شیرین جمشیدیان : انتخابات هیات رئیسه مجلس که روز گذشته برگزار شد، معنا‌دار بود. بر اساس این آمار قالیباف با حمایت مستقلین مجلس توانست بر کرسی ریاست تکیه بزند. اما نکته بحث برانگیز میزان آرای باطله این انتخابات است. در مورد 24 رای باطله در انتخاب رئیس مجلس در میان نمایندگان حرف و حدیث بسیاری وجود دارد، برخی از اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی این آرا را متعلق به مستقلین می‌دانستند و برخی از اعضای فراکسیون مستقلین این آرا را از آن اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی.
به نظر می‌رسد تعداد حامیان قالیباف در فراکسیون انقلاب اسلامی با توجه به رأیی که به ریاست غضنفرآبادی در فراکسیون انقلاب اسلامی دادند، 105 تا 110 نفر باشد. آرای گروه مقابل قالیباف در فراکسیون انقلاب اسلامی که احتمالا ترکیبی از امنا و اعضای جبهه پایداری است حدود 84 نفر است که در رای به نبویان شاهد آن بودیم. بنابراین به نظر می‌رسد وزن مستقلین در مجلس دوازدهم حدود 100 نفر باشد. از سوی دیگر با توجه به رای ذوالنوری و متکی که در مجموع توانستند در انتخابات ریاست مجلس 65 رای کسب کنند، به نظر می‌رسد 19 نفر از اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی به هیچ کدام از سه نامزد این فراکسیون برای ریاست مجلس رای ندادند. بنابراین احتمالا 5 رای باطله به اعضای فراکسیون مستقلین تعلق دارد. از سوی دیگر اظهارنظر برخی نمایندگان نشان می‌دهد که اختلاف‌نظرها در فراکسیون انقلاب اسلامی بالا گرفته و برخی از منتخبان مجلس دوازدهم به دنبال جدایی از فراکسیون انقلاب و تشکیل فراکسیون جدیدی هستند که نخستین جلسه آن را هم روز گذشته برگزار کردند. «دنیای اقتصاد» در گفتوگو با منتخبان مجلس به بررسی معانی سیاسی انتخابات هیات رئیسه مجلس و وزن‌کشی سه جریان اصلی مجلس پرداخته است.
مستقلین پشت قالیباف درآمدند
عبدالوحید فیاضی منتخب مردم نور و محمود‌آباد در مجلس دوازدهم و عضو فراکسیون انقلاب اسلامی، با انتقاد از عملکرد فراکسیون‌ها در انتخابات هیات رئیسه مجلس گفت: فراکسیون‌ها طوری که باید و شاید به بلوغ خود نرسیده‌اند که به صورت شفاف در برابر هم صف‌آرایی کنند. روز گذشته شاهد عدم شفافیت فراکسیون‌های سیاسی بودیم و انگار هم‌پوشانی‌ها و تعارفاتی با هم دارند. او افزود: پرچم فراکسیون‌ها باید مشخص باشد، اما روز گذشته پرچم‌ها خیلی شفاف نبود و افراد بیشتر به کسب آرا فکر می‌کردند تا اینکه نشان دهند این جریان چند حامی دارد. البته ممکن است که تاکتیک و پلیتیک سیاسی باشد که گاهی در هم تنیده می‌شود. اما معتقدم این شکل فراکسیون نمی‌تواند بیانگر یک نگاه سیاسی باشد. چرا در فراکسیون انقلاب اسلامی برای انتخابات هیات رئیسه رای‌گیری نشده در حالی‌که این مورد سابقه نداشت؟ این موضوع نشان می‌دهد که فراکسیون قدرت عرض اندام ندارد مگر آنکه جاهایی عقب‌نشینی تاکتیکی کند و جاهایی هم‌پوشانی داشته باشد تا بتواند به رأیی برسد.
در مجلس دوازدهم نقش فراکسیون‌ها را ناچیز می‌دانم. این منتخب مجلس دوازدهم، به وزن فراکسیون‌های اشاره و اظهار کرد: وزن فراکسیون انقلاب اسلامی به نسبت سایر فراکسیون‌ها بیشتر است. اما وزن همیشه به معنای عدد نیست. بلکه وزن به معنای جرات بیان مواضع است. در داخل فراکسیون انقلاب اسلامی بخش‌هایی وجود دارد و یگانگی را شاهد نیستیم. بر این اساس شاهد بودیم که سه نفر از فراکسیون انقلاب اسلامی برای ریاست مجلس نامزد شدند. فیاضی تصریح کرد: بخشی از رای قالیباف متعلق به فراکسیون مستقلین بود. اما اگر قرار است فراکسیون‌ها نامزدی معرفی کنند این اقدام باید شفاف انجام شود و پرچم آن فرد را بالا ببرند، اما روز گذشته این اتفاق را شاهد نبودیم. بلکه شاهد شرایط غیرسیاسی و غیر‌حرفه‌ای بودیم.
او تاکید کرد: مستقلین به صورت قاطع از قالیباف حمایت کردند. اعضای فراکسیون مستقلین مجلس حدود 80 نفر هستند. اما در فراکسیون انقلاب اسلامی دو جریان وجود دارد که در انتخابات ریاست مجلس شاهد آن بودیم. حامیان قالیباف در فراکسیون انقلاب اسلامی حدود 118 نفر هستند و 65 رای ذوالنوری و متکی هم‌وزن جریان دیگر حاضر در فراکسیون انقلاب را نشان می‌دهد. اما 24 رای باطله هم بسیار مهم بود و این افراد گزینه‌های خود را در میان این 3 نفر پیدا نکردند و معتقدند در مجلس دوازدهم افراد اصلحی بودند که در انتخابات شرکت نکردند.
تشکیل فراکسیون سوم در مجلس
جبار کوچکی‌نژاد، منتخب مردم رشت و خمام در مجلس دوازدهم نیز در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» به پیام انتخابات هیات رئیسه مجلس دوازدهم اشاره کرد و گفت: وحدت تیم قالیباف و فراکسیون مستقلین رای ایشان را بالا برد و نوری‌قزلجه را نفر اول ناظران در هیات رئیسه کرد. او با اشاره به آرای برخی از نامزدهای انتخابات هیات رئیسه مجلس اظهار کرد: این موضوع نشان‌دهنده تفرقه شدید میان جریان‌های اصولگرایی است. این منتخب مجلس دوازدهم تصریح کرد: نگاه‌های مختلفی در مجلس وجود دارد. اما برای تحلیل اینکه مجلس به کدام مسیر می‌رود باید صبر کرد. کوچکی‌نژاد تاکید کرد: فراکسیون انقلاب اسلامی با دو جلسه‌ای که برگزار کردند، دچار انشقاقی شده است. از سوی دیگر مستقلین و اصلاح‌طلبان در حال منسجم کردن خود هستند. بنابراین وزن‌کشی‌های مجلس مشخص نیست. اعضای فراکسیون مستقلین حدود 80 نفر هستند. جریان انقلاب نیز حدود 100 نفر هستند و به نظر می‌رسد جریان زمان لاریجانی پیش بیاید و یک فراکسیون دیگر تشکیل شود. البته این فراکسیون تقریبا شکل گرفته و روز گذشته جلسه داشتند، اما هنوز نامی برای این فراکسیون انتخاب نشده است.
رای تاثیرگذار مستقلین
علاوه بر این مهرداد لاهوتی، منتخب مردم لنگرود و عضو فراکسیون مستقلین مجلس دوازدهم با اشاره به تاثیر رای مستقلین در انتخابات هیات رئیسه مجلس اظهار کرد: مستقلین بسیار تاثیرگذار هستند و معادله را به هر طرف می‌توانند تغییر دهند. 85 نفر فرم حضور در فراکسیون مستقلین را پر کرده‌اند و به نظر می‌رسد تعداد اعضای فراکسیون مستقلین مجلس دوازدهم به 100 نفر هم برسد. روز دوشنبه با جمع‌بندی که در فراکسیون مستقلین داشتیم قرار بر این شد که یکپارچه از قالیباف دفاع کنیم و شاید اگر ما انسجام ایجاد نمی‌کردیم معادله به چیز دیگری تبدیل می‌شد. او ادامه داد: حضور مستقلین در این دوره مجلس متفاوت با سایر دوره‌ها است. اما چون سال اول مجلس است، در جمع‌بندی‌ها دوستان نظرشان این بود که برای کرسی ریاست و نواب کاندیدا نداشته باشیم.
بنابراین تنها برای ناظران کاندیدا معرفی کردیم و براین اساس نوری‌قزلجه توانست به هیات‌رئیسه راه پیدا کند. البته ابتدا قرار بود پزشکیان برای نایب‌رئیسی کاندیدا شود، اما منصرف شد. لاهوتی خاطرنشان کرد: پیش از انتخابات هیات رئیسه مجلس-فراکسیون مستقلین- جلساتی را با قالیباف داشتیم و با ایشان صحبت کردیم. او در خصوص وزن جریانات سیاسی مجلس اظهار کرد: مستقلین و اصلاح‌طلبان مجلس حدود 100 نفر هستند. بنابراین جریان مقابل حدود 190 نفر هستند. غضنفرآبادی با 102 رای رئیس فراکسیون انقلاب اسلامی شد و نبویان نیز 84 رای کسب کرد. بنابراین 102 نفر از اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی از قالیباف حمایت کردند و بقیه آرایی که ایشان در ریاست مجلس کسب کرد، رای فراکسیون مستقلین به قالیباف بود. اگر آرای ذوالنوری را با آرای متکی و آرای باطله جمع بزنید تقریبا همان آرای نبویان در انتخابات ریاست فراکسیون انقلاب اسلامی می‌شود. این منتخب مجلس دوازدهم تصریح کرد: رای قالیباف در انتخابات هیات رئیسه مجلس، ترکیبی از 102 نفر دوستان فراکسیون انقلاب و مستقلین بود.
انتخاب رئیس، تلفیقی بود
همچنین پیمان فلسفی، منتخب مردم تهران در مجلس دوازدهم و عضو فراکسیون انقلاب اسلامی با اشاره به انتخابات هیات رئیسه مجلس، گفت: سه کاندیدا برای ریاست مجلس وجود داشت و نمایندگان در نهایت انتخابشان را انجام دادند. تعداد آرای رئیس مجلس نیز آرای خوبی بود. باید همه کمک کنیم کسی که انتخاب شده به عنوان رئیس قوه مقننه در بهترین جایگاه بتواند به وظایفش عمل کند. او در خصوص اینکه چه طیف‌هایی در انتخابات ریاست مجلس به قالیباف رای دادند، اظهار کرد: نمی‌توان گفت. انتخاب قالیباف یک انتخاب تلفیقی بود یعنی هم اصلاح‌طلبان در این انتخاب نقش داشتند و هم اصولگرایان. یک بخشی از افراد به ذوالنوری تمایل داشتند و نمی‌توان به این وزن‌کشی سیاسی گفت. قالیباف و ذوالنوری از نظر سیاسی از نیروهای انقلاب بودند و نمی‌توان مرز مشخصی میان این دو قائل شد.
او تصریح کرد: نمی‌توان گفت همه مستقلین و اصلاح‌طلبان به قالیباف رای دادند، اما ممکن است تعداد زیادی از این طیف به ایشان رای داده باشند. تعداد آرای مستقلین و اصلاح‌طلبان حدود 80 تا 90 نفر است. مجموع آرای قالیباف نشان می‌دهد که گروه‌های مختلفی به ایشان رای دادند. فلسفی در خصوص اینکه قالیباف چند حامی در فراکسیون انقلاب اسلامی داشت، تاکید کرد: اصلا جلسات فراکسیون منجر به رای‌گیری نشد و فراکسیون نتوانست قبل از برگزاری انتخابات در صحن مجلس جمع‌بندی کند بنابراین به صورت مستقل در صحن مجلس تصمیم‌گیری شد.
بخشی از فراکسیون انقلاب، سیال هستند
عباس پاپی‌زاده منتخب مردم دزفول در مجلس دوازدهم نیز بیان کرد: در انتخابات هیات رئیسه مجلس فراکسیون انقلاب نشان داد که در مجلس موثر است، اما جا دارد که با وحدت بیشتری جلو برود. به عبارت دیگر فراکسیون انقلاب اسلامی موفقیت صد درصدی نداشت، اما موفقیت قابل توجهی داشت. بر این اساس اکثریت قاطع هیات رئیسه مجلس دوازدهم از فراکسیون انقلاب اسلامی هستند. او تاکید کرد: روی کاغذ در مجلس دوازدهم دو جریان سیاسی داریم یکی جریان مستقل و دیگری جریان انقلاب است که اکثریت با جریان انقلاب اسلامی همراه هستند. اما در واقعیت قسمتی از فراکسیون مستقلین و قسمتی از فراکسیون انقلاب اسلامی دارای سیالیتی هستند و بر مبنای سلایق خود و اولویت‌هایی که دارند با هم در موضوعات تصمیمات مستقلی می‌گیرند.
این سیالیت باعث می‌شود در مجلس شاهد دگرگونی باشیم. این منتخب مردم در مجلس دوازدهم با اشاره به رای قالیباف در انتخابات ریاست مجلس اظهار کرد: علاوه بر تعدادی از فراکسیون انقلاب اسلامی، تعداد کمی هم از فراکسیون مستقلین به قالیباف رای دادند. پاپی‌زاده توضیح داد: فراکسیون انقلاب اسلامی دو گرایش داشتند قالیباف و ذوالنوری؛ اما 24 رای باطله برای چه کسانی بود؟ مستقلین حدود 50 نفر هستند و 24 آرای باطله یعنی نیمی از فراکسیون مستقلین به قالیباف رای ندادند.
چندصدایی در بهارستان
فرید موسوی، منتخب مردم مراغه در مجلس دوازدهم نیز با اشاره به حضور سلایق مختلف در مجلس گفت: انتخابات هیات رئیسه مجلس وزن گروه‌های مختلف سیاسی را مشخص کرد. به نظر می‌رسد در مجلس دوازدهم شاهد تک‌صدایی نخواهیم بود و سلایق مختلف تعدادشان به گونه‌ای هست که می‌توانند حرفشان را بزنند. در حالی‌که در مجلس یازدهم بیشتر شاهد تک‌صدایی بودیم و اقلیت ظرفیت فعال شدن نداشت. اما در این مجلس ترکیب تغییر کرده و هر جریان وزن خود را دارد. او در خصوص تعداد تندروهای مجلس دوازدهم اظهار کرد: تقریبا میانگین افراد مختلفی که اولویت‌هایشان نزدیک به اولویت‌های رسایی و دوستانشان باشد، حدود 50 تا 60 نفر هستند. مجلس دوازدهم را طیفی از گروه‌های سیاسی می‌بینم که هر کدام نظر و بحث‌های خودشان را دارند، اما قالب مجلس به این سمت است که مردم را کمتر عصبانی کنند.
نقش نگاه استانی و منطقه‌ای در انتخابات
همچنین محسن بیگلری، منتخب مردم سقز و بانه در مجلس دوازدهم و عضو فراکسیون مستقلین با بیان اینکه رای به اعضای هیات رئیسه مجلس جریانی نبود، گفت: نمایندگان در انتخابات رئیس مجلس و نواب رئیس به کسانی رای دادند که سابقه دارند و بتوانند گرهی از مشکلات مردم را باز کند. از سوی دیگر نگاه استانی، منطقه‌ای و قومیتی در این انتخابات بسیار موثر بود. او با اشاره به انتخاب ناظران هیات رئیسه ادامه داد: نوری‌قزلجه توانست آرای بالایی کسب کند و با نفر دوم اختلاف فاحشی دارد، اما نمی‌گویم این رای مستقلین و اصلاح‌طلبان به ایشان بود بلکه معتقدم این رای به دلیل توانمندی ایشان است. این منتخب مردم در مجلس دوازدهم با انتقاد از تعداد بالای کاندیداها برای کرسی‌های هیات رئیسه، اظهار کرد: در هیچ دوره تعدد کاندیداها به این اندازه نبود.