کرم های قرمز ملقب به کرم خاکی نه تنها هر پسماند و زباله تولید شده انسان را میبلعند و به کود یا مواد عالی تبدیل میکنند، بلکه در اکثر داروها نیز از عصاره یا روغن آنها استفاده میشود که به عنوان معروفترین آنها میتوان خراطین را مثال زد. آنها در سرتاسر کره خاکی زیست میکنند و حتی نسل آنها قبل از اینکه انسان پا بر روی زمین بگذارد وجود داشته اند.
کرم های خاکی بافتی غضروفی داشته و دارای خاصیت ترمیم کنندگی بافت های خود در زمان آسیب هستند، یعنی حتی اگر یک کرم قرمز را به دو نیم تبدیل کنید، از بین نخواهد رفت و هر نیمه بعد از مدتی بافت خود را ترمیم کرده و به طور جداگانه به زندگی خود ادامه میدهند. در طب سنتی در اکثر کشورها به خواص این کرم ها پی برده اند و از آنها در ساخت داروها به روش های مختلف بهره برده اند، استفاده در طب سنتی از این کرم ها باعث شد تا شرکت های بزرگ آرایشی کنونی متوجه خواص آن شوند از آن در خیلی از محصولات خود استفاده کنند. جالب است بدانید حتی در پوره یا روغن این کرم ها مقادیر زیادی ویتامین مانند امگا 3 وجود دارد که برای بدن انسان بسیار مفید است.
این کرم ها دارای انواع مختلفی هستند که به هرکدام از آنها اسامی مختلفی داده اند.
البته باید گفت که کلمه "کرم خاکی" یک نام عمومی است که به هر کرمی که در خاک زندگی میکند عنوان میشود، زمانیکه از کرم خاکی قرمز نام برده میشود حتما کرم هایی که در گلدان یا باغچه ها دیده اید را به یاد شما خواهد آورد. جالب است بدانید تمامی این کرم ها از نور آفتاب و همچنین باران گریزان هستند، اگر در کنار باغچه ها دقت کرده باشید در زمان آبیاری و یا بارندگی این کرمها خود را به سطح خاک میرسانند.
معروفترین این کرم ها که دارای خواص دارویی زیادی است و علاوه بر طب سنتی در صنایع آرایشی هم استفاده میشود "ایزینیا فتیدا" است. از همین نمونه کرم خاکی است که برای تلوید روغن هایی مانند روغن خراطین و... هم استفاده میشود. البته روغن کرم را به طور مستقیم استفاده نمیکنند و برای تهیه آن مراحل مختلفی مانند خشک کردن خود کرم و... را باید انجام داد و از طرفی برخی روغن های دیگر به آن باید اضافه گردد. خراطین نیز که از این کرم تهیه میشود تاثیرات زیادی بر روی بدن مانند حجم دهی به قسمت های مختلف بدن و یا کاربردهای پوستی و افزایش خون رسانی به قسمت های مختلف بدن انسان دارد که در نوع خود بی نظیر است.
انواع کرم خاکی کشف شده در سرتاسر دنیا:
در کل جهان توسط علوم زیست شناسی و گاها علوم پزشکی بیش از 1800 گونه کرم که زیست بوم آنها در خاک (سطحی و عمقی) وجود دارد کشف شده است که البته منابع رسمی آمارهای گوناگونی را ارائه کرده اند.
در زیر نام برخی از گونه های کشف شده درج شده است:
- کرم خاکی نوک گلگون
- کرم ایزینیا فتیدا
- کرم خاکی کم رایج
- کرم کمپوستر
- کرم شاه بلوط
- کرم سر قرمز خاکی و سرسیاه
- کرم خاکی دم هشت ضلعی
- کرم تنبل
- کرم خاکی فوتیدا (معروفترین و پرطرفدارترین در بین گونه های کرم خاکی فوتیدا می باشد)
نام و عناوین ذکر شده از گونه های کرم خاکی در بالا تنها تعدادی از هزاران گونه این موجود است که نسبت به سایر رده ها تاثیرات بیشتری بر روی زندگی انسانها داشته است. با اینکه کرم های زیادی در خاک زندگی میکنند و در همانجا تغذیه میکنند اما کار و عملکرد آنها شبیه هم نیست، در واقع هرگونه کرم نقشی در طبیعت ایجاد میکند و از طرفی در شرایط زیستی یکسان و مشابه به هم همه گونه ها نمیتوانند زندگی کنند.
کرم ها قابلیت تقسیم به سه گروه کلی دارند که این گروه بندی بر اساس الگوی رفتاری آنها انجام شده است.
- کرم های زندگی کننده در سطح خاک یا کمپوست: گروه اول تمایلی به سوراخ کردن لایه های خاک ندارند و در نزدیک سطح خاک زیست میکنند. کرم ها مواد غذایی آلی را میخورند و به دنبال آن ریشه ها و جوانه ها را می پوسانند. این گروه معمولا معمولا مانند کرم روغن خراطین به ورمی کمپوست هم معروف است و برای کارهای تجاری از آنها استفاده میشود.
- کرم هایی که در نزدیکی سطح خاک زیست میکنند. منظور از سطح خاک، روی سطح زمین نیست، بلکه این گروه در لایه های بالایی خاک و تا حدود 25 سانتیمتری آن زندگی میکنند. آنها با مخلوط و سوراخ کردن لایه های رویی خاک باعث هوارسانی و اکسیژن رسانی به لایه های زیرین شده و تاثیر زیادی برای گیاهان دارند. علاوه بر آن خاک از روده این کرم ها عبور کرده و پسماند آن موادی مغذی برای گیاهان به شمار می آید.
- کرم های زیر خاکی: کرم های زیرخاکی تونل ها و سوراخ هایی در عمق بیش از سه متری خاک می سازند و به دلیل پایداری این مناطق شرایط زیستی بهتری ندارد.
برخی از کاربردهای دیگر کرم خاکی برای انسان را میتوان مواردی از قبیل استفاده از آنها به عنوان طعمه های شکار، تولیدات تجاری و آرایشی و بهداشتی مانند خراطین، تولید کمپوست و تولید انواع داروها دانست. و به همین دلیل کاربردهای زیاد آن است که کشاورزان زیادی دست به تولید و تکثیر این کرم ها در مزارع پرورش کرم زده اند. حتی فروشگاه تهران تخفیف نیز برای حمایت از این کشاورزان ایرانی اقدام به عرضه محصولات تولیدی داخل مانند خراطین که از کرم خاکی گرفته شده است کرده است.
