مواد هم معدنی‌اش خوب است!

درباره املاح موردنیاز بدن
 

عناصر و ترکیباتی در مواد غذایی هستند که در حفظ سلامت بدن نقش مهمی‌ایفا می‌کنند. بعضی از این عناصر به مقدار جزیی برای بدن لازم هستند اما اگر همین مقدار جزیی برای بدن تامین نشود، مشکلات مربوط به کمبود آنها می‌تواند سلامت بدن را به مخاطره بیندازد. به این گروه از ترکیبات مواد غذایی، ریز مغذی یا میکرو نوترینت گفته می‌شود. ریز مغذی‌ها در ساختمان آنزیم‌های بدن یا ساختار سلولی به کار می‌روند و نقش‌های گوناگونی در سوخت وساز بدن به عهده دارند. دو گروه اصلی ریزمغذی‌ها، ویتامین‌ها و املاح هستند. آشنایی شما با ویتامین‌ها زیاد است و همه روزه اخبار گوناگونی درباره اثر آنها بر سلامت و بیماری می‌شنوید. اما شاید با مواد معدنی و یا در اصطلاح مینرال‌ها کمتر آشنا باشید. سه ماده معدنی مهم که شامل آهن، کلسیم و روی هستند، در همین گروه مواد مغذی قرار می‌گیرند.در این مقاله با این ریز مغذی‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.

آهن
 

آهن به عنوان یک ماده غذایی ضروری، وظیفه حمل اکسیژن را به عهده دارد. همچنین هموگلوبین موجود در خون و میوگلوبین موجود در ماهیچه، آهن دارند. آهن همچنین یکی از عوامل تشکیل دهنده آنزیم‌های متعدد در بدن است. فرم آهن ذخیره شده در بدن انسان به صورت فریتین و هموسیداین است که در قسمت‌های گوناگون بدن انسان از جمله مغز استخوان، کبد و طحال وجود دارد. پروتئین انتقال‌دهنده، آهن موجود در بدن را به سلول‌های بدن می‌رساند.
کمبود شدید آهن در بدن سبب کم خونی، رنگ پریدگی و سلول‌های خونی با میزان غلظت هموگلوبین پایین می‌شود. کمبود شدید آهن در زنان باردار، خطر تولد فرزندان نارس را افزایش داده و همچنین موجب تولد نوزادان کم وزن می‌شود. کمبود آهن در کودکان موجب کم هوشی و کاهش قدرت تمرکز می‌‌شود.

مقدار توصیه شده مصرف روزانه:
 

در سال 1989 RDA ، میزان آهن مصرفی برای نوزادان شش ماهه را 6 میلی گرم و کودکان تا 10 سال و پسران 18 سال و بالاتر و زنان بالاتر از 50 سال را 10 میلی گرم اعلام کرد.
میزان مصرف روزانه 12 میلی گرم برای پسران 11 تا 18 سال و 15 میلی‌گرم برای دختران و زنان 11 تا 50 سال و 30 میلی گرم برای زنان باردار توصیه شده است.
مکمل‌های آهن برای بیشتر مردم مورد استفاده نیست. زیرا افزایش ذخایر آهن در بدن آثار متضاد و سویی برجای می‌گذارد. در نتیجه در صورت بی‌نیازی، زنان یائسه و مردان بالغ باید از مصرف بیش از حد آهن خودداری کنند.

منابع غذایی آهن:
 

گوشت قرمز، گوشت پرندگان و ماهی‌ها، سبزی‌ها، حبوبات و سویا حاوی مقادیر متفاوت آهن هستند. گوشت قرمز منبع غنی از آهن است که قابلیت جذب آهن موجود در آن بالاست.
15 تا 45 درصد آهن مصرفی به صورت آهن «هم» در بدن جذب می‌شود که این امر به میزان آهن ذخیره شده در بدن انسان وابسته است. افرادی که با کمبود آهن مواجه هستند، از این طریق می‌توانند نیازهای بدن‌شان را تامین کنند.

آهن هم و غیر هم
 

آهن «هم» بیشتر در گوشت قرمز و گوشت ماهی‌ها قابل دسترسی است.
میزان جذب آهن غیرهم در بدن در حدود یک تا 15 درصد است که این میزان به میزان آهن ذخیره شده در بدن وابسته است و همچنین حضور عوامل تشدیدکننده جذب آهن در بدن که از جمله می‌توان به اسید اسکوربیک یا ویتامین c اشاره کرد. عواملی مانع جذب آهن می‌شوند که از آن جمله می‌توان به اسید فیتیک حبوبات، پلی فنول‌ها در چای و قهوه یا ماهی قرمز و کلسیم لبنیات اشاره کرد.
محصولاتی مانند آرد که با آهن غنی می‌شوند، در کاهش کمبود آن موثرند.

مسمومیت حاصل از مصرف آهن:
 

مصرف بیش از حد آهن به دلیل ایجاد مسمومیت سبب مرگ و میر می‌شود. در اروپا، تقریبا از بین هر 300 نفر، یک نفر دچار مسمومیت ناشی از مصرف بیش از حد آهن می‌شود. این مسمومیت هموکروماتوسیس نام دارد که مسمومیت حاصل از ذخیره غیرطبیعی آهن در بدن است.
10 درصد افرادی که دچار این مسمومیت می‌شوند، نوعی ناقل ژن هتروزیگوس مولد این بیماری هستند. طی تحقیقاتی که به وسیله دانشمندان انجام گرفته بیماری‌های حاصل از مصرف و ذخیره بیش از حد آهن مشخص شده که از آن جمله می‌توان به سرطان، بیماری‌های قلبی و متابولیک ناشی از سوخت وساز اکسیداتیو در بدن اشاره کرد.

کلسیم
 

کلسیم از بیشترین مواد معدنی موجود در بدن انسان است. میزان کلسیم موجود در بدن، تعیین کننده سلامت استخوان است. بیماری پوکی استخوان (استئوپروسیس) و افزایش خطر شکستن استخوان به دلیل کمبود کلسیم در بدن ایجاد می‌شود. تقریبا 99 درصد کلسیم در اسکلت بدن و دندان‌ها و یک درصد باقی‌مانده در خون و بافت‌های نرم است.

کلسیم دارای چهار عملکرد اصلی و مهم بیولوژیکی است:
 

1) یکی از مهم‌ترین اجزای سازنده اسکلت بدن است.
2) نقش الکترو فیزیکولوژیکال که مسوولیت حمل و نقل بارهای الکتریکی در سرتاسر غشای سلولی برای انجام واکنش‌های مربوطه را برعهده دارد.
3) نقش تنظیم‌‌کننده داخل سلولی را داراست.
4) همچنین فاکتوری برای تنظیم کردن آنزیم‌های خارج سلولی و نیز پروتئین‌ها است.
مقدار کلسیم در مواد غذایی گوناگون متفاوت است اما منبع اصلی تامین‌کننده کلسیم محصولات لبنی و سبزی‌ها هستند.
کمبود کلسیم در بدن به دلیل داشتن ذخیره موجود در استخوان به ندرت به چشم می‌خورد. در صورتی که هنگام شکل‌گیری استخوان تغذیه و جذب کلسیم به مقدار مناسب و کافی صورت نگیرد، به بروز بیماری استئوپروز یا پوکی استخوان منجر می‌شود. این بیماری با تراکم ناقص کلسیم در طول استخوان همراه است. میزان تجزیه کلسیم موجود در استخوان در هنگام یائسگی دوچندان می‌شود. همچنین کمبود کلسیم در بدن سبب افزایش خطر فشارخون شده و خطر سرطان کولون هم افزایش پیدا می‌کند.

مقادیر توصیه شده مصرف روزانه کلسیم:
 

میزان کلسیم پیشنهادی در دوره‌های گوناگون به شرح زیر است:
 

- 210 میلی گرم در روز برای نوزادان تا شش ماهه
- 270 میلی گرم در روز برای نوزادان 6 تا 12ماهه
- 500 میلی گرم در روز رای اطفال 1 تا 3 ساله
- 800 میلی گرم در روز برای اطفال 4 تا 8 ساله
- 1300 میلی گرم در روز رای نوجوانان 9 تا 18 ساله
- 1000 میلی گرم در روز برای افراد 19 تا 50 ساله
- 1200 میلی گرم در روز برای افراد مجرد بالای 51 ساله
افرادی که چند بار زایمان داشته‌اند و شیردهی متناوب دارند باید مقدار بیشتری در حدود 5/2 گرم در روز کلسیم مصرف کنند.

منابع غذایی سرشار از کلسیم
 

از مهم‌ترین منابع کلسیم می‌توان به محصولات لبنی اشاره کرد. از دیگر غذاهایی که غنی از کلسیم هستند می‌توان به توفوی خشک، دانه‌های خشک و کلم بروکلی اشاره کرد. کلسیم همراه با اگزالات در غذاهای غنی از اگزالات مانند اسفناج به مقدار بسیار کم جذب می‌شود. فیتات‌ها نیز از جذب کلسیم جلوگیری می‌کنند.
افزایش مصرف کلسیم در دوران جوانی سبب افزایش جذب کلسیم در بدن و افزایش محتوای کلسیم موجود در استخوان‌های بدن می‌شود و در نتیجه خطر شکستگی استخوان را به میزان زیادی کاهش می‌دهد. مصرف کلسیم به همراه ویتامین D در افراد مسن خطر شکستگی استخوان‌های بدن را به میزان بسیار زیادی کاهش می‌دهد.

روی
 

عنصر روی از اوایل دهه 1900 به عنوان یک ماده مغذی شناخته شد. گرچه از اوایل دهه 1900، روی (Zinc; Zin) به عنوان یک ماده مغذی شنـاخته شـده است. امـــروزه کمبــود روی یکی از مشکلات تغذیه‌ای افراد کشورهای کم درآمد است.
اولین تحقیقات کمبود روی در انسان، مربوط به اواخر دهه 1950 و اوایل دهه 1960 می‌‌شود که نشان داد تعویق رشد، ضایعات پوستی، نارسایی بلوغ جنسی در نوجوانان پسر‌ایرانی و مصری مربوط به کمبود روی است. نتایج تحقیقات متعددی نشان داده است که مکمل روی موجب افزایش رشد در کودکان کوتاه قد شده و همچنین موجب کاهش عفونت‌های معمول دوران کودکی مانند اسهال و پنومونی می‌‌شود. مقدار روی در بدن 5/1 تا 5/2 گرم است و بخش اعظم آن در عضلات، استخوان‌ها و کبد تجمع یافته و بخش کوچکی نیز در ناخن، پوست و مو یافت می‌شود. عنصر روی در بدن نقش مهمی‌در ساختمان بیش از 300 آنزیم دارد و کمبود آن، اختلالات متعددی در متابولیسم و عملکرد ارگان‌ها ‌ایجاد کند. بافت‌هایی که سرعت تقسیم سلولی و ترمیم آنها زیاد است، از جمله سیستم‌ایمنی و دستگاه گوارش در مقایسه با سایر بافت‌ها بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند. مکانیسم عمل ریزمغذی روی شامل تاثیر بر سنتز DNA، سنتز RNA و تقسیم سلولی است و همچنین با هورمون‌های مهم رشد استخوان مانند سوماتومدین C، استئوکالسین، تستوسترون، هورمون‌های تیروئیدی و انسولین تاثیر متقابل دارد. عنصر روی در اصل به سوخت و ساز استخوان مرتبط می‌شود بنابراین تاثیر منفی بر رشد و نمو دارد. غلظت روی در استخوان در مقایسه با سایر بافت‌ها بسیار بیشتر است. عنصر روی تاثیر ویتامین D را در سوخت و ساز استخوان از طریق فعال سازی سنتز DNA در سلول‌های استخوانی افزایش می‌دهد. نیاز به عنصر روی در دوران کودکی به علت رشد سریع، حیاتی است. مشاهده شده که مکمل روی تاثیر مثبتی بر رشد کودکان دچار کوتاه قدی تغذیه‌ای داشته است. از دیگر نقش‌های روی، مواردی مانند تولید مثل، سلامت پوست، نمو عصبی رفتاری و مقاومت بدن در برابر ابتلا به بیماری‌ها است.

منابع غذایی روی:
 

روی در تمام مواد غذایی حیوانی و گیاهی که منبع خوب پروتئین هستند، وجود دارد. منابع غنی روی عبارتند از صدف، جگر و انواع گوشت‌ها به ویژه گوشت قرمز (گوشت مرغ و ماهی هم حاوی روی هستند اما میزان روی در گوشت قرمز بیشتر است)، تخم مرغ، حبوبات مانند لوبیا و عدس، غلات سبوس‌دار، شیر و مواد لبنی، انواع مغزها مانند بادام زمینی، گردو، بادام و فندق. به طور کلی قابلیت جذب روی از منابع حیوانی بیشتر از منابع گیاهی است و در صورتی که قسمت اعظم روی دریافتی از منابع گیاهی تامین شود، نیاز به‌این ریزمغذی افزایش می‌یابد. به طور کلی قابلیت جذب روی از گوشت چهار برابر غلات است. فیبر و فیتات از مهم‌ترین عوامل کاهش جذب روی از رژیم غذایی هستند و در صورتی که مقدار کمی‌پروتئین حیوانی در وعده غذایی وجود داشته باشد، جذب روی از غذاهای حاوی فیتات افزایش می‌یابد.
میزان جذب روی بسته به وضعیت فرد، از 15 تا 40 درصد متفاوت است. در افرادی که دچار کمبود روی هستند، میزان جذب روی افزایش می‌یابد. جذب روی در دوران بارداری و شیردهی نیز افزایش می‌یابد.

میزان توصیه شده مصرف روی:
 

RDA مصرف 15 میلی‌گرم در روز را برای مردان بزرگسال و نوجوان پیشنهاد کرده است. با توجه به وزن کمتر زنان بزرگسال و جوان،‌این میزان برای آنها12 میلی‌گرم در روز است. برای کودکان میزان RDA، 6 میلی‌گرم در روز است اما با توجه به تنوع در‌این گروه، RDA، 10 میلی‌گرم را پیشنهاد کرده است. میزان RDA برای نوزادان و در سال اول زندگی 5 میلی‌گرم در روز است.

جذب روی:
 

تعادل روی به وسیله جذب و دفع آن از روده حفظ می‌شود و جذب به وسیله عمل انتشار و به وسیله یک حامل انجام می‌گیرد.‌این عمل تحت کنترل هموستاتیک بوده و میزان روی موجود در رژیم غذایی و حضور مواد دخالت کننده در جذب آن موثر است. بیماری‌های روده‌ای مانند بیماری کرون موجب اختلال در جذب روی می‌شود.
حامل اصلی روی در پلاسما، آلبومین است اگر چه مقداری از آن به وسیله ترانسفرین و آلفا 2 ماکروگلوبین حمل می‌شود. بیشتر روی موجود در خون، در اریتروسیت‌ها و لکوسیت‌ها قرار دارد. روی موجود در پلاسما از لحاظ متابولیکی فعال بوده و تحت تاثیر فاکتورهای فیزیولوژیکی مانند آسیب یا التهاب است.

عوامل موثر بر جذب روی:
 

عوامل متعددی ممکن است موجب کاهش جذب روی ‌شوند. فیتات‌ها جذب روی را کاهش می‌دهند اما تانن اثر کاهش دهندگی بر جذب روی ندارد (تانن از کاهش دهنده‌های مهم جذب آهن است). مس و کادمیوم از نظر پروتئین حامل، مشابه روی هستند، در جذب با روی رقابت می‌کنند. دریافت بالای آهن و کلسیم نیز جذب روی را کاهش می‌دهد. اسید فولیک نیز در صورتی که دریافت روی کم باشد، جذب آن را ممکن است کاهش دهـد. از سـوی دیگر، مقادیر بالای روی می‌تواند جذب آهن از فروسولفات را که در ترکیب مکمل‌های دارویی وجود دارد، کاهش دهد. جذب روی ممکن است به وسیله گلوکز و یا لاکتوز و پروتئین سویا که به تنهایی و یا همراه با گوشت مصرف می‌شود، افزایش یابد. روی موجود در شیر مادر مانند آهن در مقایسه با شیر گاو از قابلیت جذب بالاتری برخوردار است.

عوامل کاهش‌دهنده جذب روی:
 

فیبر یا فیتات، جذب روی را کاهش می‌دهند. دوز بالای مس نیز مانع جذب روی می‌شود. آهن با روی در جذب رقابت می‌کند. نسبت 2 به 1 یا 3 به 1 آهن و روی به کاهش چشمگیر دریافت روی منجر می‌شود. به‌طور معمول در مکمل‌های ویتامین – مینرال نسبت آهن به روی بیش از 3 به 1 است. به عبارت دیگر، دوز بالای روی جذب آهن موجود در مکمل‌های ویتامین – مینرال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در زمینه تاثیر مکمل یاری آهن و روی مطالعه‌ای در ‌اندونزی روی 680 کودک انجام گرفت. به ‌این صورت که در گروه آهن، روزانه به میزان 10 میلی‌گرم آهن، گروه روی به میزان 10 میلی‌گرم روی، گروه روی و آهن، به میزان 10 میلی‌گرم روی و 10 میلی‌گرم آهن و در گروه دیگری داروی بی‌اثر از 6 تا 12 ماهگی داده شد. در ابتدا و انتهای مطالعه آزمایش‌های خونی انجام گرفت. در ابتدا میزان شیوع آنمی‌یا کم خونی فقر آهن و کمبود روی به ترتیب 41 درصد، 8 درصد و 78 درصد بود. پس از دریافت مکمل، میزان هموگلوبین و فریتین سرم گروه آهن نسبت به گروه آهن و روی افزایش بیشتری داشت.
از نتیجه‌این تحقیق چنین برمی‌آید که مکمل یاری آهن و روی با یکدیگر کمتر بر وضعیت روی و آهن موثر است و مصرف مکمل‌ها به تنهایی بر میزان آهن و روی موثر خواهد بود. شواهد نشان می‌دهد که یک عمل متقابل میان آهن و روی زمانی که هر دو با هم مصرف می‌شوند، وجود دارد.

کمبود روی:
 

کمبود روی، از شایع ترین بیماری‌های ناشی از سوء تغذیه در کشورهای در حال توسعه است. کمبود روی اولین بار در جوانان‌ایران و مصر دیده شد و علایم آن شامل هیپوگنادیسم، کم خونی در حد متوسط، کوتاهی قد، کاهش مقاومت بدن در برابر بیماری‌ها، نقص سیستم ‌ایمنی و پایین بودن میزان روی پلاسما است.‌این کمبود به علت مصرف رژیم‌های غنی از غلات تصفیه شده و نان‌هایی که خمیر آنها به خوبی ورنیامده باشد، به وجود می‌آید..‌این مواد حاوی مقادیر زیادی فیبر و فیتات هستند که هر دو در روده با روی ترکیب شده و مانع جذب آن می‌شوند. کم خونی مشاهده شده در‌این افراد ممکن است به علت اثر متقابل آهن و روی باشد. علایم دیگر کمبود روی شامل: تاخیر در بهبود زخم‌ها، ریزش مو، زخم‌های پوستی، اختلال حس چشایی، اختلالات رفتاری و تاخیـر بلـوغ جنسـی است. کمبــود روی ممکـن است بــه علت سوء جذب یا افزایش دفع آن از طریق ادرار، ترشحات پانکراس یا دیگر غدد درون ریز باشد. آکرودرماتیت‌اینتروپاتیکا بیماری است که به علت سوء جذب روی ‌ایجاد می‌شود و به زخم‌های پوستی، ریزش مو، اسهال، عفونت‌های باکتریایی و قارچی و حتی در صورت عدم درمان، به مرگ منجر می‌شود.

عوامل گوناگونی سبب می‌شود که بدن در معرض کمبود روی قرار گیرد از جمله:
 

1) مصرف زیاد مواد غذایی پرفیبر و فیتات مانند غلات سبوس دار و حبوبات پوست نگرفته
2) سوء تغذیه
3) گرسنگی و فقر غذایی به مدت طولانی
4) افــزایش از دست دادن روی بدن به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌ها از جمله اسهال‌های مزمن، نشانگان سوء جذب چربی، اختلالات کبدی، دیابت و برخی از بیماری‌های کلیوی که با دفع زیاد ادرار همراه هستند.
عوارض کمبود روی در کودکان
با توجه به اهمیت روی دربدن، کمبود آن نیز به مشکلات متعددی منجر می‌شود، و سلامت به خصوص کودکان را به خطر می‌‌اندازد.در‌این سنین با توجه به سرعت رشد بالای شیرخواران و افزایش نیاز بدن به وجود روی، کمبود روی آثار خود را به اشکال گوناگون و به شکلی واضح نشان خواهد داد. از جمله عواقب کمبود روی در گروه سنی کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1) تاخیر رشد و کوتاه قدی
2) تاخیر در بلوغ
3) تاخیر در ترسیم زخم
4) مشکلات رفتاری
5) ترس از نور و شب‌کوری
6) اختلال در حس چشایی
7) ضایعات پوستی
8) ریزش مو
9) کم‌خونی خفیف
گروه‌های در معرض خطر کمبود روی

گروه‌های آسیب پذیر در برابر کمبودروی عبارتند از:
 

1) نوزادان با وزن کم هنگام تولد (LBW)
2) نوزادان زودرس
3) شیرخواران 6 تا 24 ماهه
4) کودکان پیش دبستانی و سنین دبستان در خانواده‌های کم درآمد
5) زنان باردار وشیرده
6) سالمندان

کمبود روی در دنیا
 

یک سوم کودکان سنین پیش دبستانی خانواده‌های کم درآمد کشورهای جهان از کوتاه قدی ناشی از کمبود روی رنج می‌برند.
مطالعات مکمل یاری روی در 9 کشور کم درآمد در آمریکای لاتین، جنوب و جنوب شرقی آسیا نشان داده است که مکمل روی به کاهش 25 درصد در شیوع اسهال منجر شده است. یک مطالعه در نوزادان هندی که با وزن کم به دنیا آمده‌اند، نشان داده است که مکمل روی منجر به کاهش مرگ و میر آنان به میزان 68 درصد شده است. WHO برآورد نموده است که 800 هزار مرگ در سال به دلیل کمبود روی است. همچنین تخمین زده شده است که یک سوم جمعیت جهان (4 تا 73 درصد) بر حسب منطقه از کمبود روی رنج می‌برند.
در کشور ما، بررسی تعیین وضعیت ریزمغذی‌ها که در سال 1380 از سوی دفتر بهبود تغذیه جامعه و با همکاری انستیتـو تحقیقـات تغـذیه و صنایع غذایی کشور و آزمایشگاه ملی رفرانس در گروه‌های سنی گوناگون و در 11 اقلیم کشور انجام شد، نشان داد که شیوع کمبود روی بر اساس میزان روی سرم از 5 درصد در مناطق روستایی استان‌های فارس و مرکز استان کرمان تا 75 درصد در مناطق روستایی جنوب خراسان، سیستان و بلوچستان و جنوب کرمان گزارش شده است. در مناطق شهری نیز شیوع کمبود روی از 10 درصد در استان‌های فارس و مرکز استان کرمان تا 55 درصد دراستان‌های سیستان و بلوچستان، جنوب خراسان و جنوب کرمان مشاهده می‌شود. نتایج ‌این بررسی حاکی از آن است که کمبود روی به عنوان یک مشکل تغذیه‌ای عمده در کودکان 15 تا 24 ماهه کشور مطرح است. به طوری که متوسط کمبود روی در گروه سنی مورد نظر 20 درصد در کل کشور گزارش شده است.
راه‌های پیشگیری از کمبود روی:
مانند سایر ریز مغذی‌ها برای پیشگیری از کمبود روی چهار راهکار اصلی وجود دارد:

آموزش تغذیه شامل:
 

- آموزش جامعه در خصوص استفاده لازم و کافی از منابع غذایی روی
- برنامه‌ریزی غذایی مناسب برای کودکان همچون گنجاندن منابع غذایی روی مانند انواع گوشت‌ها، حبوبات و غلات در برنامه غذایی روزانه آنان

مکمل یاری:
 

یعنی استفــاده روزانـــه از مکمل روی، به‌خصوص به شکل شربت برای کودکان 6 تا 24 ماهه.
غنی سازی مواد غذایی:
افزودن روی به برخی از اقلام غذایی مناسب مانند آرد مورد استفاده در پخت نان و سایر مواد غذایی.

غنی سازی خاک:
 

اضافه کردن روی به خاک مزارع زیر کشت محصولات کشاورزی زیرا خاک برخی از مناطق کشور دچار فقر روی است و‌ این مساله منجر به کمبود ذخیره روی در گیاهان و در نتیجه گوشت دام منجر می‌‌شود.

مسمومیت با روی:
 

مصرف بیش از حد روی و مسمومیت با آن (100 تا 300 میلی‌گرم در روز) به ندرت مشاهده شده است با‌این حال، مصرف بیش از حد مکمل‌های روی جذب مس را گوناگون می‌کند. مصرف مکمل‌های روی 50 میلی‌گرمی موجب کاهش HDL در مردان می‌شود. همچنین مصرف سولفات روی به میزان 2 میلی‌گرم در روز یا بیشتر به التهاب دستگاه گوارش و حالت تهوع و استفراغ منجر می‌شود.نشانگان مسمومیت با روی بیشتر در بیماران کلیوی تحت دیالیز مشاهده شده است، علایم نشانگان مسمومیت شامل کم خونی، تب و اختلال سیستم اعصاب مرکزی است.
منبع: http://www.salamat.com
ae