برگزاری این چند دوره که بیشتر بهخاطر فشار و اجبار است تا اشتیاق و هدف، نمیتواند اثرگذاری خود را بر سینمای کودک بگذارد. جشنوارهای که نتواند سینمای کودک را تقویت کند، بهمرورزمان از مسیر اصلی خود دور میشود. این جشنواره نیاز به یک فکر جدی و بنیادی دارد تا از این رخوت و سستی رهایی پیدا کند و بتواند دوباره به رویدادی مهم و اثرگذار تبدیل شود.
باید بهجای تکرار سالانهی یک رویداد بدون روح، جشنوارهای طراحی کرد که واقعاً به نیازهای سینمای کودک و نوجوان پاسخ دهد، شور و حال را به اصفهان و سینمای کودک بازگرداند و دوباره این جشنواره را به نقطه عطفی برای آینده سینمای ایران بدل کند.
جشنواره کودک و نوجوان، اگر بهدرستی برگزار شود، میتواند تأثیرات عمیقی در فرهنگ و هنر جامعه بگذارد. این جشنواره با تمرکز بر هنر سینما، فرصتهای بسیاری برای ارتقای سطح فرهنگی کودکان و نوجوانان فراهم میکند. از طریق نمایش فیلمهای خلاقانه و آموزنده، میتوان به رشد فکری و فرهنگی نسل آینده کمک کرد و ارزشهای مهم اجتماعی و اخلاقی را به زبانی ساده و قابلفهم به آنها انتقال داد.
اما متأسفانه، همانطور که اشاره شد، این تأثیرات بهخوبی دیده نمیشود. جشنواره باید بهاندازه هزینههایی که صرف آن میشود، بتواند در تربیت فرهنگی کودکان و نوجوانان نقشی مؤثر ایفا کند. در شرایط فعلی، به دلیل سیاستزدگی و جناحبندیهای مختلف، اصل این جشنواره و اهدافش تحتالشعاع قرار گرفته است. بهجای تمرکز بر نیازهای واقعی کودکان و نوجوانان، این رویدادها گاه به ابزاری برای نمایش قدرت یا دنبالکردن اهداف خاص جناحها تبدیل شدهاند.
آموزشوپرورش و دیگر نهادهای مرتبط، از جمله رسانه ملی (صداوسیما)، باید به طور جدیتر و گستردهتری در این نوع رویدادها دخالت کنند و آنها را به شکلی ملی و همگانی پوشش دهند. جشنواره کودک نباید یک اتفاق محدود به چند روز در سال باشد، بلکه باید به بخش دائمی از برنامههای فرهنگی کشور تبدیل شود، بهگونهای که تأثیرات واقعی و مثبت آن در بلندمدت در نسل جدید دیده شود.
از منظر بینالمللی نیز، جشنواره کودک و نوجوان میتواند دریچهای برای معرفی فرهنگ و هنر ایران به دیگر کشورها باشد. در دنیای امروز، آثار فرهنگی و هنری کودکان یکی از مهمترین ابزارهای دیپلماسی فرهنگی است. بااینحال، غفلت از این فرصتها باعث میشود که ما نتوانیم از ظرفیتهای جهانی این جشنواره بهرهبرداری کنیم.
جشنواره کودک و نوجوان هم مثل خیلی از رویدادهای فرهنگی و هنری کشور، به یک گروه خیلی خاص محدود شده و حتی در شهری مثل اصفهان که به طور تاریخی میزبان این جشنواره بوده، شور و هیجان جشنواره کمرنگ شده است. دلیل اصلی این وضعیت، نبود فکر و ایدههای تازه برای جشنواره است و سیاستهای مقطعی و کوتاهمدت است. هر سال تقریباً با همان الگوی تکراری، بدون هیچ نوآوری، برگزار میشود.
مشکل اصلی این است که جشنواره فقط در لحظات آخر و تحتفشار برگزار میشود؛ انگار وقتی زمان نزدیک است، تازه یادشان میافتد که باید فیلم کودک بسازند! هر فیلمی که طی سال ساخته شده را جمع میکنند و با هزار تمهید، جشنواره را برگزار میکنند. در نتیجه، نه کیفیت فیلمها بالا میرود و نه جشنواره تأثیر مثبتی بر سینمای کودک و نوجوان میگذارد.
این شیوه برگزاری نمیتواند برای مدت طولانی دوام داشته باشد. اگر جشنواره به این شکل ضعیف برگزار شود، بهتدریج اعتبار گذشته خود را از دست خواهد داد و دیگر چیزی از نام و آوازه جشنواره کودک و نوجوان باقی نخواهد ماند. اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، حتی ضرورت برگزاری چنین جشنوارهای نیز زیر سؤال میرود. بااینحال، قطعاً ما نیازمند چنین رویدادهایی هستیم، به شرطی که با ایدهها و نوآوریهای جدید و سازنده برگزار شوند و بتوانند مجدداً جایگاه واقعی خود را در سینمای کودک و نوجوان پیدا کنند.
اولین قدم این است که بهجای اینکه در دقیقه نود به فکر ساخت فیلم کودک بیفتیم، باید از ابتدای سال، برنامهریزی و فکر کنیم. فیلمهای با کیفیت باید ساخته شوند و برای آنها شرایط مناسب اکران فراهم شود، تا فقط محدود به روزهای جشنواره نباشند. از طرف دیگر، جشنواره باید مکانی برای نمایش خلاقیتها و نوآوریها باشد، نه یک رویداد تکراری.
در پایان، اگر میخواهیم جشنواره کودک و نوجوان تأثیر واقعی و مثبتی داشته باشد، باید بهجای تمرکز بر برگزاری صرف، به ایدههای جدید و نوآوری در سینمای کودک فکر کنیم و فضایی ایجاد کنیم که این جشنواره واقعاً دوباره زنده شود و اگر میخواهیم جشنواره کودک و نوجوان تأثیرات واقعی و ماندگاری در جامعه داشته باشد، باید بهدوراز مصلحتهای شخصی و جناحی، و با تمرکز بر نیازهای نسل جدید، آن را بازطراحی کنیم و به آن روحی تازه ببخشیم.
5757