اصرار پدر و مادرها به اینکه فرزندان جوانشان در همه مهمانی دادن‌ها و مهمانی رفتن‌های عید شرکت کنند، مخصوصا برای آنها که به داشتن فضای نسبتا شخصی در طول سال عادت کرده‌اند، یک مصیبت واقعی است. اما حالا که این سنت در خانواده‌های ایرانی وجود دارد و تقریبا می توان گفت که از آن گریزی نیست، چطور می‌توان به‌شکلی با خانواده توافق کرد که به‌قول معروف نه سیخ بسوزد و نه دل جوان‌ها کباب شود؟ اول می‌خواهیم ببینیم مشکل واقعا کجاست و بعد برویم سراغ پیشنهادها.
از دید بزرگ‌ترها، ما جوان‌ها نسل بداخلاقی هستیم که احترام های همیشگی را نگه نمی‌دارد و نمی‌تواند حتی خودش را با شرایط گل و بلبل مهمانی‌های خانوادگی سازگار کند و کلا سرش توی لاک خودش و صفحه مانیتور موبایل و کامپیوترش است. اما واقعا این‌طور است؟ این اختلاف دیدگاه از کجا آمده است؟
روزی روزگاری فامیل
برای نسل گذشته، فامیل مهم‌ترین منبع حمایت اجتماعی به حساب می آمد. به زبان ساده‌تر، اگر روزی برای یکی از افراد نسل گذشته مشکلی پیش می‌آمد اعضای خانواده بیشتر از دوستان و همکاران به کمک او می‌آمدنــــد. برای همین نسل گذشته دوست داشت در شادی‌ها و اندوه‌هایش فامیل را در کنار خود داشته باشد. حتی اگر در حال حاضر فامیل برای او مهم‌ترین منبع حمایتی نباشد – که در بسیاری از خرده فرهنگ های ایرانی هست- نسل گذشته دلش می‌خواهد در تعطیلات عید، حداقل خاطره خانواده گسترده را حفظ کند.
ضمن این‌کـــه افراد این نسل در خانواده‌هایی بزرگ شده اند که احترام به فامیل و مخصوصا بزرگ‌ترها، یک ارزش مهم و بی‌احترامی و بی‌اعتنایی به آنها یک تابو به حساب می‌آید. برای نسل گذشته، پیوندهای خونی هنوز ارزش خودش را دارد و اینکه این پیوندها اجباری ایجاد شده‌اند یا اختیاری، خیلی برای آنها دغدغه نیست. ضمن این که مذهب هم به عنوان مهم‌ترین منبع سنتی این احترام را به‌عنوان صله رحم می‌پذیرد و برآن اصرار دارد.
دوست‌بازی، بهتر از فامیل‌بازی
اما برای نسل امروز، قضیه از چند جهت دقیقا بر عکس است. اول اینکه حق انتخاب برای نسل امروز مهم است. یک نسل سوم یا چهارمی که در دنیای ارتباطات بسیار وسیع‌تری از نسل پیش زندگی می‌کند، دلش می‌خواهد خودش آدم‌هایی را که می‌خواهد با آنها ارتباط صمیمانه داشته باشد، انتخاب کند. برای همین ارتباط با فامیل از آن جهت که رابطه خـــــــونی یک رابطه اجباری است، جذابیت چندانی برای نسل امروز ندارد.
از طــــــرف دیگر، جوان‌هــــای با سبک زندگی مذهبی هم به بخش درونی‌تری از مذهب توجه می‌کنند که اتفاقا بسیاری از این فامیل بازی‌ها را رد می‌کند. ریای غیرقابل انکار حاکم بر این مهمانی‌ها، به رخ کشیدن‌ها، و خاله‌زنک‌بازی‌ها جذابیتی برای مذهبی‌های نسل امروز ندارد.
چه باید کرد؟
آشتی دادن نگاه انتقادی جوان امروز با سنت رایج مهمان‌بازی نسل گذشته، در نظر اول غیرممکن به نظر می‌رسد. اما شاید بشود به چند راه‌حل بینابین که هم رضایت بزرگ‌ترها و هم رضایت جوان‌ترها را در پی داشته باشد،اشاره کرد:
- برنامه‌تان را با پدر و مادرتان در میان بگذارید
همان روزهای اول قبل از سال تحویل سنگ‌هایتان را با پدر و مادر وا بکنید و برنامه عیدتان را با آنها در میان بگذارید. بگویید کجاها را با آنها هستید و کجاها را نیستید. این جوری پدر و مادرتان حس می‌کنند که احترامشان را حفظ کرده‌اید و حداقل الکی دلخوش نمی‌شوند که پسر رشیدشان یا دختـــــر دسته‌گل‌شان، گل ســــــر سبد همه مهمـــانی‌های عید است.
- از مهمانی‌ها به عنوان یک فضای مهارت‌های اجتماعی استفاده کنید
راستش را بخواهید، همیشه هم روزگار این‌طور نمی‌ماند که شما همه آدم‌های دور و برتان را خودتان انتخاب کنید. فضای تحصیلی که احتمالا همین الان در آن هستید، از مجموعه‌ای از آدم‌ها با علاقه‌ها و شخصیت‌های متفاوت تشکیل شده که رابطه برقرار کردن در آن یکی از عوامل موفقیت است. ضمن اینکه بعدها در محیط کار هم باید با آدم هایی رابطه برقرار کنید که آنها را انتخاب نکرده‌اید.
برای همین، رابطه برقرار کردن با فامیل، حتی اگر شده به صورت موقت و سطحی در همین مهمانی‌ها، می‌تواند تمرینی برای ماهر شدن در مهارت‌های اجتماعی که در محیط کار و تحصیل به کارتان می آید، باشد؛ مهارت‌هایی مانند گوش دادن، همدلی و حتی نه گفتن!
- به جای صفر، حداقل ها را رعایت کنید!
تا زمانی که شما را خانه پدری زندگی می‌کنید، عضوی از این خانواده به حساب می‌آیید. می‌توانید برای اینکه رضایت مدیران این خانواده را جلب کنید، به حداقل‌های آنها راضی شوید. مثلا از خانواده گسترده فقط در مهمانی‌های خیلی مهم‌تر مثل پدر بزرگ و مادر بزرگ ها و عمو و دایی و خاله و عمه‌های صمیمی‌تر بروید و در مهمانی‌دادن‌ها هم حداقل سلام و علیک اولیه را بدهید و بعد با احترام به اتاق خودتان بروید.
- افراد مشابه را در فامیل پیدا کنید
به هر حال فامیل شما هم که از کره مریخ نیامده‌اند. آنها هم مشتی از خروار اجتماعی هستند که شما دوستانتان را در آنها انتخاب می‌کنید. می‌توانید بگردید میان هم‌سن و سال‌های خودتان در فامیل و ببینید واقعا با شخصیت و علایق کدامشان بیشتر سازگارید.
این طوری در این دید و بازدید ها حداقل یک نفر هست که شما منتظر آمدن یا مشتاق دیدنش باشید.
