نشانه ها، تشخیص و درمان تبخال چشمی

تبخال چشمی نوعی عارضه ویروسی نسبتا شایع است که در طیف وسیعی از بیماری های مربوط به چشم پزشکی قرار دارد. آگاهی از روش های درمان این عارضه و پیشگیری از کاهش بینایی اهمیت بسیار زیادی داشته و مانع از پیشروی تبخال خواهد شد. توصیه می شود در صورت مشاهده هر کدام از علائم مربوط به تبخال چشمی، هرچه سریع تر به چشم پزشک مراجعه کرده و از بروز عوارض ناشی از این عارضه جلوگیری کنید. در ادامه مطلب به نحوه درمان تبخال چشمی اشاره خواهیم کرد.

منظور از تبخال چشمی چیست؟

تبخال چشمی همانند دیگر تبخال ها مانند تبخال لب و تبخال بینی به دنبال حمله ویروس هرپس سیمپلکس به بدن فرد ایجاد می شود و تا مدت ها به صورت غیر فعال در بدن باقی می ماند. این عارضه با علائم و عوارض پیش از بیماری مانند سوزش، احساس درد، تاری دید و خارش بروز کرده و در صورت نادیده گرفته شدن به ایجاد خطرات و عوارض جبران ناپذیری در قرنیه، میزان بینایی و در نهایت سلامت چشم ها منجر خواهد شد. در حالت کلی تبخال چشم به صورت زخم بر روی پلک و یا سطح چشم ایجاد شده و با التهاب و تورم قرنیه همراه است.

اصلی ترین علائم تبخال چشمی چیست؟

تبخال چشمی همانند بسیاری از بیماری ها با علائمی همراه است که می توانند به عنوان هشدار ابتلا به این بیماری عمل می کنند. به همین خاطر توصیه می شود در صورت مشاهده هر کدام از این علائم هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید و روند درمان خود را آغاز کنید. برخی از مهم ترین علائم تبخال چشمی عبارتند از:

• التهاب و قرمزی در اطراف چشم به خصوص پلک پایین
• احساس درد و سوزش قبل از بروز کامل تبخال
• تورم خفیف تا شدید در اطراف پلک ها
• آبریزش و ترشحات غیر طبیعی از مجرای چشم
• حساسیت به نور به خصوص نورهای مصنوعی
• احساس خارش شدید در ناحیه چشم
• ایجاد لکه های نقطه ای و قرمز رنگ در نواحی اطراف چشم
• ایجاد عفونت در ناحیه چشم
• احساس وجود شن در داخل چشم
• وجود لکه ‌های قرمز رنگ در اطراف چشم

آشنایی با انواع تبخال چشمی

با توجه به پیشرفت بیماری و ناحیه درگیر شده، این عارضه به انواع مختلفی تقسیم می شود. انواع تبخال چشمی شامل موارد زیر است:

کراتیت استروما

کراتیت استروما خطرناک ترین نوع تبخال چشمی است. این عارضه باعث درگیر شدن لایه های عمیقی از قرنیه می شود و همین موضوع به اختلال در بینایی، ایجاد زخم در چشم و در موارد حاد به نابینایی کامل فرد منجر می شود. بنابراین پزشک باید هرچه سریع تر نسبت به درمان آن اقدام نماید.

کراتیت هرپس

شایع ترین نوع تبخال چشمی، کراتیت هرپس است. اگر این عارضه به موقع درمان نشود و پیشرفت کند، احتمال گسترش آن به دیگر نواحی چشم و بروز عفونت قرنیه وجود خواهد داشت. بنابراین تشخیص به موقع و درمان آن مؤثر واقع شده و بیمار را از مواجهه با خطرات بعدی محفوظ می دارد.

ایریدوسیکلیت

ایریدوسیکلیت یکی دیگر از انواع تبخال چشمی است که نواحی پشت چشم را نیز درگیر می کند. در صورتی که این عارضه به موقع درمان نشود، به درگیر شدن شبکه قرنیه منجر شده و با عوارض جبران ناپذیری برای فرد همراه می باشد. از آن جایی که این عارضه تا شبکیه چشم انتشار می یابد، به همین خاطر این نوع تبخال به عنوان یکی از انواع خطرناک تبخال چشمی شناخته می شود.

علت بروز تبخال چشمی چیست؟

در حالت کلی ویروس تبخال از طریق تف کردن و ترشحات بینی فرد مبتلا به عفونت پخش می شود. هنگامی که فرد درگیر تبخال است، احتمال بروز این عارضه بیشتر خواهد بود. ویروسی که داخل ترشحات وجود دارد، از طریق اعصاب بدن که چشم را نیز شامل می شود، حرکت می کند. در بسیاری موارد ورود این ویروس به بدن، نشانه مشخصی نداشته و مشکل خاصی ایجاد نمی کند. این شکل از ویروس را پزشکان ویروس غیر فعال می نامند.

گاهی برخی محرک ها باعث ایجاد یک ویروس خفته در بدن فرد می شوند که شروع به تولید مثل می کند و باعث تحریک چشم می شود. برخی از این محرک ها عبارتند از:

• تب
• استرس
• آفتاب سوختگی
• انجام جراحی یا دندانپزشکی سنگین
• تروما یا آسیب شدید

به یاد داشته باشید که ویروس تخال می تواند واگیردار باشد. با این وجود هر فردی که با این ویروس مواجه گردد و یا در تماس با آن باشد، به تبخال چشمی مبتلا نخواهد شد.

تشخیص تبخال چشمی از چه راه هایی امکان پذیر است؟

ابتدا چشم پزشک نسبت به گرفتن شرح حال بیمار و پرسیدن علائم این بیماری اقدام می کند. پزشک ممکن است سؤالاتی را از بیمار بپرسد. مانند این که نخستین بار چه زمانی متوجه این علائم شده و چه چیزی به تشدید این نشانه ها منجر شده است. هم چنین چشم پزشک معاینه چشمی انجام می دهد. این معاینه از طریق میکروسکوپ مخصوصی که مجهز به لامپ شکافی برای مشاهده سطح چشم و پلک است، انجام می شود. هم چنین پزشکان تبخال چشم را از طریق مشاهده زخم ها تشخیص می دهند.

در صورتی که عفونت به قسمت های عمیق چشم نفوذ کرده باشد، بهتر است از ابزار خاصی برای اندازه گیری فشار چشم استفاده شود. هم چنین باید لایه های عمیق تر چشم نیز مورد بررسی قرار گیرد. در این بررسی، چشم پزشک نمونه سلول کوچکی که تحت عنوان کشت شناخته می شود را از ناحیه تاول زده می گیرد. سپس این نمونه را برای آزمایش وجود HSV به آزمایشگاه ارسال می کند. تبخال چشم در بیشتر موارد قسمت جلویی شفاف چشم را تحت تأثیر قرار می دهد. این وضعیت که از آن به کراتیت اپیتلیال یاد می شود. اگر تبخال بر نواحی عمیق قرنیه تأثیر بگذارد، به آن کراتیت استرومایی گفته می شود. این وضعیت بسیاری از پزشکان را نگران می کند و می تواند باعث ایجاد زخم در قرنیه شود. این موضوع می تواند بینایی شخص را برای همیشه تحت تأثیر قرار دهد.

روش های درمان تبخال چشمی

در حال حاضر هیچ درمان دارویی و خانگی برای تبخال چشمی وجود ندارد. با این حال اغلب پزشکان اقدام به تجویز دارو می کنند تا علائم و اثرات بیماری را کاهش دهند. ناحیه تبخال تعیین کننده درمان بیماری است.

1. لایه های بیرونی چشم: اگر تبخال باعث درگیر شدن قسمت بیرونی چشم شود، پزشک قطره چشمی ضد ویروسی و یا داروی ضد ویروس خوراکی مثل آسیکلوویر را تجویز می کند. این داروها به کاهش اثرات ویروس کمک کرده و طول مدت علائم را کاهش می دهند.
2. لایه های عمیق تر چشم: در صورتی که ویروس تبخال لایه های عمیق تر چشم را تحت تأثیر قرار دهد، چشم پزشک داروهای خوراکی و یا قطره های چشمی ضد ویروسی را تجویز می کند. هم چنین احتمال دارد که قطره های چشمی استروئیدی را تجویز نماید. این قطره ها التهابات چشمی را که باعث افزایش فشار چشم می شوند، کاهش می دهد.
3. پلک ها: چشم پزشکان پمادهای آنتی بیوتیک و یا پماد ضد ویروس تجویز می کنند تا بیمار این پمادها را بر روی پلک خود بمالد. اگرچه هیچ کدام از پمادهای آنتی بیوتیک قادر به درمان عفونت تبخال نیستند، اما مانع از ورود سایر باکتری ها به قسمت های باز و تاول دار پلک می شوند.

درمان خانگی تبخال چشمی

جالب است بدانید که هیچ گونه درمان خانگی و سنتی برای تبخال چشمی وجود ندارد.

راه های پیشگیری از تبخال چشمی

از آن جایی که تبخال چشمی باعث ایجاد انواع عفونت می شود، بسیاری از پزشکان مصرف داروهای ضد ویروسی را به طور منظم توصیه می کنند تا خطر ابتلای مجدد به این تبخال را کاهش دهند. عفونت های مکرر ناشی از تبخال چشمی می تواند به آسیب بیشتر به چشم منجر شود. به همین خاطر پزشکان می خواهند از عود آن جلوگیری کنند. بنابراین احتمال دارد که به افراد توصیه شود چند روز پیش از جراحی یک داروی ضد ویروسی استفاده کنند تا مانع از استرس جراحی ناشی از تحریک شیوع تبخال شوند.