مردم کتاب می‌خوانند، اما نمی‌خرند!

به گزارش مشرق، آنان با اشاره به هزینه بر شدن هزینه چاپ کتاب، کمک های موردی نظیر ثبت نام در سامانه سامد برای دریافت وام های ناچیز را گره گشا در کسب و کار حوزه نشر نمی دانند و بر این باورند که  برای تقویت حوزه نشر باید به دنبال ایده ها و راهکارهای جدیدی در راستای جا انداختن فرهنگ مطالعه در لایه های زیرین جامعه بود .

فرهنگ و هنر همواره در صدر فهرست با اهمیت ترین پدیده های مرتبط با جامعه انسانی قرار داشته و همان کلیتی است که دین ، دانش، باورها و ارزش ها تا اخلاقیات و هنر و قانون را در برمی‌گیرد و می‌تواند مبدأ همه خوشبختی ها یا بالعکس تیره بختی ها باشد و فرهنگ نشر در این میان یکی از کارکردهای مهم فرهنگ است.  

امروز مطالعه کتاب جای خود را به استفاده از سرگرمی های مجازی اجتماعی همچون استفاده های نادرست از تلفن همراه و اینترنت داده است.

 این روزها نیز با پیدا شدن سرو کله ویروس کرونا ناشران و کتابفروشان دچار رکود و ورشکستگی شده اند و استمرار این وضعیت و حمایت نکردن از ناشران زمینه رکود فرهنگی را نیز قطعا به همراه خواهد داشت.

مدیر نشر فرهنگ عامه که حدود یک دهه در این زمینه فعالیت دارد نیز گفت: حوزه نشر و کتاب و کتابخوانی در کل کسب و کار ضعیفی است چون میانگین سطح مطالعه پایین است.

حسین سبزه صادقی با اشاره به عدم توازن بین تولید، توزیع و مصرف در این حوزه تاکید کرد: در کشور ما کتاب فراوان تولید می شود و ابرناشران زیادی در تهران فعالیت دارند اما میزان متقاضی و مصرف پایین است.

سبزه صادقی با بیان اینکه اصلی ترین مشکل حوزه کتاب حتی قبل از کرونا عدم همخوانی تعداد ناشران و مراکز پخش و کتابفروشی ها بوده، تصریح کرد: نسبت ناشران به مراکزپخش، هزار به 10 است که البته کتابفروشی های ما هم به دلیل اینکه صرفه اقتصادی ندارد حق دارند به سمت کتاب تجاری رفته تا فرهنگی.

مدیر نشر فرهنگ عامه به تشریح تاثیر شیوع ویروس کرونا برصنعت نشر و چاپ اشاره کرد و  افزود: کرونا به دست و پا زدن ما در مشکلات نشر پایان داد و به یکباره در این کسب و کار را تخته کرد و حتی فرصت برپایی نمایشگاه را هم از این قشر گرفت.

به گفته این ناشر برگزاری سالانه نمایشگاه کتاب در مراکز استانها و گاها در برخی شهرستانها حداقل با فراهم شدن زمینه خرید کتاب با سوبسید های دولتی نظیر بن تخفیف بخشی از هزینه های این صنعت جبران می شد  که ممنوعیت این مهم بخاطر ویروس کرونا صنعت نشر را از این امکان محروم ساخت .

وی با اشاره به سامانه کارا گفت: تنها کمک این سامانه وام حدود هشت میلیون با سود 12 درصد بوده است در حالی که چاپ یک کتاب ساده 150 صفحه ای تنها 20 میلیون هزینه می برد و عملا این هشت میلیون تومان دردی را دوا نمی کند.

سبزه صادقی با اشاره به کاهش نرخ مطالعه کتاب به روش سنتی خاطرنشان کرد: کتاب های الکترونیک و صوتی نرخ مطالعه کتاب را به روش سنتی به شدت پایین آورده است و طبیعتا باید در جهت خرید کتاب، حمایت ویژه شود.

چهار سال قبل از ورود کرونا پهنه نشر کرونایی شده بود

مدیر انتشارات ولی و انتشارات مرکز کرمان شناسی براین باوراست که وضعیت خوبی در چاپ و نشر حاکم نیست و طی این مدت کاغذی که بندی 80 تومان بود در مدت کوتاهی به 500 هزار تومان رسید .

وی با طرح این پرسش که من باید قیمت این کتاب را چند بزنم؟ آیا مردمی که دچار چالش اقتصادی هستند و در نان شب خود مانده اند می توانند کتاب را حتی به قیمت قبل بخرند؟ اظهارداشت : پایین بودن توان خرید متقاضی و هزینه بر شدن چاپ کتاب کار را بسیرا دشوار کرده است .

سبزه صادقی  با اشاره به افزایش هزینه ها در همه امور تاکید کرد: در این وضعیت، صحافی، چاپ ،لیتوگرافی و همه هزینه ها 500 درصد افزایش پیدا کردند، کتابی که برای خود من 100 هزار تومان می شود باید به چه قیمت آن را بفروشیم؟ اگر فردی ناشر-مولف هم باشد که شرایط بدتر است یعنی باید روزی 18ساعت کار کند و با تسهیلات سود بالا کتابی را چاپ کند آیا کتاب به فروش رود یا نه ؟

اوی گفت: خود من 6 سال است به کتاب فروشی کتاب دادم اما با وجود فروش آن کتاب ها هزینه ای به من نداده است البته میدانیم که کتابفروشی ها هم مشکل دارند اما من پس از 50 سال کار در فرهنگ باید در این شرایط چه بکنم؟

وی با بیان اینکه ما از قبل کرونا نیز چالش های جدی داشتیم گفت: به ما اعلام کردند که کاغذ دولتی به ما می دهند سه ماه است روزی  یک ساعت وقت من وهمکارانم گرفته می شود و کسی جوابگو نیست کاش حداقل می گفتند که کاغذ نمی دهیم و بماند که تسهیلات با بهره بالا و مقدار کم هم ارزش این همه وقت گذاشتن و دوندگی ها را ندارد.

سبزه صادقی تصریح کرد: ما میدانیم که مشکل اقتصادی مربوط به کل کشور است اما همیشه در بحران ها، بیشترین ضرر را حوزه فرهنگ می بیند چرا که مردم از پفک بچه هم برای کتاب نمی گذرند.

وی با اشاره به تاثیر اهمیت آرامش روانی بر افزایش مطالعه خاطرنشان کرد: مردم باید اول آرامش پیدا کنند تا در اوقات فراغت خود بتوانند کتاب بخوانند.

مردم کتاب می‌خوانند، اما نمی‌خرند!

محمدمهدی سعید نیز مدیر انتشارات خدمات فرهنگی کرمان و موسس کتابفروشی فرهنگ که از 11 سالگی در کنار پدرش به کار کتاب مشغول بوده ، گفت: از سال 1346 و از دوران نوجوانی در کتابفروشی پدرم کار می کردم  و سال 57 بود که مستقل شدم اما به طور رسمی کار نشر را از سال 70 آغاز کردیم.

وی گفت: کرونا برای کل جامعه مشکلاتی را از جمله در حوزه اقتصادی، گردشگری، خانواده پدید آورد و در زمینه کتاب هم عده ای می خوانند اما کمتر می خرند و بیشتر از کتاب های مجازی استفاده می کنند یا از فردی قرض می گیرند و یا کتاب های قبلی را بازخوانی می کنند و اهل مطالعه و کسانی که شرایط اقتصادی خوبی را دارند هنوز کتاب می خرند اما شکل عامه ندارد.

موسس کتابفروشی فرهنگ افزود: کرونا باعث اوقات فراغتی شد که برخی ها بیشتر کتاب بخوانند و فرصت خوبی برای مطالعه می باشد.

وی با اشاره به اینکه در فرایند کتاب همه چیز وارداتی است تاکید کرد: علاوه بر اینکه همه چیز با ارز ارتباط مستقیم دارد  طی این مدت نیز دستمزد ها 50 درصد بالا رفت.

وی با اشاره به اینکه در گذشته تابستان اصولا زمان مناسبی در بازار کتاب نبود خاطرنشان کرد: مسافرت های تابستانی وقتی را برای مطالعه باقی نمی گذاشت و سرانه مطالعه در تابستان ها نسبت به فصول سرد سال پایین می آمد اما امسال به دلیل نبود سفر فروش نسبتا بهتر بود.

سعید تاکید کرد: با وجود تلاش برای ثبت نام در سایت کارا موفق به ثبت نام نشدیم و سایت باز نشد.

وی افزود: از نظر اقتصادی 100 در صد از اینکه عمر خود را برای فرهنگ گذاشته ام پشیمانم و گرچه هیچ توجیه اقتصادی نداشتهاما به هر حال خدمتی بوده است برای مردم و همین امر مرا راضی نگه می دارد.

وی با بیان اینکه فضای مجازی زیانش بیشتر از فوایدش است گفت: کتاب کمترین بدآموزی را دارد به این دلیل که نظارتی در چاپ آن است.

به دنبال تسهیلات کم بهره برای ناشران هستیم

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمان با تائید وضعیت شکننده ناشران این استان بر اثر شیوع ویروس کرونا ،گفت: جامعه انتشارات و حوزه چاپ و نشر در کرمان از سال‌های گذشته با مشکلات اقتصادی روبه رو شده و امروز نیز به دلیل وجود ویروس منحوس کرونا بر دامنه مشکلاتشان افزوده شده است.

محمد علیزاده با اشاره به وجود 80 موسسه فرهنگی در کرمان تصریح کرد: تعداد زیادی از این موسسات فعال می باشند و حلقه موثری در زمینه نویسنده_مولف، ناشر و توزیع کتاب هستند.

وی با اشاره به نقش کلیدی انتشاراتی ها در استان های کشور گفت: امروز اغلب ناشران در تهران توزیع متمرکز دارند و این امر ناشران استانی را با مشکل مواجه ساخته است.

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی کرمان با توجه به موثر بودن تشکیل کارگروه تخصصی چاپ و نشر گفت: کرمان جزو 10 استانی هست که مجوز چاپ کتاب صادر می کند و  به همین خاطر سال گذشته مجوز چاپ 500 کتاب به ناشران کرمانی داده شد.

وی ظرفیت ناشران استان را از جهت ظرفیت و کمیت خوب اعلام کرد و گفت: در سال 98 تعداد454 کتاب در 490 هزار تیراژ و تعداد 275 کتاب چاپ اول بودند که تیراژ آنها 298 هزار بود.

علیزاده خاطرنشان کرد: برای کمک به ناشران برای سهمیه کاغذ سامانه ای برای در اختیار قرار دادن کاغذ، زینک و فیبر برای چاپ کتاب در نظر گرفته شده  که تمام نیازهای ناشر را ممکن است حل نکند اما کمک خوبی به شمار می رود.

مدیرکل ارشاد اسلامی کرمان با اشاره به لزوم کمک به ناشران اذعان کرد: سه هزارو 825 جلد کتاب به ارزش 62 میلیون تومان از ناشرین خریداری شده است.

این مسئول با بیان اینکه طرح هایی با سود کم برای ناشران و کتابفروشی ها در نظر گرفته ایم تاکید کرد:  در حال رایزنی و پیگیری جدی با وزارت خانه فرهنگ و ارشاد هستیم تا بتوانیم تسهیلات ارزان و کم بهره ای را برای بخش فرهنگ و هنر دریافت کنیم که این تسهیلات از سود صفر تا حداکث چهاردرصد باشد و از بانک ها نیز در این زمینه تقاضا داریم که یاری رسان بخش فرهنگ و هنر باشند.

وی با اشاره به سامانه کارا گفت: ناشران و کتابفروشی ها می توانند با مراجعه به سامانه کارا از تسهیلات آن استفاده کنند مثلا برای چاپخانه ای با 10 پرسنل به ازای هر نفر بین 8-16 میلیون تومان تسهیلات داده می شود که در مجموع رقم خوبی می شود.

علیزاده با اشاره به الکترونیکی شدن روند اخذ مجوز کتاب گفت: از ابتدای سال 99 با توجه به درگیری با کرونا مجوز چاپ 172 جلد کتاب با تیراژ 297 هزار و 500 داده شده است.

مدیرکل ارشاد استان افزود: باید با تلاش همه جانبه سرانه مطالعه را بالا برد و از مردم عزیز می خواهیم که در این زمینه قدم برداشته تا علاوه بر بها دادن به چرخه فرهنگ و هنر گردش مالی را نیز در این زمینه افزایش دهند.

برگزار نشدن رویداد های فرهنگی شور و شوق را کم کرده است

معاون امور فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد استان کرمان نیز گفت: کرونا موسسات فرهنگی ما و همچنین هر آنچه مربوط به چاپ و نشر بود را نیز دچار آسیب کرد که با این پیش آمد وزارت فرهنگ ابتدا خسارت وارده به تمام صنوف را بررسی  و بعد از جمع آوری اطلاعات مکاتباتی نیز با دفتر ریاست جمهوری داشت و فهرست کامل مشاغلی که دچار آسیب شده بودند در اختیار هیات دولت قرار گرفت.  

محمد جواد حسین زاده افزود: دولت با تشکیل سامانه کارا از تمامی افرادی که در این ایام آسیب دیده بودند خواست که با ثبت اطلاعات خود در این سایت از خدمات آن بهره مند شوند و همچنین برای بخش های انتشاراتی و در کل همه بخش هایی که شامل کاغذ می شود، سهمیه کاغذ مجزا در نظر گرفته شد.

وی  تاکید کرد: با توجه به این شرایط سخت، جریان چاپ و انتشار متوقف نشد و به مانند سال قبل مجوزهای زیادی نیز صادر شد و با توجه به 80 انتشاراتی که در کرمان داریم کرمان جزو استان هایی است که مرتبا در آن کتاب به چاپ می رسد.

حسین زاده با اشاره به پایین آمدن میزان فروش کتاب تصریح کرد: اندکی از آن شور و شوق همیشگی بازار کتاب به دلیل عدم برگزاری رویداد های فرهنگی و نمایشگاه های کتاب کم شده است.

وی در ادامه فضای مجازی در دوران قرنطینه را برای حوزه کتاب و کتابخوانی با اهمیت شمرد و گفت: در این ایام اتفاقات خوبی در حوزه کتاب و کتابخوانی در فضای مجازی با برگزاری چالش ها و مسابقات رخ داده است.

فعالان صنعت چاپ و نشر در استان کرمان با وجود مشکلات و موانع متعدد از جمله کرونا  اما با امید به حمایت و تسهیلات بیشتر چشم به آینده دوخته اند.
به نظر می رسد همکاری و هم افزایی ناشران استان در قالب یک تشکل منسجم و قوی در کنار سرمایه گذاری بخش خصوصی و حمایت های موثر دولت می تواند چرخ های راکد این صنعت را در استان کرمان و کشور بیش از پیش به حرکت در آورد.