تکاپوی چین برای کسب رهبری دنیای تکنولوژی بی‌امان ادامه دارد. چین می‌خواهد در زمینه محاسبات، نیمه‌هادی‌ها، تحقیق و توسعه و انرژی پاک رهبر دنیا باشد. هم‌زمان با عقب‌نشینی ایالات متحده، چین سرمایه‌گذاری خود را در تحقیقات علمی افزایش می‌دهد.
چین در حال برنامه‌ریزی برای یک پایگاه فضایی در ماه است. چین به‌زودی ایستگاه فضایی خود را راه‌اندازی می‌کند. این کشور به‌شدت روی کامپیوترهای کوانتومی سرمایه‌گذاری کرده است و قصد دارد اولین سوپرکامپیوتر در مقیاس اکزا را بسازد. در زیر پنج دلیل برای فرمانروایی چین در دنیای علم و تکنولوژی را می‌خوانید.
1- بلندپروازی‌های بزرگ علم چین از جمله پایگاه فضایی در ماه
در دهه 1950، ایالات متحده برای ایجاد یک پایگاه نظامی 12 نفره روی سطح ماه تا سال 1965 برنامه‌ریزی می‌کرد. این ایده بسیار بلندپراوازنه بود و رها شد؛ اما چین قصد دارد یک پایگاه دائمی در ماه راه‌اندازی کند.
ریچارد فیشر، محقق تلاش‌های نظامی آسیا در مرکز استراتژی و ارزیابی بین‌المللی (International Assessment and Strategy Center)، این ایده را بعید نمی‌داند. او می‌گوید: «چینی‌ها از ماه برای مقاصد گوناگون برنامه نظامی خود استفاده می‌کنند و بنابراین رفتن به ماه برای آمریکا ضروری است.»
چین قصد دارد اولین ماژول ایستگاه فضایی خود با نام تیان‌هه 1 را سال آینده راه‌اندازی کند. کل ایستگاه فضایی تا سال 2022 راه‌اندازی می‌شود. هنوز زمان زیادی تا راه‌اندازی پایگاه فضایی چین در ماه باقی است. چین قصد دارد سال 2036 در ماه فرود بیاید. اما این تلاش‌ها نشان می‌دهد که چگونه چین افکار بزرگ و برنامه بلندمدت دارد. چین قصد دارد تا سال 2050 به قطب علمی جهانی تبدیل شود.
دونالد ترامپ بودجه بیشتری برای اکتشافات فضایی در اختیار ناسا قرار داده است، اما این بودجه، با قطع بودجه دیگر تحقیقات علمی به دست آمده است. بودجه کلی ناسا در سال 2018، یک درصد کاهش نشان می‌دهد.
پایگاه فضایی تنها یکی از تلاش‌های چین است. اولویت دیگر چین، کامپیوترهای کوانتومی، بخصوص در زمینه رمزنگاری، است. جان کاستلو، تحلیلگر ارشد Flashpoint، یک شرکت امنیت سایبری، می‌گوید: «ایالات متحده در رأس علم اطلاعات کوانتومی قرار دارد، اما این جایگاه به دلیل اینکه کشورهای دیگر از جمله چین، مبالغ زیادی برای تحقیقات بنیادین و کاربردی اختصاص می‌دهند، نزول کرده است. در نتیجه، پیشرفت چین در زمینه کامپیوترهای کوانتومی این پتانسیل را دارد که از ایالات متحده جلو بیفتد.»
2- چین در زمینه پردازش‌های سنگین و سوپرکامپیوترها برنده می‌شود
محققان آمریکایی عقیده دارند که چین به‌زودی در زمینه سوپرکامپیوترها از این کشور پیشی می‌گیرند. دانشمندان دپارتمان انرژی و آژانس امنیت ملی در گزارشی نوشتند: «امنیت ملی نیاز به بهترین کامپیوترهای موجود دارد و از دست دادن رهبری در پردازش عملکرد بالا (HPC) شدیدا امنیت ملی را به خطر می‌اندازد.»
چین پردازش‌های سنگین را همانند یک مسابقه می‌بیند. این کشور اخیرا سرعت خود را در توسعه کامپیوترهای اکزااسکیل ( کامپیوتری با توان پردازشی بیش از یک اکزافلاپ) افزایش داده است و تا پایان سال جاری میلادی و زودتر از آمریکا، نمونه اولیه کامپیوتر اکزااسکیل خود را راه‌اندازی می‌کند.
چین سریع‌ترین سوپرکامپیوتر دنیا با سرعت 125 پتافلاپ (پتافلاپ= 10 به توان 15 فلاپ) را در اختیار دارد که چیپ‌های به‌کاررفته در آن ساخت خود چین هستند. سیستم اکزااسکیل، 1000 پتافلاپ قدرت دارد و چین زودتر از آمریکا چنین سیستمی را تولید می‌کند. بودجه پیشنهادی دونالد ترامپ برای سال 2018 ممکن است بودجه توسعه سوپرکامپیوترهای ایالات متحده را کاهش دهد.
3- چین به برتری ایالات متحده در زمینه نیمه‌هادی حمله کرده است
بر اساس گزارشی که در زمان باراک اوباما و تنها چند روز پیش از تحلیف دونالد ترامپ منتشر شد، بر خلاف سرمایه‌گذاری و توسعه چین، این کشور حداقل یک و نیم نسل در زمینه نیمه‌هادی‌ها از ایالات متحده عقب‌تر است. این گزارش با همکاری شرکت‌های تجاری آماده شده بود و برخی از انتقادهای دونالد ترامپ در زمینه رفتار چین را تأیید می‌کند. در تکاپو برای اول شدن، چین همیشه منصفانه بازی نمی‌کند.
بر اساس این گزارش، چین برای اینکه به صنایع نیمه‌هادی کمک کند، یارانه‌ی دولتی به آن‌ها می‌دهد که این موضوع می‌تواند به کاهش هزینه و تهدید رقبا بینجامد. این کشور، همچنین محدودیت زیادی برای شرکت‌های خارجی برای دستیابی به بازار خود ایجاد می‌کند تا تولید داخلی را افزایش دهد و روند انتقال تکنولوژی را تسریع کند. چین از شرکت‌های خارجی می‌خواهد اگر تمایل دارند به بازار این کشور دست یابند، باید تکنولوژی را انتقال دهند. دزدی راه دیگری برای دست یافتن به تکنولوژی است.
پنی پیتزکر، وزیر سابق تجارت ایالات متحده در سخنرانی که در نوامبر گذشته ایراد کرد، می‌گوید: «در سال 2014، چین اعلام کرد که به‌منظور افزایش سهم این کشور از بازار نیمه‌هادی از 9 درصد به 70 درصد تا سال 2025، در این حوزه 150 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری می‌کند. برای اینکه تصوری از این رقم داشته باشید، باید بدانید این رقم برابر نیمی از فروش نیمه‌هادی‌ها در سال 2015 است.»
دولت ترامپ رویه سختی در برابر صنعت نیمه‌هادی چین در پیش گرفته است، اما ترامپ در یک حوزه کلیدی با اوباما متفاوت است. دولت اوباما برای دفع حمله چین در زمینه نیمه‌هادی‌ها، برخی از پروژه‌های مون‌شات اعلام کرد تا روند نوآوری ایالات متحده را شتاب دهد. هدف یکی از این برنامه‌های مون‌شات، پیشرفت در زمینه مدل‌سازی و شبیه‌سازی است که خود محصول پیشرفت در زمینه سوپرکامپیوترها خواهد بود. اما اگر ترامپ بودجه توسعه سوپرکامپیوترها را کاهش دهد، این موضوع ممکن است به چین کمک کند تا برنامه خود را برای نیمه‌هادی پیش ببرد.
4- چین برنامه دارد هزینه تحقیق و توسعه خود را از ایالات متحده بیشتر کند
سرمایه‌گذاری چین در زمینه تحقیق و توسعه به حدی زیاد شده است که انتظار می‌رود میزان کل آن در سال 2020 از ایالات متحده بیشتر شود. البته این بدان معنا نیست که چین در زمینه نوآوری عملکرد بهتری دارد. دیگر معیارها، همچون تعداد پتنت‌های که در کشورهای دیگر ثبت می‌شود، نشان می‌دهند که ایالات متحده همچنان رهبر نوآوری در جهان است.
در هر صورت، بنیاد ملی علوم در گزارش سال گذشته خود اعلام کرد که پیشرفت چین در این زمینه چشمگیر است. در بخشی از این گزارش آمده است: «بین سال‌های 2003 تا 2013، چین میزان سرمایه‌گذاری خود را در تحقیق و توسعه، با نرخ 19.5 درصد در سال افزایش داده است و به این ترتیب شدیدا از ایالات متحده جلو افتاده است.»
بلندپروازی‌های چین در زمینه نوآوری، انرژی‌های نو را نیز شامل می‌شوند. چین سال 2015، 103 میلیارد دلار در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرد که افزایش 17 درصدی نسبت به سال 2014 نشان می‌دهد. ایالات متحده در رتبه دوم قرار دارد؛ اما با 44 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، اختلاف زیادی با چین دارد. دولت ترامپ همین هزینه را نیز کاهش خواهد داد.
5- رهبری چین بر علم متمرکز است
در کمپین انتخاباتی، دونالد ترامپ اعلام کرد که از سرمایه‌گذاری در علم حمایت می‌کند، اما بودجه پیشنهادی او برای سال 2018 را کاهش می‌دهد.
راش بولت، مدیر جامعه آمریکایی پیشرفت علم می‌گوید: «این کاهش بودجه به حدی زیاد است که توانایی ملت ما را در درمان بیماری‌ها، رهبری تکنولوژیک، اطمینان از آینده مطمئن‌تر انرژی، آموزش نسل بعدی دانشمندان و نوآوران برای حل مسائلی که در حال و آینده با آن روبه‌رو هستیم، تهدید می‌کند.»
رهبران سیلیکون ولی قبل از اینکه ترامپ رئیس جمهور شود، هشدار دادند که او فاجعه‌ای برای علم خواهد بود.
ممکن است ترامپ امیدوار باشد کاهش قوانین دست و پاگیر، کاهش مالیات‌ها و دیگر مشوق‌های بخش خصوصی باعث رشد نوآوری می‌شود. اما دولت همیشه نقش اساسی در تحقیقات علوم پایه و پروژه‌های بزرگ علمی داشته؛ از جمله ساخت سوپرکامپیوترها که برای بخش خصوصی بسیار پرهزینه است.
شی چینگ‌پینگ، رئیس جمهور چین، در کنفرانس اقتصادی داووس در سوئد گفت: «نوآوری نیروی اصلی برای جهت دادن به توسعه است. ما باید بی‌امان و بی‌وقفه نوآوری را دنبال کنیم.»
