درمان پا چنبری یا کلاب فوت چطور ممکن است؟

کلاب فوت یا پا چنبری به طیف وسیعی از اختلالات پا اطلاق می شود، که اکثرا مشکلی ژنتیکی و ارثی می باشد، پزشک می تواند، در هنگام تولد نوزاد وجود این اختلال را تشخیص دهد، حتی پیش از تولد با کمک سونوگرافی وجود این اختلال قابل تشخیص می باشد. در این عارضه پای نوزاد به داخل دچار چرخش می شود و تاندون ها و بافت های نرم که ساختار پا را در کنار هم تشکیل می دهند، کوتاه تر از حد نرمال می باشند. این اختلال را می توان با روش های غیر جراحی نیز درمان کرد، البته در بعضی موارد درمان پا چنبری تنها با جراحی امکان پذیر می باشد.

کلاب فوت ممکن است، هم به شکل خفیف یا شدید بروز پیدا کند، هم در یک پا و هم در هر دو پا، البته نیمی از نوزادان متولد شده با این اختلال این عارضه را در هر دو پای خود داشتند. وجود این مشکل می تواند راه رفتن نوزاد را در آینده دستخوش سختی های فراوانیکند بنابراین پزشکان توصیه می کنند که در همان ابتدای تولد به دنبال درمان مناسبی برای رفع این مشکل بود، تا در آینده راه رفتن با سختی همراه نباشد و شکلی طبیعی به وجود آید.

درمان پا چنبری

آشنایی با کلاب فوت کمک می کند، تا با شناخت انواع مشکلات پا در کودکان که باید جدی بگیریم آشنا شویم. احتمال تولد نوزادان با پای چنبری و شکل غیر عادی یک در هزار است، یعنی در هر هزار کودکی که متولد می شود، یک نوزاد دارای پا های به سمت داخل با چرخشی به سوی پایین می باشد، در این صورت کف پاهای نوزاد به یکدیگر نزدیک تر از حالت نرمال می باشد. وجود این عارضه برای نوزاد همراه با درد نیست، اما این امر نباید سبب شود، که والدین از درمان مناسب دست بکشد، زیرا در صورت درمان نشدن احتمال دارد، رشد کودک با اختلال مواجه شود، با درمان به موقع بیشتر نوزادان دارای این اختلال می توانند، زندگی عادی خود را از سر بگیرند.

اختلال پا چنبری

کلاب فوت یک نقص ژنتیکی می باشد، که به دلیل رشد غیر طبیعی و نامناسب استخوان ها، رباط ها و ماهیچه ها در دوران جنینی نوزاد به وجود می آید، در صورت بروز این عارضه پاهای نوزاد به داخل خم می شود و کف پا به سمت بالا قرار می گیرد. پزشک ارتوپد با انجام معاینات دقیق بهترین روش درمانی را برای نوزاد پیدا می کند.

عدم درمان موجب می شود، تا فرد در بزرگسالی مجبور شود، بر روی لبه پا های خود راه رود، انجام این کار می تواند، به تدریج برای فرد مبتلا با سختی و درد همراه شود، وجود این عارضه راه رفتن را سخت می کند و فرد توانایی پوشیدن کفش را از دست می دهد. اگر یک پا دچار این اختلال باشد، از پای سالم کوتاه تر خواهد بود و عضلات ساق پا نیز کوچک تر می باشند.

عوامل خطر

پیش از ذکر بهترین درمان پا چنبری لازم است، با عواملی که احتمال بروز این عارضه را افزایش می دهند، آشنا شوید. دلیل بروز این عارضه کوتاه بودن تاندون ها که نوعی نوار های بافتی هستند، برای اتصال ماهیچه به استخوان و کوتاه بودن ماهیچه های داخل و اطراف پا بیشتر از حد نرمال می باشد. هنوز علم نتوانسته است، دلیل بروز این اختلال را کشف کند و از همین رو راهی برای پیشگیری از ابتلا نوزادان وجود ندارد. لازم به ذکر است، که بیشتر کودکان متولد شده، با این عارضه به هیچ بیماری و اختلال دیگری دچار نمی باشند، اما در مواردی مشکل مهره شکاف یا اسپینا بیفیدا بروز پیدا می کند. برخی از مواردی که احتمال وقوع این امر را افزایش می دهند، شامل موارد زیر می باشد.

جنسیت: بروز این بیماری در نوزادان پسر بیشتر می باشد و دو سوم نوزادان مبتلا به این عارضه را تشکیل می دهند.

سابقه خانوادگی: در صورتی که اعضای خانواده به این عارضه دچار باشند، احتمال ابتلا افزایش پیدا می کند.

سبک زندگی: استعمال دخانیات و دارو های غیر مجاز در دوران بارداری یکی از عوامل خطر ابتلا به این عارضه بیان شده است.

مایع دربرگیرنده جنینی در رحم: کم بودن مایع آمنیوتیک در دوران بارداری می تواند، در بروز این اختلال نقش داشته باشد.

علائم

علائم پا چنبری قابلیت اصلاح بدون درمان پزشکی را ندارد و با مرور زمان نیز بهتر نمی شود، چه بسا در صورت عدم درمان پا چنبری فرد برای یک عمر ناتوان شود و در هنگام راه رفتن درد و ناراحتی را تجربه کند. در جهان به طور میانگین صدوپنجاه هزار تا بیست هزار نوزاد مبتلا کلاب فوت متولد می شوند و تقریبا هشتاد درصد این تولد ها در کشورهای کم درآمد و متوسط می باشد.

این عارضه علائم مشخصی دارد و در آن تاندون های داخل ساق کوتاه شده، استخوان ها دارای شکل غیر طبیعی می باشند و تاندون آشیل سفت است. در صورت عدم درمان پا چنبری به نظر می آید، فرد مبتلا بر روی مچ یا کناره های پا راه می رود. سایر علائم موارد زیر را در بر می گیرد.

• قسمت بالای پا به سمت پایین و داخل خمیده است.
• قوس برجسته از حد طبیعی می باشد و پا به سمت داخل می چرخد.
• ماهیچه های پا تمایل به عدم توسعه دارند.
• در اختلالات شدید پا وارونه به نظر می رسد.
• در بیشتر موارد راه رفتن فرد دچار عارضه، درد به همراه ندارد.
• ابتلای یک پا به این عارضه موجب می شود، که کمی کوتاه تر از پای دیگر باشد، به ویژه در قسمت پاشنه پا

علت بروز

کلاب فوت ایدیوپاتیک می باشد و این به معنای ناشناخته بودن اختلال انحراف پا می باشد، هنوز به شکل قطعی مشخص نشده است، منشا این اختلال چه چیزی است، اما احتمال دارد عوامل ژنتیکی در بروز آن دخیل باشند و تغییرات خاص ژنتیکی موجب پدیدار شدن این عارضه شوند، به نظر می رسد، این عارضه از طریق خانواده و به شکل ارثی به نوزاد منتقل می شود، اما خوشبختانه درمان کلاب فوت امکان پذیر می باشد و راه های مختلفی برای درمان وجود دارد.

لازم به ذکر است، که این اختلال بر خلاف باور جا افتاده میان مردم به دلیل موقعیت و انواع وضعیت قرار گیری جنین در رحم نمی باشد. در مواردی می توان با ناهنجاری های اسکلتی مانند اسپینا بیففیدا، یا بیماری رشدی لگن معروف به دیسپلازی هیپ و دیسپلازی رشدی هیپ مرتبط باشد. این احتمال نیز وجود دارد، که به دلیل اختلال در مسیر عصبی عضلانی، احتمالا در مغز، نخاع، عصب یا عضله بروز پیدا کند.

عوامل محیطی مانند سن مادر، استعمال دخانیات و ابتلا به دیابت می تواند، احتمال ابتلا به پا چنبری را افزایش دهد، همچنین مطالعات بیانگر این امر می باشد، که ارتباطی بین پا چنبری و آمنیوسنتز اولیه قبل از سیزده هفته بارداری وجود دارد.

تشخیص

تشخیص این عارضه کار دشواری نمی باشد و پزشک می تواند، با انجام معاینات وجود این بیماری را تایید کند و بهترین درمان پا چنبری را پیشنهاد دهد، البته برای تشخیص می توان، از آزمایش های سونوگرافی، ام آر آی و اشعه ایکس استفاده کرد.

روش های درمان

برای درمان عارضه کلاب فوت چندین روش در دسترس می باشد و استفاده از هر کدام از آن ها به نظر پزشک و شدت ابتلا به این عارضه بستگی دارد، طی معاینه پزشک تشخیص می دهد، کدام درمان برای نوزاد اصولی تر می باشد، در برخی از موارد تنها راه درمان جراحی است.

گچ گرفتن

در این روش درمانگر با کمک ماساژ و کشش تلاش می کند، تا پای نوزاد را در وضعیت صحیحی قرار دهد و با کمک گچ گرفتن پا ها را در این وضعیت صحیح ثاب نگه دارد. روند کشش و قرار دادن پا در وضعیت مناسب و گچ گرفتن تا زمانی که بهبودی قابل ملاحظه ای در پای آسیب دیده به وجود آید، ادامه خواهد داشت، در بیشتر موارد  استفاده از این روش برای نوزادان بین شش تا هشت هفته ادامه دارد.

پنتومی آشیل

این روش یک راه درمان تکمیلی برای درمان پا چنبری می باشد. برخی از نوزادان پس از استفاده از روش گچ گرفتن نیاز برخی اقدامات جزئی دیگر نیز دارند، 90 درصد نوزادان نیازمند استفاده از روش می باشند، که سفتی تاندون ها را از بین ببرد. برای این هدف ازدرمانی به نام پنتومی آشیل استفاده می شود. پزشک با کمک ابزار بسیار ظریف و کوچکی شکاف ریزی در آشیل نوزاد به وجود می آورد، شکاف به قدری کوچک می باشد، که نیازی به بخیه نیز نخواهد داشت.

روی شکاف کوچک به وجود آمده در آشیل گچ گرفته می شود، تا در طول دوران بهبودی از آشیل محافظت کند، سپری شدن سه هفته برای درمان در گچ کافی می باشد. در طول این سه هفته آشیل برای درمان نمودن خود رشد کرده و بلندتر می شود، بعد از برداشتن گچ معمولا درمان به شکل کامل اتفاق می افتد و دیگر شاهد وجود این عارضه نخواهید بود.

بریس

در مواردی که درمان با گچ به شکلی موفقیت آمیزی اتفاق می افتد، باز هم احتمال بازگشت عارضه پا چنبری وجود دارد، به همین جهت پزشک توصیه می کند، برای اطمینان از بهبودی دائمی در مدت مشخصی از بریس استفاده شود. بریس پای نوزاد را تا چند سال در حالت صحیح ثابت نگه می دارد، تا از بروز دوباره مشکل پیشگیری شود. البته استفاده از بریس می تواند، برای خانواده کودک ناراحت کننده باشد، اما این مرحله بخشی از درمان می باشد و استفاده از آن برای اطمینان از کامل شدن، درمان مهم است.

در سه ماه اول پزشک توصیه می کند، استفاده از بریس به شکل دائمی و 24 ساعته باشد و با گذشت زمان به تدریج مقدار استفاده از آن کاهش می یابد و تنها در هنگام خواب و استراحت لازم است، از آن استفاده شود. در بیشتر موارد استفاد از بریس برای درمان پا چنبری باید 12 تا 14 ساعت در روز و برای سه تا چهار سال ادامه داشته باشد.

انواع مختلفی از بریس وجود دارد که نوع مناسب ان توسط پزشک برای نوزادان تجویز می شود، استفاده از بریس در روز های اول برای کودکان سخت خواهد بود، اما به مرور تحمل آن آسان می شود و دیگر در هنگام استفاده نوزاد ناآرام نخواهد بود.

فیزیوتراپی

روش دیگری که برای درمان کلاب فوت موجود می باشد، تمرینات کششی، تثبیت و باند پیچی می باشد، استفاده از این روش تخصص فیزیوتراپیست می باشد و از همان ابتدای تولد قابل انجام است. استفاده از این تمرینات به شکل روزانه است و سپس با استفاده از باند و یک اسپلینت پلاستیکی پای آسیب دیده بسته می شود.

از برخی تمرینات نیز می توان در خانه استفاده کرد، تا بهبودی سریع تر حاصل شود، پزشک تمریناتی که را لازم باشد، توسط خانواده انجام شود، به آن ها آموزش می دهد. با گذشت سه ماه می توان شاهد تغییرات حاصل شده از این روش برای درمان بود. استفاده از این تمرینات باید برای دو تا سه سالگی کودک ادامه پیدا کند، تا احتمال بازگشت این عارضه کاهش یابد.

جراحی

در صورتی که بروز این عارضه شدید باشد، از جراحی برای درمان استفاده می شود. در طی جراحی پزشک تلاش می کند، تا تاندون ها و رباط های پا کشیده و اصلاح شوند، این تغییر پا را در یک راستای مناسب قرار می دهد، پس از جراحی باید برای مدت دو ماه از گچ استفاده شود و پس از آن استفاده از بریس مخصوص برای درمان پا چنبری توصیه می شود، تا پا رد وضعیت مناسب ثابت شود.