سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.
در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.
روزنامه‌های امروز دوشنبه 22 اسفندماه در حالی چاپ و منتشر شده است که آثار سیاسی و اقتصادی «توافق ایران و عربستان»، مبادله زندانیان امریکا با دلارها و تایید و تکذیب خبر توافق جدید ایران و امریکا در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
پس از آنکه توافق‌نامه امنیتی میان تهران و ریاض امضا شد از گوشه و کنار خبر رسید که به زودی ممکن است خبرهای بزرگتری نیز شنیده شده و حتی در یک صبح بهاری توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا نیز احیا شود. این مسئله مورد توجه بسیاری از روزنامه‌ها قرار گرفته است.
روزنامه آرمان امروز نوشته است:
اگر آمریکایی ها بخواهند از این توافق درسی بگیرند باید فوری به سمت تنش زدایی با ایران حرکت کنند و حتی ایران هم بعد از شکست اینستکس به دنبال کانال‌های مذاکره مستقیم با آمریکا باشد. موضوع مهم در این توافق، نقش چین و آمریکا است که پیام مهم این توافق نیز برای آمریکایی هااست. آمریکایی هایی که بعد از جنگ‌های 2011، سیاست راهبرد نرم را در دستور کار قرار دادند در یکی از موارد از این راهبرد عبور کردند و نه تنها تنش با ایران را کاهش نداده بلکه بر تنش هم افزودند. به همین خاطر کشوری خارج از قلمرو مناسبات آمریکا مانند چین واسطه تنش زدایی ایران و عربستان شد. البته، عربستانی ها برخی دغدغه هایشان را از طریق مناسبات ایران و چین حل کردند و به عبارتی چین را به عنوان تضمین کننده قوی تری از آمریکا دانستند. البته بخشی دیگر هم به مناسبات چین و روسیه باز می گردد که به گونه کم سابقه چینی ها بین دو بازیگری که دشمن و دوست آمریکا هستند میانجی گری کردند.
روزنامه هم‌میهن نیز توافق با آژآنس را مقدمه برجام دانسته و به نقل از شیرین هانتر نوشته است:
مسائل سیاسی به مسائل فنی بی‌ربط نیستند؛ به‌طور مثال نگرانی‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران و تصمیم‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدون‌شک در مذاکرات سیاسی موثر هستند. بنابراین سفر آقای گروسی و اعلام آمادگی ایران برای همکاری با آژانس در زمینه راستی‌آزمایی، در تصمیمات آژانس موثر خواهد بود. همچنین گزارش مثبت آژانس خطر صدور قطع‌نامه شدیداللحن علیه ایران و متعاقب آن ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت را کاهش می‌دهد. مسلما اخبار منتشرشده پس از سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی اتمی تا حدی امیدوارکننده بود، اما باید منتظر ماند و دید که آیا توافقات به‌دست‌آمده اجرایی خواهند شد یا خیر. از آن گذشته آژانس به‌صورت کامل آزادی عمل ندارد و تا حد زیادی تحت تاثیر فشارهای اعضای کلیدی است. مسئله این است که آیا این کشورها می‌خواهند مشکلات ایران با آژانس تمام شود؟
در ادامه این تحلیل آمده است:
البته در داخل ایران هم بسیاری نسبت به عملکرد آژانس مطمئن نیستند و ممکن است موانعی در مسیر اجرای توافقات حاصل‌شده، ایجاد کنند. با این حال اگر حتی توافقات با آژانس هم با موفقیت اجرا شود، نمی‌توان اطمینان داشت مسئله برجام و مذاکرات مربوط به احیای آن در مسیر مثبتی حرکت کند چراکه این مسئله بیش از همه‌چیز به سیاست‌های آمریکا بستگی خواهد داشت. در حال حاضر من نشانه‌ای در اینکه رویه آمریکا در حال تغییر باشد، نمی‌بینم.
مانع اصلی سیاست فعلی آمریکا و کشورهای اروپایی است. این کشورها از ایران به‌دلیل مسائل گوناگون به‌خصوص کمک تسلیحاتی به روسیه ناراضی هستند. همچنین تحولات داخلی ایران در چندماه گذشته این ذهنیت را برای آنها ایجاد کرده که یا حکومت ایران به‌دلیل مشکلات داخلی سقوط خواهد کرد یا به‌شدت ضعیف شده و مجبور به دادن امتیاز و تغییر سیاست‌های منطقه‌ای خود می‌شود. باید در نظر داشت که موضوع هسته‌ای فقط یکی از مشکلات ایران با غرب است، که در غیر اینصورت برجام همچنان ادامه داشت. تا امروز مسائل هسته‌ای بهانه‌ای بوده که آمریکا و غرب بتوانند با تحریم‌های شدید ایران را تضعیف کرده و به این وسیله فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور را نیز مهار کنند.
روزنامه اعتماد نیز تایید و تکذیب خبر توافق جدید ایران و امریکا را مورد بررسی قرار داده و می‌نویسد:
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز گذشته در گفت‌وگویی درباره توافق ایران و ایالات متحده درباره تبادل زندانیان گفت: در موضوع تبادل زندانیان موجود بین ایران و امریکا به توافقی در روزهای اخیر دست یافتیم و اگر همه چیز از طرف امریکایی خوب پیش برود، فکر می‌کنم در کوتاه‌مدت شاهد تبادل زندانیان نیز خواهیم بود.
وزیر خارجه با بیان اینکه ما این پرونده را یک پرونده کاملا انسانی می‌دانیم، افزود: از مارس سال گذشته در این رابطه یک سندی بین ما و امریکا به صورت غیرمستقیم به امضا و تایید رسید، اما زمینه اجرای آن اکنون فراهم شده است. از نظر ما همه چیز آماده است، طرف امریکایی در حال آخرین هماهنگی‌های فنی خود قرار دارد. اما ساعتی پس از این سخنان وزیر خارجه، ندپرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا سخنان حسین امیرعبداللهیان را رد کرد.
روزنامه ایران از سفر معاون وزیر خارجه به عمان خبر داده و در گزارشی با عنوان «دیپلماسی روی دور» تند نوشته است:
سفر روز گذشته علی باقری، معاون وزیر خارجه به عمان از شتاب گرفتن تلاش این کشور برای کاستن از موضوعات اختلافی در مذاکرات رفع تحریم‌ها خبر می‌دهد. باقری روز گذشته در حالی راهی مسقط شد و با «سید بدر البوسعیدی» وزیر خارجه و «شیخ خلیفه الحارثی» معاون دیپلماتیک وزارت خارجه عمان ملاقات کرد که چند روز پیش توافق تهران و ریاض برای ازسرگیری رابطه دوجانبه و تفاهم ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت گره‌گشایی از پرونده‌های ادعایی به سرفصل خبری تحولات پرشتاب سیاست خارجی ایران تبدیل شده بود. دو تحولی که زیر سایه رویکرد سیاست خارجی دولت سیزدهم در راستای ابهام‌زدایی از ادعاهای آژانس و همچنین ترمیم ارتباط با بازیگران اثرگذار منطقه روی داد تا مقدمه‌ای برای آغاز فصل جدید همکاری منطقه‌ای و در عین حال روشن شدن افق مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین باشد.
ایران در ادامه می‌نویسد:
در روند گام برداشتن به سمت و سوی چنین چشم‌اندازی نمی‌توان از تلاش میانجیگرانه شماری از کشورهای مهم منطقه برای ازسرگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای غافل شد، در این راستا شاید بتوان عمان را یکی از بازیگران فعال منطقه دانست که مهم‌ترین وجه رابطه دیپلماتیک‌اش با تهران در سال‌های اخیر در نقش میانجی گرانه این کشور در رابطه با جمهوری اسلامی و کشورهایی که با آن دچار اختلاف شده، خلاصه کرد.
روزنامه جام‌جم نیز از تلاش غرب برای مذاکره با ایران پس از اغتشاشات خبر داده و می‌نویسد:
بازتاب‌های توافق ایران و عربستان کماکان ادامه دارد، حالا نزدیک شدن صفحات تهران و ریاض به یکدیگر منطقه را بدون آمریکا به یکپارچگی و انسجام ملموسی نزدیک خواهد کرد، ما حتی اگر این توافق را در سطح حداقلی آن هم تصور کنیم، حتما یک برد دیپلماتیک برای ایران محسوب می‌شود و فارغ از نتایج بلندمدت هم تا همین جای کار ضدانقلاب، براندازان و مقامات رژیم صهیونیستی را دچار شوک و ناامیدی کرده‌است؛ این رابطه جدید در چشم‌انداز آینده هم اثر مستقیمی بر تعدیل روابط دیپلماتیک شورای همکاری خلیج‌فارس خواهدداشت، نتیجه اقتصادی در حوزه قیمت نفت جهان و قیمت ارز ایران فعلا از کارکردهای این توافق است.
سیامک از اوین تا سی ان‌ان!
روزنامه جوان با اشاره به تماس یک شاه‌مهره جاسوسی از زندان اوین با یک رسانه آمریکایی نوشته است:
مصاحبه سیامک نمازی از داخل زندان اوین با شبکه امریکایی سی‌ان‌ان خبرساز شد، پیش از آنکه حتی مهم باشد او چه چیزی به سی‌ان‌ان گفته است. سیامک نمازی، یک تاجر ایرانی با تابعیت دوگانه امریکایی است که به جرم جاسوسی برای امریکا به 10 سال حبس محکوم شد و هم اکنون هفتمین سال حبس خود را می‌گذراند. باقر نمازی، پدر او هم به اتهام جاسوسی 10 سال حبس از دادگاه گرفته بود که پاییز امسال و با واسطه‌گری دولت عمان، به دلیل مسائل بشردوستانه و برای ادامه معالجه در خارج کشور، آزاد شد.
سیامک نمازی در گفتگو با سی‌ان ان که هنوز مشروح آن منتشر نشده، از جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا درخواست کرد که سیاسی بازی را کنار بگذارد و «به این کابوس» برای او و دو فرد دو تابعیتی دیگر پایان دهد. یک مقام بلندپایه ایرانی، که هویت او به درخواست خودش پنهان مانده، به المانیتور گفته که «هیچ دلیل سیاسی» برای اجازه برقراری این تماس وجود نداشت. او اضافه کرده که به عنوان «مسئله‌ای بشردوستانه بنا به درخواست او [سیامک]، این موضوع تأیید شد».
جوان می‌نویسد:
برخی رسانه‌ها معتقدند که شاید این اتفاق نشانه‌ای از نزدیکی به مبادله زندانیان با ایالات متحده باشد؛ معامله‌ای که شاید شامل آزادی دارایی‌های مسدود شده ایران در کره‌جنوبی هم بشود. این مقام ایرانی به المانیتور گفته: «ما از تقریباً دو سال پیش برای تبادل آماده بودیم. بهتر است از ایالات متحده در مورد گام بعدی بپرسید.» المانیتور نوشته: «چه مصاحبه سی‌ان‌ان با نمازی، طراحی ایالات متحده باشد، چه با واسطه‌هایی مانند عمان یا قطر، اما موفق شد فشار را بر بایدن افزایش دهد. بایدن روز سه شنبه با هیثم بن طارق السعید، سلطان عمان درباره پرونده آنها صحبت کرد. مصاحبه نمازی شیوا، احساسی و انکارناپذیر بود.»
بن‌بست منشوری‌ها
با شکست پروژه آشوب خیابانی، ضدانقلاب برای ادامه حیات به پا اندازی گروهک‌های تجزیه‌طلب رو آورده است، روزنامه وطن امروز می‌نویسد:
ا آغاز آشوب‌های خیابانی از اواخر شهریورماه سال جاری، گروه‌های تجزیه‌طلب در غرب کشورمان تمام اهتمام خود را به بهره‌برداری از این ناامنی‌ها معطوف کردند. با این حال همه چیز به برنامه‌ریزی گروه‌های تجزیه‌طلبی همچون کومله و دموکرات محدود نمی‌شد. بهره‌گیری از این گروه‌ها به شکل ویژه‌تری از سوی دولت‌های غربی به عنوان برنامه‌ریزان اغتشاشات نیز پیگیری می‌شد. ضدانقلاب خارج‌نشین نیز ابایی از نشست و برخاست با تجزیه‌طلبان نداشت. تجمع آبان‌ماه در برلین که تبدیل به میدانی برای برافراشتن پرچم گروه‌های تجزیه‌طلب شد، برای نخستین‌بار برنامه‌ریزی تجزیه‌طلبان را علنی کرد. چند روز پس از این تجمع بود که یک فایل صوتی از رعنا رحیم‌پور، خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی منتشر شد که عملا به وجود یک سناریو برای فعال کردن گسل‌های قومیتی و حرکت به سمت تجزیه‌طلبی در حاشیه آشوب‌های خیابانی اخیر در ایران اعتراف می‌کرد.
