مروری بر تاریخچه "ناسا"

به گزارش ایسنا، سازمان ملی هوانوردی و فضایی (National Aeronautics and Space Administration یاNational Aeronautics and Space Agency ) به اختصار ناساNASA) )، عنوان سازمان فضایی ملی آمریکا است.

در زمان جنگ سرد و پس از پرتاب ماهواره "اسپوتنیک-1 " توسط اتحاد جماهیر شوروی به فضا، آمریکا به فکر ایجاد سازمان فضایی ملی خود افتاد و ناسا در 29 ژوئیه 1958 با امضای رئیس‌جمهور وقت (دوایت آیزنهاور) جای کمیته رایزنی ملی هوانوردی آمریکا (ناکا) National Advisory Committee for Aeronautics را گرفت و بنیادگذاری‌ شد.

"توماس کیت گلنان" به عنوان نخستین مدیر ناسا و "هیو لاتیمر درایدن" به عنوان معاون او برگزیده ‌شد و فعالیت رسمی ناسا از 1 اکتبر 1958 آغاز شد. نخستین ماهواره فضایی ناسا نیز "اکسپلورر-1 " بود.

ناسا کار خود را با "نورث آمریکن ایکس-15 " آغاز کرد و هشت خلبان در این پروژه توانستند خود را به زیر مدار زمین برسانند. این در حالی بود که در 12 آوریل 1962، "یوری گاگارین" اهل شوروی با فضاپیمای "وستوک-1 " به فضا پرتاب‌ شد و نخستین انسان فضانورد جهان شد. حدود یک ماه بعد در 5 مه،" آلن شپرد" با "مرکوری-رادستون 3 " از پروژه مرکوری به فضا پرتاب ‌شد و نخستین فضانورد آمریکایی شد.

 در 20 فوریه 1962، "جان گلن " با "مرکوری-اطلس 6 " به فضا پرتاب‌ شد و در کمتر از 5 ساعت، 3 بار پیرامون کره زمین گردید و نخستین آمریکایی شد که پیرامون زمین می‌گردد.

 پروژه "جمینای" نیز دستاوردهایی مانند نخستین مانور مداری، اتصال و پهلوگیری فضاپیما و نخستین راهپیمایی فضایی آمریکا به همراه داشت.

پس از پروژه "جمینای"، ناسا پروژه "آپولو" را راه‌اندازی کرد که این پروژه یکی از شناخته ‌شده‌ترین پروژه‌های علمی تاریخ آمریکا و جهان بوده ‌است.

در 21 ژوئیه 1969، "نیل آرمسترانگ" و "باز آلدرین" در طول مأموریت "آپولو 11 "بر کره ماه گام نهادند و بدین ترتیب نخستین انسان‌هایی بودند که بر ماه گام برمی‌دارند.

طی پروژه "آپولو"، 12 فضانورد مرد بر ماه گام نهادند. پس از مأموریت "آپولو 17 " که آخرین سفر بشر به ماه بود، دیگر پای هیچ انسانی به ماه نرسید.

"اسکای‌لب" نخستین ایستگاه فضایی آمریکا بود و یک ایستگاه ملی بود. در سال 1975، ناسا و سازمان فضایی فدرال روسیه پروژه‌ای مشترک به نام پروژه آزمایشی "آپولو–سایوز" انجام‌ دادند که این پروژه نخستین مأموریت فضایی بین‌المللی بود.

از سال 1981 تا 2011، ناسا پروژه‌ای به نام برنامه شاتل‌های فضایی را اجرا کرد و این پروژه شامل 135 پرواز فضایی بود و فاجعه‌های "چلنجر" و "کلمبیا" را هم به همراه داشت.

ناسا در ایستگاه فضایی بین‌المللی مشارکت دارد. به غیر از ناسا، 15 عضو دیگر که 11 عضو از آن‌ها اعضای سازمان فضایی اروپا هستند، در این پروژه بین‌المللی مشارکت دارند. علاوه بر فضاپیماهای سرنشین‌دار، ناسا فضاپیماهای بدون سرنشینی را نیز مانند "نیوهورایزنز" و مریخ‌ نورد کنجکاوی به فضا پرتاب کرده‌است.

مدیر ناسا بالاترین شخص تصمیم‌گیرنده این سازمان است. مدیر کنونی ناسا "چارلز بولدن" و معاون او "لری گارور" است. ناسا دارای 12 مرکز مانند مرکز فرماندهی ناسا و مرکز پژوهشی ایمز است. میزان بودجه سالانه ناسا سیر صعودی دارد. درصد این بودجه از بودجه نظام فدرالی ایالات متحده آمریکا در سال 1966 به اوج خود و به عدد 4٫41 رسید.

ناسا عهده‌دار و مجری طرح‌های ملی ایالات متحده در زمینه برنامه‌های فضایی است. هم چنین مسئولیت مدیریت و اجرای پژوهش‌های تجاری و نظامی در زمینه‌ی هوافضا را بر عهده دارد.

پیشرفت شوروی در مسابقه فضایی و فرستادن نخستین فضانورد جهان "یوری گاگارین" به مدار زمین در دهه 60 میلادی، دولت وقت آمریکا را وادار به سرمایه‌گذاری‌های کلان در امور فضایی کرد.

جان اف کندی رییس جمهور پیشین آمریکا در سال 1962 برنامه بلند پروازانه دولت را برای فرستادن فضانورد به ماه اعلام کرد. پس از 7 سال کوشش، هزینه کردن 11 میلیارد دلار و کشته شدن 3 فضانورد در آزمایش آپولو 1، در پایان فضاپیمای آپولو 11 در سال 1969 بر سطح ماه فرود آمد و نیل آرمسترانگ نخستین انسانی شد که بر سطح ماه گام گذاشت.

پس از آن 6 ماموریت دیگر آپولو 12 تا آپولو 17 به ماه سفر کردند که همه آن‌ها به جز آپولو 13 ماموریت‌هایشان را بر پایه‌ی برنامه پیشین به انجام رساندند.

10 مأموریت بزرگ تاریخ ناسا

ناسا از یک میراث طولانی از اکتشافات فضایی برخوردار بوده و در طول تاریخ فعالیت خود به موفقیت‌هایی چون استقرار کاوشگرهایی بر روی سطح سیاره مریخ، نمونه‌برداری از جو مشتری، کاوش زحل و زهره و حتی فرود انسان در ماه نایل شده است.

در این گزارش به معرفی فهرستی از 10 ماموریت بزرگ علمی ناسا پرداخته شده است:

فضاپیماهای پایونیر

 فضاپیماهای «پایونیر 10» و «پایونیر 11» که در سال‌های 1972 و 1973 به فضا پرتاب شده‌اند، جزو نخستین فضاپیماهایی بودند که از سیارات غول‌پیکر گازی مشتری و زحل بازدید کردند.

پایونیر 10 اولین کاوشگری بود که در نوار سیارکی منظومه شمسی بین سیارات مریخ و مشتری حرکت کرد. سپس این فضاپیما پس از یک سال و نیم از پرتاب خود، نخستین پرواز را در اطراف سیاره مشتری انجام داد. نتیجه این پرواز، تصاویر جالب از نقطه عظیم قرمز و ردیف‌های وسیع قرمز رنگ بود که سیاره را در بر گرفته بودند.

پس از حدود یک سال، ففضاپیمای "پایونیر 11 " از کنار سیاره مشتری گذر کرده و به سمت سیاره زحل رفت. نتیجه این سفر کشف چند قمر کوچک ناشناخته در اطراف سیاره و یک حلقه جدید بود.

هر دو کاوشگر اکنون دیگر پیامی ارسال نکرده و مسیر یک طرفه خود را به سوی ماورای منظومه شمسی ادامه می‌دهند.

فضاپیمای وویجر

 کمی پس از پرتاب فضاپیماهای "پایونیر"، کاوشگرهای «وویجر 1» و «وویجر 2» وارد فضا شدند. این دو فضاپیما به اکتشافات مهمی در مورد سیارات مشتری و زحل از جمله حلقه‌های اطراف مشتری و وجود حالت آتشفشانی در قمر "آیو" این سیاره دست یافتند.

"وویجر" به سفر به سوی سیاره اورانوس پرداخته و موفق به کشف 10 قمر جدید شد. همچنین در مورد "نپتون" نیز دریافت که وزن این سیاره بسیار کمتر از تصورات ستاره شناسان است.

هر دو فضاپیما از نیروی کافی برای ارسال علائم رادیویی حداقل تا سال 2025 برخوردار بوده و اکنون در حال بررسی لبه منظومه شمسی و آغاز فضای میان‌ستاره‌یی هستند. «وویجر 2» در حال حاضر با فاصله چندین برابر زمین تا خورشید، دورترین جسم ساخت دست بشر از زمین محسوب می‌شود.

فضاپیمای دبلیومپ Wilkinson Microwave Anisotropy Probe (WMAP)

«کاوشگر ناهمسانگردی "ریزموجی ویلکینسون"»(دبلیومپ) که در سال 2001 پرتاب شده، شاید از شهرت زیادی برخوردار نباشد اما این فضاپیما به اندازه‌گیری دقیق دمای تابش باقیمانده از انفجار بزرگ می‌پردازد. دبلیومپ، با نقشه‌برداری از نوسانات تابش زمینه کیهانی، نویدبخش یک حرکت رو به جلو در نظریات کیهان‌شناسی در مورد طبیعت و منشا جهان بوده است.

در میان اکتشافات دیگر، داده‌های دبلیومپ به نمایش یک برآورد بسیار دقیق‌تر از سن جهان پرداخته و آن‌ را حدود 13.7 میلیارد سال تخمین زده‌است. همچنین تائید کرده که 95 درصد جهان از اجزایی مانند ماده تاریک و انرژی تاریک تشکیل شده که اطلاعات بسیار ناچیری از آنها در دست انسان است.

تلسکوپ اسپیتزر

یک فضاپیمای دیگر با تاثیر عمیق در کیهان‌شناسی و فیزیک نجوم، تلسکوپ فضایی «اسپیتزر» بوده که به مشاهده آسمان‌ها با نور مادون قرمز می‌پردازد. این نور که از طول موج طولانی‌تر از نور مرئی برخوردار بوده تا حد زیادی با جو زمین متوقف می‌شود.

این تلسکوپ علاوه بر ثبت تصاویر خارق‌العاده از کهکشان‌ها، سحابی‌ها و ستارگان، همچین موفق به دستیابی به اکتشافات علمی بسیاری شده است. در سال 2005 "اسپیتزر" توانست برای اولین بار نور سیارات فراخورشیدی را شناسایی کند. در یک رصد دیگر ستاره‌شناسان بر این تصور هستند که احتمالا این تلسکوپ حتی موفق به ثبت برخی از ستارگان اولیه جهان شده است.

مریخ‌نوردهای "اسپریت" و "آپورچونیتی"( روح و فرصت)

این مریخ‌نوردهای ناسا که تنها برای ماموریت 90 روزه طراحی شده‌ بودند، اکنون پس از پنج سال هنوز در حال بررسی سطح سیاره سرخ هستند. این کاوشگر اکتشاف مریخ دوقلو در ژانویه 2004 در دو سوی متضاد مریخ فرود آمدند. از آن زمان آنها به حرکت در سطح این سیاره، بررسی دهانه‌ها و تپه‌های آن پرداخته‌اند.

از جمله اکتشافات بسیار این دو مریخ‌نورد، شناسایی شواهد وجود آب مایع در سطح مریخ در سال‌های دور است.

کاسینی-هویگنس

این فضاپیمای مشترک ناسا و ایسا در سال 1997 به فضا به مقصد سیاره زحل پرتاب شده و در سال 2004 به مقصد خود رسید. از آن زمان این فضاپیما به گردش در اطراف این جهان حلقه‌دار، ثبت تصاویر جالب از این حلقه‌ها،‌ قمرها و آب‌وهوای آن پرداخته است.

کاوشگر «هویگنس» از «کاسینی» جدا شده و یک سفر مستقل را به سوی قمر "تیتان" پیش گرفته که حاصل آن فرود در سطح جامد این قمر در سال 2005 بود. اگرچه فضاپیمای پیشین از زحل بازدید کرده اما کاسینی اولین فضاپیمایی بوده که در اطراف این سیاره گردش کرده و به بررسی دقیق این سیستم پرداخته است.

رصدخانه چاندرا

از سال 1999، رصدخانه پرتو ایکس «چاندرا» به اسکن و بررسی آسمان‌ها در نور پرتو ایکس پرداخته و برخی از دورترین و عجیب‌ترین رویدادهای نجومی را مشاهده کرده است.

از آنجایی که جو متراکم زمین به توقف میزان زیادی از پرتوهای ایکس پرداخته، ستاره‌شناسان قادر به مشاهده جهان در این نور پر انرژی و طول موج کوتاه نبودند تا اینکه "چاندرا" به فضا ارسال شد. این رصدخانه از چنان آینه وضوح بالایی برخوردار بوده که قادر به مشاهده منابع پرتو ایکس بسیار کم‌فروغتر از تلسکوپ‌های پرتو ایکس پیشین است.

در میان دیگر اولین‌ها، چاندرا به نمایش اولین تصویر از اولین ستاره خرد شده باقیمانده از یک ابرنواختر را در زمان رصد باقیمانده «ذات‌الکرسی« A به دانشمندان پرداخته است.

کاوشگر وایکینگ

هنگامی که کاوشگر «وایکینگ-1» ناسا در ژوئیه 1976 بر سطح مریخ فرود آمد، اولین بار بود که یک جسم ساخت دست بشر با یک فرود نرم بر سطح سیاره سرخ نشسته بود.

فرودگر وایکینگ 1 همچنین عنوان طولانی‌ترین ماموریت سطح مریخ را با طول دوره شش سال و 116 روز در اختیار دارد. این فضاپیما همچنین اولین تصاویر رنگی را از سطح مریخ به زمین ارسال کرده و برای اولین به نمایش شمایل این سیاره پرداخت.

هابل

دوست‌ داشتنی‌ترین فضاپیمای ناسا، تلسکوپ فضایی هابل بوده که از شهرت جهانی برخوردار است. تصاویر آن به تغییر تصور انسان از جایگاه خود در کیهان پرداخته است. این رصدخانه همچنین جهان علم را تغییر داده و دستاوردهای بسیاری را در مسائل نجومی نصیب دانشمندان کرده است.

ناسا با ارسال یک تلسکوپ نوری برای نفوذ به آسمان از ورای جو متلاطم زمین در نهایت به ساخت ابزاری پرداخت که قادر به کشف سیارات، ستارگان، سحابی‌ها و کهکشانها در جزئیات دقیق است.

آپولو

برترین ماموریت فضایی ناسا آپولو بوده که انسان را بر روی ماه قرار داد. نه تنها ارسال انسان به ماه جزء به یاد ماندنی‌ترین بخش‌های تاریخ بشریت بوده، بلکه این سفرها برای اولین بار توانستند نمونه‌های غیر زمین را به زمین انتقال داده و درک علمی بشر را از ماه تا حدی زیادی وسعت بخشند.

با بررسی دقیق و از نزدیک این قمر و انتقال سنگ‌های بسیاری از آن به زمین، فضانوردان آپولو به جمع‌آوری اطلاعات در مورد سن ماه، ترکیبات سازنده آن و حتی چگونگی آغاز آن پرداختند.