یادنامه‌ای برای هادی نخعی؛ راوی جنگ تحمیلی

به گزارش ایسنا، متن یاددداشت یکی از اعضای مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در رابطه با گرامیداشت دومین سالگرد درگذشت «هادی نخعی» از پژوهشگران حوزه دفاع مقدس به این شرح است:«درحالی‌که نزدیک به چهار دهه حیات فکری مشترک برای اهتمام به تاریخ‌نگاری جنگ ایران و عراق، از طریق توصیف و تحلیل وقایع، موضوعات و مسائل جنگ ایران و عراق داشتیم، ابتدا کنار آمدن با بیماری او دشوار بود و سپس مشاهده مرگ تدریجی‌اش و پس‌ از آن، فراق غم انگیزش که همچنان سایه افکنده است.

اکنون مسئله اساسی، چگونگی مواجهه با گذشت روزها و سال‌های فراق است که خارج از اراده ما خواهد گذشت، درحالی‌که یاد و خاطره او نیز با پذیرش واقعیت تلخ مرگش در غبار زمان کمرنگ خواهد شد. پرسش این است که چگونه می‌توان تلخی واقعیت مرگ مرحوم دکتر هادی نخعی؛ «راوی متعهد جنگ ایران و عراق»، «پژوهشگر خلّاق در حوزه علوم سیاسی و تاریخی» و «معلم پرتلاش دانشگاه» را به‌ضرورت یادآوری از او تبدیل کرد؟ به نظرم مشکل ما در نحوه مواجهه با مرگ عزیزانمان نیست، زیرا به‌مثابه یک واقعیت تلخ و ناگوار سرانجام خواهیم پذیرفت، بلکه مسئله، چگونگی مواجهه با روزها و سال‌های روبه افزایش فراق پس از مرگ است. بنابراین درحالی‌که لحظات و تجربیات زندگی با آن‌ها و حتی لحظات تلخ فراق، تدریجاً رنگ می‌بازد، برای غلبه بر آن می‌توان به حیات فکری و پژوهشی ایشان توجه کرد.

به این اعتبار مهم‌ترین دلیل ضرورت اندیشه‌ورزی درباره زیست فردی و جمعی مرحوم نخعی، بر پایه تأثیرگذاری تفکر، روش و اخلاق پژوهشی ایشان است که مورد اجماع قرار دارد. این مهم از طریق مشاهده مدیریت، اندیشه‌ورزی و روشمندی ایشان در مواجهه با افراد و انتشار متون سیاسی، اجتماعی و نظامی قابل حصول است. مرحوم نخعی در حوزه سیاست، تاریخ و جامعه اندیشه‌ورزی می‌کرد و در این زمینه‌ها مطالعات عمیق و به‌هم‌پیوسته‌ای داشت که به شکل‌های مختلف منتشر شده است.

به نظرم مشخصه اخلاق و روش پژوهشی ایشان توجه به جزئیات و ارتباط مؤلفه‌های مختلف با یکدیگر و منظومه‌سازی از طریق مفهوم‌بندی و چارچوب‌بندی به‌صورت روشمند بود. ملاحظه یادشده از مهم‌ترین عوامل تسهیل‌کننده در نظریه‌پردازی است که دکتر نخعی از این مشخصه برخوردار بود.

مرحوم نخعی در کنار زندگی روزمره، فکر و پژوهش نمی‌کرد، بلکه با پژوهش و فکر زندگی می‌کرد. مهم‌ترین نشانه سلوک و زندگی فردی و اجتماعی ایشان، بی‌توجهی به عنصر زمان و به‌نوعی غلبه بر زمان بود. هم در بیشتر اوقات زندگی خود را درگیر پژوهش و اندیشه ورزی کرده بود و هم فراتر از زمان به موضوعات و مسائل توجه داشت و همواره میان گذشته، حال و آینده پیوند برقرار می‌کرد.

دکتر نخعی در به سامان رساندن نتایج گزارش راویان و انتشار آثار مرکز از طریق روشمندی و مفهوم بندی وقایع، نقش بی‌بدیل و تعیین‌کننده‌ای داشت. این ادعا که مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بدون حضور مؤثر و تعیین‌کننده مرحوم دکتر نخعی سرنوشت دیگری پیدا می‌کرد، نه‌تنها گزافه‌گویی و مبالغه‌آمیز نیست، بلکه تنها بخش اندکی از تلاش‌ها و زحمات ایشان را آشکار می‌کند.

روحش قرین رحمت حق»