محاسبه عوارض سفر به خارج

دو روز پیش در فضای مجازی شایعه شد «عوارض خروج از کشور برای سال 1401 به بیش از 5 میلیون تومان رسید»‌ اما آیا این خبر مجازی صحت دارد؟

  اصل ماجرا چیست؟

ادعای «عوارض 5 میلیون تومانی برای سفر خارجی» از روی «درآمد پیش‌­بینی شده برای وصول این عوارض در لایحه بودجه سال آینده» مطرح شده است.

دولت برای سال آینده، 1500 میلیارد تومان درآمد از محل عوارض خروج از کشور پیش­‌بینی کرده است. با استناد به این ردیف درآمدی، اگر فرضیه عوارض 5 میلیونی صحت داشته باشد، در این صورت باید انتظار داشت در سال آینده حداکثر 300 هزار مسافر از کشور خارج شود. این در حالی است که طی یک دهه گذشته، دست‌­کم 4 میلیون سفر خارجی در سال از مبدا ایران صورت گرفته است.

منشأ خطای محاسباتی که منجر به «ادعای عوارض 5 میلیونی» شد، به «تقسیم درآمد حاصل از عوارض خروج در 1401 به درآمد سال 1400» برمی‌­گردد که گویا این تصور را ایجاد کرد که عوارض سفر هم به همین نسبت افزایش یافته است.   دولت در لایحه بودجه سال آینده، درآمد حاصل از «اخذ عوارض خروج از کشور در 1401» را رقمی به میزان 1500میلیارد تومان در نظر گرفته که از رقم 110 میلیارد تومانی تعیین شده در بودجه امسال برای عوارض خروج، بیشتر است. دولت این رقم درآمدی را برای سال آینده افزایش داده چون به «احیای مسافرت های خارجی در سال آینده» مطابق با علائم بازگشت نبض سفر در جهان تحت تاثیر واکسیناسیون و پایان محدودیت‌های کرونایی در مقاصد توریستی دنیا، امیدوار است. با این افزایش، رقم درآمد، تازه به سطح درآمد سال‌های 98 و 99 از محل این عوارض می­‌رسد.

در یک‌سال گذشته، در جهان، سفرهای خارجی تا 90 درصد سقوط کرد و در خیلی از کشورها از جمله ایران، نبض مسافرت خارجی در ماه‌هایی از سال از حرکت افتاد.

بنابراین طبیعی بود که دولت در بودجه امسال، درآمد حاصل از عوارض خروج را کاهش دهد و از 1400 میلیارد تومان سال 98 و 1610 میلیارد تومان سال 99 به 110میلیارد تومان برساند.  در حقیقت، در ماه‌های پایانی سال 99 یعنی زمان تدوین لایحه بودجه 1400، دولت به دلیل مواجهه با «محدودیت‌های سنگین سفر ناشی از کرونا در سطح جهان»، تشخیص داد در سال 1400 امکان سفر خارجی به جز‌ موارد ضروری و خاص وجود ندارد و به همین دلیل «درآمد حاصل از عوارض خروج در 1400 را به یک پانزدهم زمان قبل از کرونا» کاهش داد و به 110 میلیارد تومان رساند.

اما اکنون «درآمد حاصل از عوارض خروج در سال 1401 به روال قبل از کرونا» برگشته و 1500 میلیارد تومان تعیین شده است.

درآمد 1500 میلیارد تومانی از عوارض خروج با احتساب مبلغ عوارض 400 هزار تومانی برای هر مسافر به معنی آن است که برای سال آینده پیش‌­بینی شده است 3 میلیون و 750 هزار مسافرت خارجی از مبدا ایران صورت خواهد گرفت که تازه از «حداقل حجم سفر خارجی سالانه طی یک دهه اخیر» کمتر است.

واقعیت نبض سفرهای خارجی آن است که طی یک دهه گذشته و درست تا قبل از سال 99 که کرونا باعث توقف سفرهای بین‌المللی در جهان شد، سالانه حداقل 4 میلیون مسافر از کشور خارج شده است.

مسافرت خارجی از مبدا ایران حتی رکورد «بالای 8 میلیون مسافر در سال» را در سال‌های قبل از کرونا ثبت کرده است.

پیش‌­بینی­‌های سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد نبض سفرهای خارجی در سال آتی تا نزدیک «دوره قبل از کرونا» افزایش می‌یابد. این احیای سفر، به شکل «احیای درآمد حاصل از عوارض خروج از کشور برای سال 1401» دیده شده است.