چرا بانوان کفش‌های پاشنه‌بلند را با وجود مشکلاتی که این کفش‌ها برای پاها به وجود می‌آورند، می‌پوشند؟ حتی برخی از افراد مشهور و مدل‌ها نیز تنفر خود را از این کفش‌ها اعلام کرده‌اند. با این وجود هنوز هم این دشمنان پاشنه‌ها طرفداران زیادی دارند. با این سؤال که آیا این کفش‌ها حقیقتاً راحت هستند یا نه کاری نداریم و چیزی که اهمیت دارد جنبه نمادین این کفش‌هاست که در این مقاله دو قسمتی به آن پاسخ داده خواهد شد. در ادامه با بنیتا همراه باشید.
در بخش اول این مطلب به این پرداختیم که چرا بانوان کفش‌های پاشنه‌بلند را با وجود مشکلاتی که این کفش‌ها برای پاها به وجود می‌آورند، می‌پوشند؟
چرا پاسخ‌ها نسبت به این سؤال این‌قدر متفاوت است؟ درحالی‌که این کفش‌ها برای زنان به‌قدر دنیا می‌ارزد پس چرا من و شاید شما این‌قدر نسبت به آن‌ها بدبین هستیم. نمی‌توان به این پاسخ ساده که این کفش‌ها بخشی از زندگی تجاری و مد هستند قناعت کرد بلکه پاسخ باید چیزی پیچیده‌تر و کامل‌تر باشد. به نظر می‌رسد میزان اشتیاقی که نسبت به این کفش‌ها وجود دارد ریشه در برخی مسائل فرهنگی دارد. آن‌ها جذاب هستند چون ما به کمک آن‌ها خودمان را آن‌گونه که دوست داریم عرضه می‌کنیم. آن‌ها فوق‌العاده به نظر می‌آیند، درست به همان دلیلی که ما را فوق‌العاده نشان می‌دهند. به همین دلیل و دلایل فراوان، پاشنه‌های بلند تبدیل به بخش جدایی‌ناپذیری از جلوه‌های زنانگی گشته که حتی با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت انواع و اقسام از مدل‌های این کفش‌ها به نمایش درمی‌آید و به نظر معقول می‌آید که زنان از این کفش‌ها استفاده کنند و البته نباید منکر این قضیه شد که زنان با این کفش‌ها زیباتر هستند. دیتا وُن می‌گوید: کفش‌های پاشنه‌بلند و رژلب، تداعی‌کننده‌ی ترس از خدا در انسان‌ها هستند. جدا از گفته‌ی او واقعیت این است که این دو محصول، جزء بهترین‌های قرن هستند که دیگر به قسمتی از فرهنگ مردم تبدیل گشته‌اند. انگار نگه‌داشتن تعادل بر روی کفش پاشنه‌بلند بخشی از فرهنگی شده است که همه باید با آن کنار بیایند. البته کفش‌های پاشنه‌بلند تنها مثال کوچکی از گستره‌ی نیازهایی است که به‌ناچار باید با آن کنار بیاییم، درواقع چالش بزرگ‌تر مد و فشن است.
«درحالی‌که من می‌توانم به‌راحتی کفش ورزشی بپوشم چرا خودم را با پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند اذیت کنم؟ کفش پاشنه‌بلند مزخرف است.» امی پُولر
این خودمان هستیم که باید تصمیم بگیریم کفش پاشنه‌بلند بپوشیم یا نپوشیم. اینکه بیشتر زنان کفش پاشنه‌بلند را انتخاب می‌کنند دلیلی نمی‌شود که من هم مثل آنان باشم. خانم نانسی رکسفورد نویسنده‌ی کتاب «کفش زنان از سال 1795 تا 1930» می‌گوید بیشتر تأثیر و درد و رنج که مد و مدگرایی از خود گذاشت، بر روی نسل مادربزرگ‌های ما بوده است. او در ادامه می‌گوید: اگر زنان در قدیم کفش‌های ناجور می‌پوشیدند دلیلش انتخاب خودشان بوده است. البته نباید از محدودیت‌های دوخت‌ودوز و همچنین شرایط فرهنگی و تفکیک‌های جنسیتی آن زمان غافل باشیم.
«به نظر من این در خون ما زنان است که مانند طاووس زیبایی‌هایمان را بروز دهیم.» تینا اِسلون- بازیگر اوپرا
روزگاری تصور اینکه روزی فرا خواهد رسید که تکنولوژی توان تأثیرگذاری بر فرهنگ و اثربخشی به مردم را خواهد داشت غیرممکن بود ولی به هر طریق ممکن راه خود را پیدا کرد و وارد فرهنگ مردم شد. اما چطور؟ پاسخ، تبلیغات است. تصاویر زنانی با موهای افشان و کفش‌های پاشنه‌بلند برای تبلیغ همه‌چیز از ماشین گرفته تا جوراب مورد استفاده قرار می‌گرفت و این پایان ماجرا نبود. این تصاویر در همه‌جا از خیابان‌های شهر گرفته تا حتی اتاق‌خواب‌ها حضور داشتند و دائماً ذهن زنان و مردان را درگیر خود کرده بودند.
ما دقیقاً نمی‌دانیم که چه کسی این کفش‌ها را مد کرد. چیزی که ما از آن خبرداریم این است که این کفش‌ها همه‌جا را فراگرفته‌اند و همه‌جا هستند و همچنین می‌دانیم که در اصل این نوع کفش‌ها مردانه بودند. پاشنه‌های بلند کاملاً با کفش‌های مسطح قدیمی که هزاران سال توسط مردم پوشیده می‌شدند فرق داشتند ولی کاملاً مطمئن هستیم که این کفش‌ها در حدود قرن نهم میلادی در ایران اختراع شدند. ابتکاری که در این اختراع نظامی وجود داشت سبب می‌شد که نیروی سواره‌نظام در هنگام جنگ تسلط بیشتری بر اسب خود داشته باشد و درنتیجه بهتر می‌توانست بجنگد. از آنجایی‌که ایرانی‌ها و اروپای غربی در قرن هفدهم دشمن مشترکی بنام امپراتوری عثمانی داشتند، علوم نظامی بین هم‌پیمانان به اشتراک گذاشته می‌شد و درنتیجه پاشنه‌ها وارد اروپا شدند و سریع هم همه‌گیر شدند و این مقدمه‌ای شد تا چیرگی بر دشمن شرقی به کمک علوم شرقی صورت گیرد.
«کفش‌های صاف برای مردم عادی هستند.» روپوئل
همه‌ی نقاشی‌هایی که از لویی چهاردهم کشیده شده است به همراه خز و ابریشم بوده و البته او کفش پاشنه‌بلند هم بر پا داشته است. دلایلی که او برای پوشیدن این کفش داشته است تقریباً مشابه همان‌هایی هستند که ما الآن برای این کفش‌ها می‌آوریم. دلایلی مانند ثروت، منزلت و امتیاز. آیا او نمی‌دانسته این‌گونه لباس پوشیدن زنانه است؟ پس لویی از روی حسادت به زنان این‌گونه لباس پوشیده است؟ او حتی کفش‌های قرمز می‌پوشیده و آن‌گونه که بیان‌شده به‌جز افراد خاص به کسی اجازه نمی‌داده مثل او لباس بپوشد.
«چرا ما این کفش‌ها را می‌پوشیم؟ آن‌ها بسیار دردسر دارند. من اگر توان این را داشتم همه را مجبور می‌کردم که آن‌ها را کنار بگذار‌ند.» اِما تامپسون
همه‌ی این مشکلات و مسائل زیر سر راجر ویوییِر است که با رونمایی از این کفش‌های پاشنه‌بلند در سال 1956 به قولی چراغ اول را روشن کرد و راه را برای تبلیغات آینده فراهم کرد. کفش‌های جدید مظهری از پیشرفت فنّاوری شده بودند. ویوییِر ضخامت پاشنه‌های این کفش‌ها را به ماکارونی تشبیه می‌کرد و البته بلندی پاشنه‌ها هم به هرچه زیباتر شدن آن کمک می‌کرد. محصول جدید، تجسمی زیبا از زرق‌وبرق دوران ویکتوریا بودند که خیلی‌ها را شیفته‌ی خودکرده بود و البته زیبایی آن در پا دوچندان شده بود تجسم زیبایی هم در ذهن مردم به وجود آمده بود مثل کفش جادویی، زیبا و شیشه‌ای سیندرلا. تا آن زمان طراحی‌ها بیشتر به دنیای فرش و وسایل خانگی معطوف شده بودند ولی به مرور زمان طراحی‌های جدید چهره‌ی جهان را تغییر دادند.
«من مخالف این هستم که پایم را داخل کفش تحت‌فشار بگذارم چون نمی‌توانم کارکنم و حرکت داشته باشم ولی زمانه به‌گونه‌ای عوض‌شده که اگر پایمان را تحت‌فشار نگذاریم کسی با ما ازدواج نمی‌کند!» ژئو گوژن
نکته‌ی قابل‌توجه، اتفاقی بود که روی داد و به‌سرعت هم همه‌گیر شد. اصلاً چه شد که ما همه دنبال پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند بودیم. در سال 2015 وقتی‌که برگزارکنندگان جشنواره‌ی فیلم کَن اعلام کردند که اجازه نخواهیم داد زنان بدون کفش پاشنه‌بلند روی فرش قرمز راه بروند، موجب خشم بسیاری از سلبریتی‌ها شد. البته بعدها مسئولین این گفته را رد کردند ولی انتقادها به جای خود باقی ماندند و یک سری جنبش‌های اجتماعی ضد پاشنه به وجود آمدند. شعار آن‌ها این بود: «همه باید کفش‌های صاف بپوشند».
اعتراضات به حدی بود که حتی بعضی‌ها می‌گفتند که نباید کفش پاشنه‌بلند پوشید. همچنین کریستین استوارت که همیشه با کفش اسپورت در مراسم شرکت می‌کند در نقد مسئولین به‌صورت کنایه‌آمیز گفت: چون هنگام عکس گرفتن پاشنه‌ها سبب بهتر درآمدن تصویر خانم‌ها می‌شوند.
هدف از این‌همه صحبت چیست؟ چشم‌اندازی که فمینیست‌ها به ما ارائه داده‌اند تشکیل یک شبکه‌ی جهانی و سپس پیشبرد اهداف است. راه‌حلی که زیاد معقول به نظر نمی‌رسد و گویا دیگر منسوخ‌شده است. شاید به خاطر همین موضوع است که ایده‌آل‌های فمینیستی از گذشته تاکنون نسبتاً اثر خود را ازدست‌داده‌اند. آیا واقعاً روزی فرا خواهد رسید که مد زنان برگرفته‌شده از درون جامعه باشد و یا کاملاً راحت و عاری از هرگونه تجمل‌گرایی باشد؟
قسمت قبل را می‌توانید در «دشمنان پاشنه‌ها [قسمت اول]» ببینید.
منبع: Theatlantic
