوروز97
گنبد سلطانیه آرامگاه الجایتو برای نوروز97 است که در 1302 تا 1312 میلادی در شهر سلطانیه (پایتخت ایلخانیان) ساخته شد و از آثار مهم معماری ایرانی و اسلامی از شیوه معماری آذری برای نوروز97 به شمار می رود. گنبد سلطانیه در فهرست آثار میراث جهانی به ثبت رسیده است. این بنا مسجدی است بسیار زیبا از حیث معماری و تزیین و بزرگی در دنیا مشهور است. گنبد مذکور در پنج فرسخی سمت شرقی شهر زنجان در داخل باروی شهر قدیم سلطانیه قرار گرفته و بنایی است هشت ضلعی که طول هر ضلع آن 80 گز است. هشت مناره نیز در اطراف گنبد دارد و قدیمی ترین گنبد دوپوش موجود در ایران است. رنگ گنبد آبی است. بر روی این اضلاع، گنبد بلندی قرار گرفته که ارتفاع آن را 120 گز نوشته اند. در قسمت بالایی آن، ساختمان دور تا دور اتاق ها و غرفه ها ساخته اند. خود گنبد از کاشی های فیروزه ای رنگ پوشیده و سقف داخل اتاق های بالا با گچ بری ها و آجرهای رنگارنگ تزیین یافته است. در حاشیه طاق ها آیات قرآنی واسماالله با خط جلی نوشته شده است. حکاکی هایی در آجرهای دیوارها و سقف های رنگین بنا نیز دیده می شود. تزیینات و چگونگی ساخت این آرامگاه در واقع نقطه عطفی در معماری آن دوران بوده است. به این شکل که سبکی جدید را در معماری به وجود آورده که از معماری سلجوقی جدا شده است. ساخت این گنبد در سال 702 هجری قمری به دستور الجایتو در شهر سلطانیه، پایتخت آن زمان ایلخانیان آغاز شد و در سال 712 هجری قمری به اتمام رسید. دالان های تودرتویی در سردابه این بنا موجود است که حدس زده می شود برای اجرای مراسم خاصی به کار می رفته است. حتی حدس می زنند که سلطان محمد خدابنده پس از مدتی از اسلام روی برگردانده و دوباره به اصل خود برگشته و این دالان ها و فضاها برای اجرای مراسم مذهبی خاص پس از مرگ وی بوده است. البته جسد وی نیز به جای دفن در سردابه، در کوه های اطراف دفن شده است. این مقاله درباره معماری گنبد سلطانیه زنجان و تاریخچه گنبد سلطانیه برای نوروز97 است.
معماری گنبد سلطانیه زنجان، با شکوه و ماندنی برای نوروز97
این بنا برای نوروز97 باشکوه ترین ساختمان شیوه آذری و شاید کل معماری ایران است که در کنار آن آرامگاه سلطان محمد برای نوروز97 ساخته شده است. از ارسن بزرگ سلطانیه که در بر گیرنده بیمارستان، خانقاه و میانسرای آن بوده تنها گنبدخانه و آرامگاه الجایتو بازمانده است. میان سرای نام برده شاید به اندازه دو برابر میدان نقش جهان بوده است. فضای تربت خانه ها بعدها بدان افزوده شده است. در سال 703 (ه. ق) به دستور الجایتو (سلطان محمد خدابنده) برای انتقال پیکر علی ابن ابیطالب امام اول شیعیان از نجف به سلطانیه ساخته شد. این بنا در 10 سال توسط 3000 نفر کارگر ساخته شد. این بنا شامل 8 ایوان و 8 مناره است که گفته می شود از 8 در بهشت الگو گرفته است. دور اول تزئینات، آجر و کاشی بوده که به واسطه آجر و کاشی، آیاتی از قرآن کتاب آسمانی مسلمانان و نام الله و محمد و علی و نام سلطان نوشته شده است اما پس از مدتی به دلیلی ناشناخته سلطان محمد خدابنده دستور پوشانیدن تزئینات کاشی با اندود گچ را می دهد. گنبد سلطانیه شامل سه بخش اصلی ورودی، تربت خانه و سردابه است. سلطان الجایتو پس از نومید شدن از انتقال، خاک پیکر علی را از خاک نجف و کربلا به سلطانیه انتقال داد و در ساخت قسمتی از گنبد استفاده کرد که به تربتخانه مشهور است. سلطان سفارش کرده بود که در سردابه دفن شود. الجایتو 2 سال پس از پایان ساخت گنبد در سن 34 سالگی بر اثر بیماری درگذشت. سرداب، محل دفن سلطان است اما عده ای از تاریخ نگاران این گونه نوشته اند که سلطان در جایی غیر از سردابه دفن شده است. گنبد سلطانیه گذشته از جنبه آرامگاهی به عنوان ساعت آفتابی نیز مورد استفاده قرار می گرفته است. هنگام ظهر از نوری که از دریچه اصلی سقف می تابیده قابل تشخیص بوده است. نوری که از پنجره های بزرگ عبور می کردند، حدود ساعت و نوری که از پنجره های کوچک می گذرد، حدود دقیقه را معین می کنند. سرداب در ضلع جنوبی زیر تربت خانه قرار دارد. برخی می گویند این بخش از بنا پیش از ساختن گنبد وجود داشته و محل برگزاری آیین های شمنی و محل دفن مردگان در سردابه ها با زیورآلات و وسایل شان بوده است اما در سرداب هیچ اثری از آثار مقبره های شمنی دیده نمی شود. 110 پله ای که در بنا وجود دارد، مترادف ابجد نام حضرت علی است و بیانگر ارادت سلطان محمد به این حضرت است. این مقاله درباره معماری گنبد سلطانیه زنجان و تاریخچه گنبد سلطانیه برای نوروز97 است.
پایان خوش برای نوروز97
با مطالعه این مطلب خواندنی درباره تاریخچه گنبد سلطانیه زنجان برای نوروز97 امید است که علاقمند شده باشید به زنجان سفر کرده و گنبد با شکوه سلطانیه را در برنامه نوروز97 خود و خانواده قرار دهید. این مقاله درباره معماری گنبد سلطانیه و تاریخچه گنبد سلطانیه برای نوروز97 است.