رهبر انقلاب اسلامی در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان (99/5/10) فرمودند: «مشکلات بزرگی که امروز حول و حوش دشمن اصلی ما را گرفته که دشمن اصلی ما نظام آمریکا و رژیم آمریکا است، قابل مقایسه با مشکلات ما نیست، ده ها برابر بزرگ تر از مشکلات ما است؛ آمریکایی ها محصور به مشکلات گوناگون هستند» و سپس مواردی از آنان را ذکر کردند. برای بررسی بیشتر مشکلات جامعه آمریکا، به این موضوع می پردازیم.
هرج ومرج و به هم ریختگی اوضاع سیاسی و اجتماعی آمریکا در چند هفته ی گذشته، تنها به دلیل دوقطبی شدن فضای سیاسی در این کشور نیست. زمانی که کار به اعتراضات خیابانی می کشد و دولت و فرمانداران در سراسر ایالات متحده قادر به کنترل و مدیریت بحران نیستند باید این سؤال را پرسید که در داخل حلقه های فکری و اجرایی واشنگتن چه اتفاقی افتاده است که این طور فضای آمریکا را به سمت خشونت، برخورد فیزیکی، گسترش نفرت و سرانجام چند پارگی جامعه کشانده است. پاسخ به این سؤال را می توان در چهار سال دوران ریاست جمهوری ترامپ و رفت وآمدهای مسئولین دولتی در کاخ سفید جست وجو کرد. افرادی که با یک دعوت نامه به کاخ سفید می رفتند و برای مدتی مدیریت بخشی از دولت آمریکا را برعهده گرفته و بعد از آن به یک باره به دلیل عصبانیت ها و یا رفتارهای شخصی ترامپ، بدون اینکه از قبل خبردار شوند، از طریق پیام های توئیتری ترامپ از کار اخراج می شدند.
آشفتگی موجود در آمریکا
آشفتگی موجود در جامعه ی آمریکا تا حد زیادی به آشفتگی ذهنی و اجرایی موجود در واشنگتن بازمی گردد و این آشفتگی حتی در آخرین روزهای ریاست جمهوری ترامپ نیز دست از سر او و دولتش برنمی دارد. با این حال این مسئله پدیده ای جدید در دولت ترامپ نیست. از همان روزهای ابتدایی فعالیت او در کاخ سفید، تعداد زیادی از مشاوران و دستیارانش به دلایل مختلف قربانی نوع رفتار شخصی او در قبال زیر دستانش شدند و حالا نوع رفتار او در انتخابات ریاست جمهوری باعث شده است که عده ی دیگری از افراد داخل در حلقه ی معتمدانش مورد غضب او واقع شوند.
مسئله ی اصلی در کمپین انتخاباتی ترامپ برای انتخابات پیش رو این است که او دیگر نمی خواهد راه های نرفته را برای رسیدن به کاخ سفید بیازماید و سعی دارد با استفاده از همان راه آزموده شده ی قبلی؛ یعنی متهم کردن نامزد دموکرات به فساد سیاسی و اقتصادی و نشان دادن خودش به عنوان یک فرد بیرون از نظام سیاسی در واشنگتن که به قول خودش هنوز در مرداب سیاست واشنگتن گرفتار نشده است، رأی مردم را از آن خود سازد. شانس او در سال 2016 این بود که افرادی مانند جیمز کومی، رئیس پلیس اف.بی.آی او را در این راه همراهی کرد و با پیش کشیده شدن تحقیقات اف.بی.آی در مورد ایمیل های کلینتون ضربه ی نهایی را به کمپین انتخاباتی دموکرات ها وارد کرد. او این بار قصد داشت از طریق ایمیل های هانتر بایدن، پسر بایدن این نقشه را جلو ببرد؛ امّا مدیران اطلاعاتی امریکا و همچنین رئیس اف.بی.آی چنین اقدامی را در حمایت از او انجام ندادند. همین مسئله باعث شده است که رئیس جمهور آمریکا که همه او را در واشنگتن با لقب «الهه ی انتقام» می شناسند تصمیم بگیرد که بلافاصله بعد از انتخابات به سراغ افرادی در دولتش برود که با او همراهی نکرده اند و انتقام نهایی خود را از آن ها بگیرد. بر این اساس گفته می شود که او قرار است به سرعت کریستوفر رأی، رئیس اف. بی.آی؛ جینا هاسپل، رئیس سیا؛ و مارک اسپر، وزیر دفاع را از کابینه اش اخراج کند.
انزوای آمریکا در سطح جهان
امّا این اوضاع و تغییرات پیاپی غیر از اینکه نشان دهنده ی اوضاع آشفته در واشنگتن و به تبع آن، آشفتگی محض در فضای سیاسی آمریکا است، چه مسائل دیگری از داخل آمریکا را به نمایش می گذارد؟ ویل دورانت تاریخ دان معروف می نویسد: «تمدن با نظم شروع می شود، با آزادی رشد می یابد و با آشفتگی می میرد.» سال هاست که تحلیلگران آمریکایی از افول آمریکا و یا افول جایگاهش در دنیا می گویند. برخی پا را فراتر از این گذاشته و به فروپاشی احتمالی آمریکا از درون می پردازند و اعتقاد دارند وضعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در ایالات متحده به گونه ای است که این تمدن نیز مانند همه ی تمدن های دیگری که روزی در اوج بوده اند و روز دیگر به افول و زوال رسیده اند، نشانه هایی از زوال و افول را از خود نشان دهد. این تحلیل مسلماً به معنای فروریختن و فروپاشی سریع ایالات متحده در روزهای پس از انتخابات نیست؛ امّا نشان دهنده ی یک «روند» است که به قدرت رسیدن ترامپ آن را تشدید کرده است.
انزوای آمریکا در سطح جهان و به ویژه در سازمان های بین المللی، استفاده ی مکرر رؤسای جمهور این کشور از ابزار جنگ و تحریم و تهدید علیه کشورهای دیگر و بی اثرشدن این ابزارها در طول زمان، انزوای اقتصادی آمریکا با شعار «اوّل آمریکا» ی ترامپ، بسته شدن مرزهای این کشور به روی کالاهای اقتصادی و تکنولوژی های نوین روز و درگیری ها و دعواهای داخلی بین دو حزب دموکرات و جمهوری خواه که در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو قرار است این کشور را به مرز فروپاشی و جنگ داخلی ببرد، همه نشانه هایی است که می گوید این روزها، حال آمریکا اصلاً خوب نیست و روند افول در دوران ریاست جمهوری ترامپ رنگ و بوی جدی تری به خود گرفته است. با وجود اختلافات شدید در کاخ سفید و همچنین اختلافات موجود میان جمهوری خواهان در جهت حمایت کردن از ترامپ و یا رفتن به سمت دموکرات ها، اگر ترامپ نخواهد قدرت را به روش مسالمت آمیز به رئیس جمهور بعدی تحویل دهد، پروسه ی افول آمریکا با درگرفتن درگیری های داخلی و مشخص نبودن این مسئله که آیا پنتاگون و نیروهای ارتش این کشور طرف ترامپ را می گیرند یا به رئیس جمهور جدید می پیوندند، با جهشی عظیم روبه رو خواهد شد. آمریکایی که در درون مرزهای خود درگیر مسائل داخلی و خشونت و کشتار است، مطمئناً چند گام نهایی بیشتر تا زوال در پیش نخواهد داشت و این مسئله ای است که فضای دوقطبی شدید به وجود آمده در این کشور اجازه نمی دهد مسئولان سیاسی در کاخ سفید آن را به صورت کامل و درست درک کنند و راهی برای ممانعت از آن داشته باشند.
