آنها که خانه‌های اهل پایتخت را فرش کردند / تبریزی‌ها با ولیعهد به پایتخت وارد شدند

به گزارش همشهری آنلاین، بر اساس اسناد موجود، از سال 1261 شمسی به بعد آثار زیادی از مراوده تبریزی‌ها در بازار تهران به جا مانده است به نحوی که حتی در ماجرای انقلاب مشروطه در تهران نقش پررنگی داشتند. اما می‌رسیم به اصل ماجرا؛ از میان همه محصولات و هنرهایی که رهاورد تبریزی‌ها بود کدام در سبک زندگی اهالی پایتخت‌نشین مهم‌تر و اثرگذارتر بود؟ پاسخ این سؤال هنر فرش‌بافی و تابلوفرش است.

اردشیر آل‌عوض، تهران‌پژوه در این‌باره توضیح می‌دهد: «فرش تبریز به دلیل زیبایی و ظرافتی که در بافت و طراحی نقش‌ها دارد، شهرت جهانی دارد و تبریزی‌ها از همان بدو ورود که ساکن تهران شدند با همین هنر بازار فرش تهران را به دست گرفتند. هرچند که ارمغان اقوام دیگری مانند اردبیلی‌ها، کاشانی‌ها و نائینی‌ها هم برای شهر تهران فرش‌بافی بود، اما حکایت ظرافت و زیبایی فرش‌ها و در ادامه تابلوفرش‌های تبریز از رنگ دیگری است و همچنان حرف اول بازار تهران را فرش‌های تبریز می‌زنند.»

آل‌عوض در بخش دیگر صحبت‌هایش از صنعت چرم، بازار کفش و تولیدی‌های این حوزه در تهران هم یادی می‌کند: «علاوه بر هنر فرش‌بافی، صنعت کفش‌های چرم و دست‌دوز تبریز هم میان تهرانی‌ها بسیار معروف و پر طرفدار است و یکی از معروف‌ترین برندهای کفش‌دوزی تبریزی باسابقه‌ای 80 ساله در حوالی سه‌راه طالقانی همچنان فعال است.»

به گفته این تهران‌پژوه، مرحوم میرزا حسن رشدیه‌ نیز از چهره‌های شاخص وادی فرهنگ تبریز، ‌بانی راه‌اندازی مدارس نوین ابتدا در تبریز و سپس در تهران شد. مدارس رشیدیه در به‌روزسازی آموزش و پرورش ایران انقلاب بزرگی ایجاد کرد. پر بیراه نیست که این ماجرا و شکل‌گیری مدارس نوین را از خدمات تبریزی‌ها برای توسعه شهر تهران عنوان کرد. همچنین به دلیل زندگی این مرحوم در حوالی محله اسکندری و نواب، میدانی به نام رشدیه هم در این محدوده نامگذاری شده است.

آل‌عوض در بخش دیگر صحبت‌هایش به محل زندگی تبریزی‌ها در تهران گریزی می‌زند و می‌گوید: «عودلاجان، حدفاصل پل امیر بهادر تا میدان منیریه، یاخچی‌آباد و نازی‌آباد و... از محله‌های آذری‌نشین تهران هستند که تبریزی‌ها از زمان مهاجرت‌شان تا به امروز در آن سکونت دارند.»