سفر های علمی همیشه پر است از ماجرا و خاطرات …..
امروزمی خواهیم به موزه ای جالب و متفاوت در شهر #تهران برویم. موزه ای که کمتر اسمش را شنیده ایم اما بسیار دیدنی است و به تاریخ پزشکی و ادوات و ملزومات و… می پردازد.
#موزه ملی تاریخ علوم پزشکی تهران مکانی که جایگاه معرفی پیشینه تاریخ طب #ایران است.
در این سفر همراه کارناوال باشید …
موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران
برای بیشتر افراد به خصوص کسانی که به علوم پزشکی و پژوهش های مربوط به بدن انسان موزه پزشکی فضایی جالب است چرا که بعد از قدم نهادن در بنایی قاجاری که امروز موزه پزشکی است می توان بسیاری از اشیا، ابزار و ادوات پزشکی، کتب خطی، اسناد و مدارک مرتبط با تاریخ پزشکی کشور و تعدادی اسکلت و جمجمه انسان که در کاوش های باستان شناسی یافت شده را از نزدیک مشاهده کرد.
این موزه مکانی است که حس کنجکاوی شما را برمی انگیزد و به بسیاری از سوالاتتان پاسخ می دهد.
موزه تاریخ پزشکی در خیابان کارگر تهران در سال 1380شمسی در بنایی 150ساله با زیربنایی در حدو 2000مترمربع با هدف نمایش و معرفی پیشینه طب قدیم و نوین ایران با همت و تلاش دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی تهران و مشارکت سازمان میراث فرهنگی کشور و فرهنگستان علوم پزشکی افتتاح شد.
بخش های نمایشگاهی موزه
1) بخش مردم شناسی و ابزار و آلات پزشکی
در این قسمت ابزار و ادوات پزشکی با رویکرد باستان شناسی معرفی می شوند و اشیا پزشکی دوره های پیش از تاریخ ، #تاریخی ، اسلامی و نمایش برخی اعتقادات و باورهای مردم ایران است. بخش دیگری در این غرفه وجود دارد که مربوط به ابزار وادوات و تجهیزات پزشکی مدرن است.
2) بخش دیرین انسان شناسی
این بخش بسیار تماشایی و جالب با داده های بسیار غنی و ارزشمند است که برای علاقه مندان به انسان شناسی و کسانی که به روند تحول گونه انسان در جهان و دگرگونی ابزارهای سنگی در ایران علاقه مندند بسیار مفید و جذاب است.
در این بخش تعدادی اسکلت و جمجمه خواهید دید که از حفاری های #باستان شناسی در نقاط مختلف #ایران به دست آمده است.
یکی از این جمجمه ها توسط باستان شناسان ایتالیایی از شهر سوخته به دست آمده که در قسمت فوقانی راست آن بریدگی مثلثی شکلی دیده می شود و مربوط به دختری سیزده ساله در4900سال پیش می باشد، شواهد پژوهش های انجام شده برروی آن نشان می دهد که دختر مبتلا به بیماری هیدروسفالی بوده و بریدگی روی جمجمه او مربوط به انجام عمل Trephination است و بعد از این عمل چند ماهی زنده بوده است.
جسد دیگر که خواهید دید مربوط به زنی 60الی 70 ساله با قدمتی 900 ساله است که از گورستانی در شهر یزد یافت شده، جس این زن مومیایی شده و بیشتر قسمت های آن باقی مانده است.
جمجمه ای دیگر متعلق به کیدین هوتران پسر کورولوش از پادشاهان عیلام جدید حدود (650 پیش از میلاد) در این قسمت خواهید دید که از قبری در روستای ارجان در بهبهان کشف شده است.
3) بخش نسخ خطی پزشکی
در این بخش بسیاری از اسناد پزشکی و نسخ خطی طبی کهن درباره طب سنتی، مفردات و مرکبات، تشریح، بیماری ها و نسخه ها و دستورالعمل ها به نمایش گذاشته شده است. علاوه برآن تعدادی از اسناد و اعلامیه های دوره #قاجار را دراین بخش مشاهده خواهید کرد.
یکی از نسخ بسیار با ارزشی که در این بخش می بینید، جمله نسخ خطی ارزشمند این مجموعه نسخهای از المنصوری اثر ابوبکرمحمدبن زکریای رازی است که متعلق به سال 484 هجری قمری و اسناد و مدارک محقق مشهور طب سنتی دکتر عبدالله خان احمدیه می باشد.
4) نخستین داروخانه نوین ایران(دواخانه نظامی)
داروخانه نظامی نخستین داروخانه نوین ایران است که داروخانه و تجهیزات آن وزارت جنگ در سال های 1850 تا 1860 از کشور اتریش خریداری کرد و بعد چندین سال به دکتر عبدالحسین نظامی داروساز سپرده شد. در سال 1372شمسی بعد از فوت دکتر خانواده ایشان تمام تجهیزات و اموال داروخانه را به دانشکده داروسازی تهران سپردند و بعد از افتتاح موزه پزشکی کلیه اسناد، مدارک، عکس ها، نامه ها، تجهیزات ساخت دارو و کلیشه بروشورهای داروهای آن روزگار به همراه داروخانه نظامی در سال 1381شمسی به موزه ملی تاریخ علوم پزشکی اهدا شد.
5) بخش چشم پزشکی نوین
پروفسور محمدقلی شمس دانش آموخته فرانسه و بنیانگذار چشم پزشکی نوین ایران بوده اند. ایشان پس از کسب افتخارات ارزشمند خود در سن 92سالگی در سال 1375شمسی دیده از جهان فروبست. سپس خانواده ایشان اسناد و مدارک پروفسور را به موزه پزشکی اهدا کردند.
از افتخارات پروفسور شمس می توان به پیوند قرنیه که اولین بار در سال 1313 (هـ . ش) در بیمارستان فارابی در شهر تهران، درمان تراخم چشم با روش دیاترموکواگولاسیون و درمان فشار شریان شبکیه با روش افتالمودینامومتری و… اشاره کرد.
این غرفه یادبود پرفسور شمس می باشد که مختص نمایش آثار مکتوب پروفسور و اسناد، مدارک، وسایل شخصی، عکسها، ابزار معاینه و جراحی چشم قرار داده اند.
6) بخش حکیم احمدیه
حکیم احمدیه (دکتر عبدالله خان احمدیه) از اطبا به نام ایران است که ازمدرسه طب دارالفنون دیپلم طبابت خود را دریافت کرده و بیمارستان نطامی احمدیه کارورزی خود را به انجام رسانید. کتاب رازمان دکتر در سال 1329 شمسی به چاپ رسید. ایشان در سن 73 سالگی در سال 1338 شمسی دارفانی را وداع گفتند.
این بخش برای یادمان دکتر احمدیه، کارنامه 4 ساله تحصیل در دارالفنون، دیپلم پزشکی و مجوز تأسیس مطب، حکم لیاقت و انتصاب وی، عکس‌هایی از دوران دانشجویی به همراه استادانی چون دکتر پرتو اعظم و دکتر امیر‌اعلم و دست نوشته‌های ارزشمند ایشان در معرض دید عموم قرار گرفته است.
7) داروهای سنتی
از آنجا که توجه و علاقه مردم به طب سنتی روز به روز افزایش می یابد، موزه پزشکی برآن شد تا گونه های گیاهان دارویی را جمع آوری و با نام گذاری و توضیحات صحیح در مورد محل رویش گیاه و استفاده آن، نام علمی و… بازدیدکندگان و هموطنان علاقه مند را با گیاهان دارویی آشنا سازد.
8) غرفه دندان پزشکی
در سال 1386 با هدف معرفی و ارایه ادوات دندان پزشکی با حضور بزرگان دندان پزشکی افتتاح شد. در این بخش بازدیدکنندگان با سرگذشت دندان پزشکی از ابتدا تا امروز آشنا می شوند.
بخش های دیگر موزه عبارتند از بخش جنین شناسی، دامپزشکی، پرستاری و مامایی، بخش معرفی مشاهیر علوم پزشکی و…
مروری برتاریخچه احداث موزه
موزه علوم پزشکی در اصطبل امیرکبیر به منظور احیای یاد بزرگان علوم پزشکی و معرفی و انتقال میراث ارزشمند گذشتگان علوم مختلف پزشکی به نسل امروز و نسل فردا، شناسایی، بررسی، گردآوری، مرمت و نگهداری آثار، ابزار و ادوات، مدارک و مستندات مربوط به علوم پزشکی از دوران کهن تاکنون، افزایش و رشد فعالیتهای پژوهشی و… در واپسین روزهای وزارت دکتر محمد فرهادی وزیر وقت بهداشت درمان و آموزش پزشکی ایران (و در زمان ریاست جمهوری آقای سید محمد خاتمی) ایجاد شده است.
ایده اولیه احداث چنین موزه ای در سال 1376شمسی آغاز شد و بدین منظور بزرگانی چون دکتر ایرج فاضل (ریاست وقت فرهنگستان علوم پزشکی ایران)، دکتر محمد فرهادی (وزیر وقت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی)٬ دکتر محمد رضا ظفرقندی (ریاست وقت دانشگاه علوم پزشکی تهران و ریاست وقت سازمان نظام پزشکی ایران)، مهندس سید محمد بهشتی (ریاست وقت سازمان میراث فرهنگی کشور)، دکتر سید محمد قدسی (معاونت وقت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران) و جلیل گلشن (معاونت وقت پژوهشی سازمان میراث فرهنگی کشور) قدم پیش نهاده و بسیار موثر واقع شدند.
وزیر وقت بهداشت و ریاست وقت دانشگاه علوم پزشکی تهران و حوزه ی معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی تهران نظارت مستقیم بر اجرای عملیات احداث موزه پزشکی داشتند.
طرح های پژوهشی با کمک سازمان میراث فرهنگی برای شناسائی و جمع آوری کلیه ی اطلاعات، ادوات و ابزار، اسناد و مدارک تاریخی و همچنین آثار هنری مرتبط با تاریخ علوم پزشکی ایران انجام و با موفقیت به اتمام رسید و امروز تبدیل به موزه ای ارزشمند و غنی شده است.
کی و چطور برویم؟
موزه علوم پزشکی ایران مانند سایر موزه ها پذیرا علاقه مندان می باشد و بهترین زمان برای بازدید ایام نوروز می باشد که تهران بسیار خلوت و می توان بدون محدودیت ترافیکی در خیابان های تهران تردد کرد.
آدرس موزه: تهران. خیابان کارگر شمالی, خیابان شانزدهم(فرشی مقدم), انتهای کوچه پارک علم و فناوری, موزه ملی تاریخ علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران.
تلفن: 88632855-021
وب سایت : museum.tums.ac.ir
توصیه های دوستانه کارناوالی
در سفرهای تهران گردی خود حتما سری به این موزه بزنید، برخلاف کمتر شنیده شدن نامش، فضایی بسیار جالب و مفید دارد.
به دوستان خود بازدید ازین موزه را حتما پیشنهاد کنید.
علاوه بر موزه علوم پزشکی، موزه های دیگری چون موزه فرش، موزه هنرهای معاصر و پارک لاله و… در این خیابان واقع شده اند که می تونید دریک روز از همه بازدید کنید.
امروز
نه آغاز و نه انجام جهان است
ای بس غم و شادی که پس پرده نهان است
گر مرد رهی غم مخور از دوری و دیری
دانی که رسیدن هنر گام زمان است
تو رهرو دیرینه سرمنزل عشقی
…
