افزایش سرسام‌آور اجاره‌بهای مسکن در کشور و عدم توان مستاجران برای یافتن مسکنی مناسب باعث شده این روزها صداوسیمای کشورمان پویشی برای ترغیب صاحبخانه‌ها به عدم افزایش اجاره‌بها راه بیندازد؛ پویشی که در خلأ سیاست‌گذاری صحیح و بجا از سوی مسوولان دولتی ایجاد شد و خیلی زود جای خود را میان مردم باز کرد. اگرچه این پویش با هدف کم کردن مشکلات مستاجران راه‌اندازی شده اما فارغ از نتیجه، یکی از دستاوردهای ایجاد این کمپین، ایجاد حس همبستگی اجتماعی در میان مردم است.
به گزارش به نقل از روزنامه صبح نو ،تابستان در کشور ما فصل کوچ و جابه‌جایی است. هرساله با آغاز فصل تابستان، بازار اجاره‌بها داغ می‌شود. موج گرانی البته از ابتدای سال 97 و تابستانش شروع شد. رفته‌رفته با بالا صعود نرخ ارز، قیمت ملک نیز سیر صعودی به خود گرفت تا جایی که به یک‌باره در یک بازه چندباره قیمت ملک در تهران بیش از صددرصد افزایش داشت.
با ورود به سال 98 بار دیگر قیمت‌ها اوج گرفت و میزان معاملات به کمترین حد خود در سال‌های اخیر رسید. با این وجود بسیاری از خانوارها ناگزیرند به جابه‌جایی خانه خود تن دهند. در ماه‌های اخیر مجلس و دولت تلاش‌های زیادی برای ارائه راهکار مشکلات مستاجران کردند که تا این لحظه هیچ‌یک از آن‌ها عملی نشده است. افزایش مالیات بر خانه‌های خالی از جمله این راهکارهاست.
دولت یازدهم و دوازدهم طرح‌های زیادی برای سامان دادن به بازار مسکن ارائه داد. یکی از پرسروصداترین طرح‌های دولت در بخش مسکن، بازآفرینی شهری یا همان مسکن امید بود که در قالب برنامه ششم توسعه نیز آورده شد؛ اما این روزها با وجود اینکه وزیر راه و شهرسازی بارها بر ساخت 100 هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده شهری به‌عنوان بخشی از برنامه اقدام ملی برای تولید و عرضه مسکن تأکید می‌کند، خبری از ساخت‌و‌ساز آن نیست.
آقای مجید کیانپور، عضو کمیسیون عمران مجلس نیز درباره بافت‌های فرسوده به خانه ملت گفته است: «افزایش حدودی 120درصدی قیمت مسکن، شرایطی بحرانی در کشور ایجاد کرده و این موضوع عملاً تمام بخش‌های حوزه مسکن را تحت‌تأثیر قرار داده است. متأسفانه در سه ماه اخیر نرخ اجاره‌بها در کلانشهرها به‌ویژه پایتخت 30 تا 40 درصد افزایش داشته که این به‌معنای آن است که خانوارها برای تأمین مسکن جدید باید اعتبار کلانی را برای ودیعه مسکن هزینه کنند.»
مسکن اجتماعی
یکی دیگر از طرح‌هایی که در زمان عباس آخوندی، وزیر سابق راه‌و‌شهرسازی به‌عنوان بدل طرح مسکن مهر در نخستین سال‌های فعالیت خود در وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم مطرح شد، مسکن اجتماعی بود؛ اما این طرح نیز چند سال پس از مانور رسانه‌ای روی آن، به جایی نرسید و آخوندی در نهایت تعداد محدودی واحدهای ساخته‌شده توسط نهادهای حمایتی همچون سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی را به نام مسکن اجتماعی افتتاح کرد.
فشارهای مالیاتی
یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که برای بهبود شرایط مطرح شد، حمایت از مستأجران با ابزار مالیاتی بود که با روی کار آمدن محمد اسلامی در وزارت راه و شهرسازی، بار دیگر این طرح با قالبی جدید و البته همان محتوا و با تأکید بر تعیین سقف اجاره‌بها از سوی کمیته‌ای با همین نام، مطرح شد. با وجود اینکه وارد فصل اجاره‌بها شدیم، این طرح همچنان در مرحله رسیدگی در کمیسیون‌های فرعی هیات دولت است.
مالیات بر خانه‌های خالی نیز یکی دیگر از برنامه‌های مطرح‌شده برای سامان دادن وضعیت مستاجران بود. این طرح اگرچه در سال‌های گذشته تصویب و در سال 93 از سوی رییس‌جمهوری ابلاغ شد اما هنوز هم پس ازکش و قوس‌های فراوان، وزارت مسکن وشهرسازی برای انجام آن هیچ اقدامی نکرده است.
طی پنج سال گذشته هر ساله هنگام فصل جابه‌جایی مستاجران، از اجرایی شدن این طرح سخنی به میان می‌آید و خیلی زود هم به فراموشی سپرده می‌شود. به نظر می‌رسد اگرچه چنین طرح‌هایی در برخی موارد برای اقشاری خاص کارایی داشته باشد، اما با توجه به تورمی که در بخش مسکن وجود دارد و همچنین وجود دلالان در بازار مسکن، اجرای چنین طرح‌هایی بدون تصویب و اعمال قانون مالیات بر عایدی مسکن چندان کارگشا نخواهد بود.
کمپین صاحبخانه خوب
حالا این روزها که اغلب ایده‌های دولت برای ساماندهی بازار مسکن و نجات مستاجران از این شرایط عملاً بلااستفاده شده است، صداوسیما با راه‌اندازی پویشی به نام «صاحبخانه خوب» در تلاش است از زاویه انسان‌دوستی به حل این موضوع بپردازد و از مردم می‌خواهد اگر موجر هستند، اجاره‌بهای ملک‌های خود را افزایش ندهند.
«صاحبخانه خوب» از مالکان مسکن می‌خواهد با توجه به مشکلات اقتصادی در سال جاری، میزان اجاره‌بها را افزایش ندهند یا افزایش حداقلی دهند. در این پویش همچنین از مستاجران خواسته شده است نام صاحبخانه‌ای که با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی اجاره‌بها را افزایش نداده است برای برنامه ارسال کنند؛ کمپینی که خیلی زود در شبکه‌های اجتماعی رونق گرفت و افراد زیادی به آن پیوستند.
این روزها همزمان با آغاز فصل نقل و انتقالات بسیاری از مستاجران پس از شنیدن ارقام سربه‌فلک‌کشیده اجاره‌بها و پول واحد مسکونی مورد نظر خود، یا قادر به یافتن مسکنی مناسب نیستند و در نهایت بسیاری از آن‌ها مجبور به انتقال به محله‌هایی با قیمت پایین‌تر یا حتی حاشیه شهرها شده‌اند.
وخامت بازار مسکن به حدی است که حتی برخی از مستاجران نیز به شهرهای کوچک‌تر مهاجرت کرده‌اند. شهرها و شهرک‌های اطراف کلانشهرها این روزها پر است از خانواده‌هایی که از شهر خود برای یافتن سرپناهی ارزان‌تر به آنجا پناه آورد‌ه‌اند.
بدیهی است زمینه‌سازی برای مشارکت عمومی در جامعه یکی از کارکردهای رسانه است. صداوسیما نیز به‌عنوان رسانه ملی که پیش از این کمتر به دغدغه‌های اصلی و واقعی مردم نزدیک می‌شد، این‌بار در نبود مدیریت و سیاست‌گذاری صحیح مسوولان دولتی و صنفی روی یک مسأله مهم اجتماعی دست گذاشته است.
پویش صاحبخانه خوب فقط یک دعوت ساده از سوی رسانه ملی بود که با توزیع مناسب آن با برنامه‌های مختلف صداوسیما، در کنار واکنش مثبت مردم خیلی زود گسترش پیدا کرد. فارغ از اینکه مخاطب قراردادن مالکان مسکن در این پویش امری بجا بود یا خیر، کمترین کارکرد این پویش، انتشار حس همبستگی اجتماعی در جامعه است.
