اصحاب امام سجاد - علیه السلام -

اصحاب امام سجاد - علیه السلام -
شیخ طوسى متولد 460 هجرى اصحاب امام سجاد - علیه السلام - را این گونه یاد کرده است :
1- ابراهیم بن عبدالله
2-ابراهیم بن محمد بن حنیفه
3- ابراهیم بن ابى حفصه
4- ابراهیم بن بشیر الانصارى
5- اسماعیل بن عبدالرحمن
6- اسماعیل بن امیة
7- اسحاق بن عبدالله بن الحرث
8- اسحاق بن یسار المدنى
9- ابان بن ابى عیاش فیروز
10- ابان بن تغلب
11- ایوب بن عایذ الطائى
12- اسحاق بن عبدالله
13- افلح بن حمید
14- اسماعیل بن رافع
15- ایوب بن الحسن
16- ابراهیم بن یزید النخعى
17- اسماعیل بن عبدالله بن جعفر
18- اسماعیل ین عبدالخالق
19- احمد بن حمویه
20- بشر ین غالب اسدى
21- بکربن اوس ابوالمنهال
22- بکیربن عبدالله
23- برد الاسکاف
24- ثابت بن عبدالله بن زبیر
25- ثابت ین هرمز الفارسى
26- ثابت ین ابى صفیة ابو حمزة الثمالى
27- ثابت بن اسلم البنانى
28- ثویر بن ابى فاختة
29- ثویربن یزید
30- جابربن عبدالله انصارى
31- جعفربن على بن الحسین الصادق - علیه السلام - ⁽³⁸⁶⁾
32- جعفر بن ابراهیم الجعفرى
33- جعفر بن ایاس
34- جهم الهلالى الکوفى
35- جعید همدانى
36- جابربن محمد بن ابى بکر
37- حسن بن على بن ابى رافع
38- حسن بن الرواح البصرى
39- حسن بن محمد بن حنفیه
40- حسین بن عبدالله بن ضمرة
41- حسین بن على بن الحسین فرزند امام سجاد - علیه السلام -
42- حکم بن عتیبه
43- حبیب بن ابى ثابت
44- حمید بن مسلم کوفى
45- حرین کعب ازدى کوفى
46- حطان بن خفاف
47- حصین بن عمر و الهمدانى
48- حکیم ین جبیر بن مطعم
49- حفص بن عمر انصارى
50- حمید بن نافع همدانى
51- حبیب بن حسان
52- حارث بن فضیل مدنى
53- حکیم بن حکیم بن عباد
54- حذیم بن سفیان اسدى
55- حسن بن عماره
56- حکیم بن صهیب الصیرفى
57- حارث بن جارود تیمى
58- حسان عامرى
59- حذیم بن شریک اسدى
60- حبیب سحبستانى
61- خشرم بن یسار بن مدنى
62- داوود صرمى
63-رزین
64-ربیعة (استاد ابوحنیفه )
65-رزین بن عبید
66-رشید هجرى
67-ربیعة بن ابى عبد الرحمان
68-رباح بن عبیده همدانى
69-ربیعه بن عثمان تیمى
70-زید بن على بن الحسین - علیه السلام - (فرزند امام سجاد - علیه السلام -)
71-زیدبن الحسن بن على بن ابى طالب - علیه السلام -
72-زیادبن سوقة الجریرى
73-زید العمى البصرى
74- زید بن اسلم عدوى
75- سعید بن مسیب
76- سعید بن جبیر
77- سعید بن عثمان
78- سدیربن حکیم بن صهیب
79- سرى بن عبدالله
80- سلیم ین قیس الهلالى الکوفى
81- سالم بن ابى الجعد
82- سالم (مولى عمروبن عبدالله )
83- سلمة بن کهیل
84- سعد بن سعید بن قیس
85- سلمة بن دینار
86- سلمة بن ثبیط
87- سماک بن حرب
88- سلیمان بن ابى مغیره
89- سالم بن ابى حفصة
90- سعید بن مرزبان
91- سعید بن طریف حنظلى
92- سعدبن ابى سعید مقبرى
93- سعید بن حرث مدنى
94- سعید بن مرجانه مدنى
95- سلیمان (ابو عبدالله بن سلیمان العبسى )
96- سلام بن المستنیر الجعفى
97- سعید (ابوخالد الصیقل )
98- سعید بن حکیم
99- شیبة بن نعامة الضبى
100- شر حبیل بن سعد
101- صالح ین کیسان
102- صالح بن ابى حسان
103- صالح بن خوات
104- صالح بن خوات
105- صفوان بن سلیم زهرى
106- صهیب ابوحکیم الصیرفى
107- ضحاک بن مزاحم
108- ضحاک بن مزاحم عبدالله المشرقى
109- طلحه بن نضر مدنى
110- طارق بن عبدالله الرحمان
111- طاووس بن کیسان
112- طلحة بن عمور المدنى
113- ظالم بن عمرو (ابوالاسود دئلى )
114- عبدالله بن على الحسین (فرزند امام سجاد - علیه السلام -)
115- عبدالله بن عقیل بن ابى طالب
116- عبدالله بن سلیمان العبسى
117- عبدالله بن دینار
118- عبدالله المستورد المدنى
119- عبدالله بن ابى ملکیة المخزومى
120- عبدالله بن عطا الهاشمى 31113
121- عبدالله بن ذکوان (ابوالزناد)
122- عبدالله بن ابى بکر بن عمرو
123- عبدالله بن عبیدة الزهرى
124- عبدالله بن زبید هاشمى
125 عبدالله بن عبد الرحمن مدنى
126- عبدالله بن عبدالرحمان مدنى
127- عبدالله بن شرمة
128 عبدالله بن جعفر
129- عبد الله بن سعید بن ابى شرمة
130- عبدالله بن على بن ابى رافع
131- عبدالله بن محمد بن عمربن على - علیه السلام -
132 عبید الله بن ابى الوشیم
133- عبید الله بن مسلم العمرى
134- عبید الله بن عبدالرحمان
135- عبدالله بن ابى الجعد
136 عامربن واثلة الکنانى (اباالطفیل )
137- عامربن المسمط (ابایحیى )
138- عبید الله بن المغیره
139- على بن ثابت
140- عیسى بن على
141-عایذ الاحمسى
142-عمران بن میثم التمار
143 عبدالله بن محمد الجعفى
144- عبدالملک بن عطا بن ابى الرباح
145- عقبة بن بشیر
146- عبد الرحمان القصیر
147- عبدالمؤمن (بن قاسم بن قیس ... )
148- عمارة الانصارى
149- عبدالله بن البرقى
150- عبدالغفار بن القاسم
151- فرات بن احنف العبدى
152- فلیح بن بکیر الشیبانى
153- فرزدق شاعر ابافراس
154- القاسم بن عوف الشیبانى
155- القاسم بن عبدالرحمان
156- القاسم بن محمد بن ابى بکر
157- کیسان بن کلیب
158- کنکر ابوخالد کابلى
159- محمد بن جبیر بن معطم
160-محمد بن على بن الحسین - علیه السلام - امام باقر
161- منهال بن عمرو اسدى
162- مسلم بن على البطین
163- محمد بن شهاب الزهرى
164- محمد بن عمربن على - علیه السلام -
165- مالک بن عطیة
166- محمد بن قیس الانصارى
167- منذر الثورى
168- میمون القداح
169- میمون البان
170- معروف بن خربوذ
171- یحیى بن ام الطویل المطعمى
172- ام الرا گفته شده است و همان جبابه والبیه مى باشد ⁽³⁸⁷⁾
شیخ مفید ره ⁽³⁸⁸⁾ در کتاب اختصاص تنها نام پنج تن از تن از اصحاب امام سجاد - علیه السلام - را به این شرح یاد کرده است : ابو خالد الکابلى ، یحیى بن ام الطویل ، معطم (محمد بن جبیربن مطعم ) سعید بن المسیب المخزومى ، حکیم بن جبیر. ⁽³⁸⁹⁾
علت این که شیخ مفید تنها به ذکر پنج تن از شاگردان امام سجاد - علیه السلام - اکتفا کرده است ، چه بسا روایتى باشد که فضل بن شادان نقل کرده است . او مى گوید:
در نخستین مراحل امامت امام على بن الحسین - علیه السلام - اولین اصحاب آن حضرت تنها پنج نفر بودند: سعید بن جبیر، سعید بن المسیب ، محمد بن جبیربن مطعم ، یحیى بن ام طویل ، ابو خالد الکابلى که نام او وردان و لقبش کنکر بوده است . ⁽³⁹⁰⁾
فرقى که عبارت مفید با عبارت روایت فضل بن شاذان مشهود مى باشد این است که در عبارت مفید به جاى سعید بن جبیر نام حکیم بن جبیر آمده است و البته هر دو از اصحاب امام سجاد - علیه السلام - بوده اند.
ابن آشوب در کتاب مناقب ضمن این که نام گروهى از اصحاب امام سجاد - علیه السلام - را بر شمرده است مى گوید: آن دسته از کسانى که از شاگردان امام سجاد - علیه السلام - بوده و قبلا محضر رسول خدا - صلى الله علیه وآله - را درک کرده و از اصحاب پیامبر - صلى الله علیه وآله - به شمار مى آیند عبارتند از: جابربن عبدالله ، عامربن واثلة کنانى ، سعید بن مسیب (ابن ) حزن و سعید بن جهان الکنانى . ⁽³⁹¹⁾